Osłonice:
Wewnętrzny szkielet
Charakterystyczny układ narządów osiowych - położenie centralnych części układu nerwowego i krwionośnego
Szkielet tworzony przez strunę grzbietową
Cewkowaty ośrodkowy układ nerwowy
Przebicie gardzieli szczelinami skrzelowymi
Pień nerwowy po stronie grzbietowej
Struna grzbietowa - cienki i elastyczny pręcik zbudowany z płaskich, ściśle do siebie przylegających, zwakualizowanych komórek, otoczona jest błoną łącznotkankową pochodzenia mezodermalnego
Osłonka - płaszcz wydzielona przez naskórek, na różną grubość i konsystencję, przylega do ciała tylko w niektórych miejscach, odpowiada kutikuli, od której różni się m. in. Składem chemicznym, zawiera węglowodan zbliżony budową do celulozy
Sprzągle mają syfony ustawione na przeciwległych końcach i silny rozwój kosza skrzelowego, który wypełnia prawie całe wnętrze, pozostałe trzewia tworzą niewielki kłębek tzw. nucleus
Ciało ogonic podzielone jest na tułów i ogon, u młodych ogon stanowi przedłużenie tułowia, później zgina się i obraca, wytwarzają skomplikowane domki (swoista tunika), służące do obrony i zdobywania pokarmu, uważamy je za formy neoteniczne
Larwy żachw początkowo dobrze pływają, przypominają kijankę, po kilku godzinach przyczepiają się brodawkami do podłoża i przechodzą metamorfozę regresywną, ogon i narządy zmysłów zanikają, pozostałe obracają się, pojawia się jama skrzelowa i szczeliny okołoskrzelowe
Żachwy - niewielkie kolonie, połączone ze sobą, przyczepiają się do kamieni, świecą
Sprzągle - pelagiczny tryb życia, kilkanaście cm, mogą tworzy kolonie, poruszają się na zasadzie odrzutu
Ogonice - klika milimetrów, zwierzęta planktonowe, żyją kilka dni, ukryte w domkach, poruszają ogonkiem wywołują przepływ wody
Lancetnik:
Budowa zewnętrzna -, płetwy, fałdy okalające ciało, lejek przedgębowy otoczony czułkami, segmentowy układ mięśni
Otwór gębowy położony jest na dnie lejka przedgębowego, od przełyku oddziela go zasłona zwana velum, ruch błony falującej znajdującej się przed otworem gębowym napędzę wodę do gardzieli
Układ krwionośny lancetnika jest układem zamkniętym, przepływ krwi powodują skurcze zatoki żylnej, aorty brzusznej, nasada tętnic skrzelowych i żyły wątrobowej
Narządem wydalniczymi są nefridia umieszczone w grzbietowej ścianie odcinka skrzelowego (90 par), każde nefridium składa się z kanalika, na którym osadzone są pęczki komórek wydalniczych - solenocyty
Przednia część neuroceloma rozszerza się w pęcherzyk, na jego dnie znajdują się komórki skupione w lejek, w przedniej części umieszczona
Narządy zmysłów są słabo rozwinięte, oczka Hessego
Cewka nerwowa powstaje z ektodermy, jako płytka nerwowa, brzegi łączą się razem w trakcie rozwoju, struna grzbietowa powstaje z grzbietowej części prajelita, z jago boków wyodrębniają się worki celomatyczne będące zawiązkami mezodermy
Takie same etapy rozwoju jak u lancetnika spotykamy u wszystkich pozostałych kręgowców, kulę żółtka otaczają stopniowo płaty mezodermy, wewnątrz której powstaje celoma
Z grzbietowej partii mezodermy powstają somity, dające początek mięśniom, płaty boczne łączą się razem i przy pomocy mezenterium powstałego w wyniku złączenia, utrzymuj jelito w jamie ciała
Rozwój larwalny trwa około miesiąca, po przejściu metamorfozy, młode osobniki opadają na dno i dalsze życie prowadzą zakopane w podłożu
Morskie, przybrzeżne, na piaszczystym dnie do 50m, zagęszczenie do 300 osobników na m2