Elementy dzieła muzycznego - dynamika
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
Zapoznanie uczniów z pojęciem dynamiki w muzyce. Przedstawienie określeń związanych z nagłą i stopniową zmianą dynamiki w utworze oraz ich wyjaśnienie. Rozpoznawanie dynamiki w wysłuchanym utworze i jej nazwanie. Umiejętne posługiwanie się nazwami włoskimi w celu rozpoznania dynamiki. Nauczenie się kanonu Don, Don oraz zaśpiewanie utworu w zmiennej dynamice.
b. Umiejętności
Uczeń potrafi:
Wyjaśnić pojęcie dynamiki muzycznej.
Omówić pochodzenie nazw dynamiki.
Posługiwać się nazwami dynamiki muzycznej.
Wskazać zmiany dynamiczne w wysłuchanym utworze.
Zaśpiewać kanon Don, Don w zmiennej dynamice.
2. Metoda pracy
Metoda pogadanki z elementami opisu. Aktywna metoda pracy z uczniem - rozpoznawanie dynamiki w wysłuchanym utworze oraz wspólne zaśpiewanie kanonu Don, Don w zmiennej dynamice.
3. Środki dydaktyczne
Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4-6.
Stanowisko do odtwarzania muzyki.
Nagrania utworów:
- Józef Haydn - Symfonia G-dur Nr 94 „Niespodzianka”, część II i III.
- Piotr Czajkowski - Taniec łabędzi z Baletu Jezioro łabędzie.
Karta pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
1. Powitanie, czynności organizacyjno-porządkowe.
2. Sprawdzenie zadania domowego.
3. Powtórzenie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.
4. Podanie tematu lekcji.
(10 min)
b. Faza realizacyjna
1. Wysłuchanie drugiej części Symfonii G-dur Nr 94 Józefa Haydna. Metodą pogadanki, wskazanie cech brzmieniowych charakterystycznych dla utworu oraz naprowadzenie przez nauczyciela uczniów na pojęcie dynamiki. Wyjaśnienie pojęcia i zapisanie notatki do zeszytu.
Notatka:
Dynamika - siła natężenia dźwięku, stopień głośności danego fragmentu utworu.
2. Wprowadzenie metodą opisu oznaczeń dynamiki muzycznej. Wskazanie różnic między cicho a głośno w muzyce. Wyjaśnienie pochodzenia nazw określeń dynamicznych, wskazanie na konkretnych przykładach różnic dynamicznych w utworze.
Notatka:
Znaki dynamiczne określają stopniowe lub nagłe zmiany głośności wykonywania muzyki. Nazwy pochodzą z języka włoskiego i są odpowiednie dla określenia głośno i cicho w muzyce.
Cicho w muzyce określamy takimi nazwami:
ppp - piano possibille - możliwie najciszej,
pp - pianissimo - bardzo cicho,
p - piano - cicho.
Głośno w muzyce określamy takimi nazwami:
f - forte - głośno,
ff - fortissimo - bardzo głośno,
fff - fortissimo possibile - jak najgłośniej.
Dla określenia średnich głośności w muzyce wprowadzono takie określenia:
mf - mezzo forte - średnio głośno,
mp - mezzo piano - średnio cicho.
Dla określenia nagłych zmian dynamicznych wprowadzono takie określenia:
sp - subito piano - nagle cicho,
sf - subito forte - nagle głośno.
Dla określenia stopniowych zmian dynamicznych stosuje się określenia:
Cresc. - crescendo - coraz głośniej, stopniowe wzmacnianie dźwięków,
Decresc. - decrescendo - coraz ciszej, stopniowe ściszanie.
2. Wysłuchanie trzeciej części Symfonii G-dur Józefa Haydna. Metodą pogadanki, wskazanie przez uczniów właściwych nazw zmian dynamicznych zachodzących w utworze.
3. Przy akompaniamencie nauczyciela nauczenie się i zaśpiewanie kanonu Don, Don.
(25 min)
c. Faza podsumowująca
Podzielenie klasy na trzy grupy. Każdej grupie nauczyciel dyktuje jaką dynamiką mają śpiewać kanon Don, Don. Wspólne odtworzenie kanonu z określoną dynamiką.
Po zaśpiewaniu kanonu w grupach, wrócenie do wersji podstawowej kanonu, czyli do jednej grupy. Zapoznanie uczniów z gestami dyrygenta dla określenia zmian dynamiki utworu, a także zaśpiewanie pod dyrekcją nauczyciela kanonu w dynamice określonej przez dyrygenta.
(10 min)
5. Bibliografia
Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4-6.
6. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Elementy dzieła muzycznego - dynamika.
b. Zadanie domowe