Co to jest autyzm?

Termin autyzm ( autos, gr. sam) został wprowadzony przez Eugeniusza Bleulera 1911, jako określenie jednego z osiowych objawów schizofrenii. Oznaczał on zamkniecie się we własnym świecie i rozluźnienie dyscypliny logicznego myślenia.

Leo Kanner , prowadząc badania na grupie 11 dzieci, wyróżnił 2 podstawowe kryteria tego syndromu:

Autystyczna samotność - podstawowa cech objawiającą się niemożnością nawiązywania kontaktu z innymi ludźmi, preferowaniem kontaktu z przedmiotami niż ludźmi,

Pragnienie niezmienności - przejawiające się stereotypiami wokalnymi i ruchowymi, spowodowane obsesyjnym lękiem. Jeszcze jedna bardzo ważna cecha jest wysepek umiejętności, które odpowiadają za doskonałą pamięć, odtwarzanie skomplikowanych wzorów co świadczyć może o potencjalnych możliwościach dziecka. W 1944 Hans Asperger, psychiatra z Wiednia opublikował artykuł, w którym opisał nastoletnich chłopców z zaburzeniami w relacjach społecznych. A zwrócił uwagę na

- brak kontaktu wzrokowego

- uboga ekspresję mimiczna

- gestykulację oraz występowanie wielu stereotypowych ruchów.

Początkowo autyzm włączony był do grupy psychoz dziecięcych ( DSM I- 1952r, DSM II- z 1968). 1980 autyzm włączony do grupy całościowych zaburzeń rozwojowych. W1987 autyzm wyodrębniono jako oddzielna kategoria z grup pozostałych rozległych zaburzeń rozwojowych. Klasyfikacja ICD- 10 Światowej Organizacji Zdrowia z 1993 r. obok autyzmu dziecięcego wyróżnia , autyzm atypowy oraz syndrom Asperger.

Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, które najczęściej ujawnia się w ciągu pierwszych trzech lat życia jako rezultat zaburzenia neurologicznego, które oddziałuje na funkcje pracy mózgu. Autyzm jest często określany jako zaburzenie spektralne, co oznacza, ze charakterystyka i objawy autyzmu mogą objawiać się dużą różnorodnością połączeń, od lekkich do ciężkich. Pomimo, iż autyzm określany jest specyficznym rodzajem zachowania, to jednak chore dzieci i dorośli mogą okazywać różne kombinacje zachowań i ich nasilenie. Dwoje dzieci z autyzmem mogą się całkowicie różnie zachowywać. Zdiagnozowanie autyzmu jest możliwe wtedy, gdy występuje odpowiednia ilość zachowań niewłaściwych dla danej grupy wiekowej. Większość znawców zgadza się ze stwierdzeniem, ze nie istnieje typowy rodzaj lub typowa osoba autystyczna. Różnice w zachowaniu dzieci są często bardzo subtelne.
Naukowcy badają różne wytłumaczenia form autyzmu. I chociaż nie ma jak na razie jednej odpowiedzi, współczesne badania łączą autyzm z biologicznymi i neurologicznymi różnicami mózgu. MRI i tomografia wykazują nieprawidłowości w budowie mózgu, z wyraźnymi różnicami w rejonach móżdżku. W niektórych rodzinach zauważa się powrót choroby, co może sugerować, iż istnieje genetyczna podstawa autyzmu, ale jak do tej pory nie odkryto genu odpowiedzialnego za autyzm. Wiele starszych teorii powodów autyzmu zostało obalonych. Autyzm nie jest choroba psychiczną. Autystyczne dzieci nie są " niegrzeczne". Autyzm nie jest spowodowany złym wychowywaniem. Właściwa diagnoza musi mieć podłoże w obserwacji dziecka, jego stopnia komunikacji, zachowania i stopnia rozwoju. Jednakże, ponieważ wiele objawów autyzmu występuje także w innych chorobach, lekarz musi wykonać wiele dodatkowych badań, aby wykluczyć inne przyczyny. Rozpoznanie choroby jest bardzo trudne, gdyż objawy są tak zróżnicowane. Ważne jest zatem zlokalizowanie specjalisty, który ma doświadczenie w leczeniuautyzmu.
Dzieci autystyczne rozwijają się w zasadzie normalnie aż do 24-30 miesiąca, kiedy to rodzice mogą zauważyć opóźnienie w mowie, zabawach lub kontakcie z dzieckiem. Autyzm może się objawiać w następujących sferach:
-mowa rozwija się słabo lub wcale, używanie słów bez znaczenia, porozumiewanie się gestami zamiast słów, słaba możliwość skupienia uwagi
-dziecko woli spędzać czas samo niż z innym, nie interesuje się zawieraniem przyjaźni, słaby kontakt wzrokowy, mało się uśmiecha
-nadwrażliwość na dotyk lub brak reakcji na ból, wzrok, słuch, dotyk, ból, węch, smak mogą być mniej lub bardziej upośledzone
-brak spontaniczności lub pomysłowości w zabawach, nie proponuje czynności, nie wymyśla zabaw
-nadpobudliwość lub otępienie, częste wybuchy złego humoru bez powodu, uparte przywiązanie do jednego przedmiotu lub osoby, może okazywać agresję lub autoagresję.

Najbardziej charakterystyczna cecha zaburzenia autystycznego są nieprawidłowości w zakresie rozwoju psychicznego. W DSM-IV zaburzenia interakcji społecznych manifestowane są znacznym zaburzeniem zachowań niewerbalnych do redukcji interakcji poprzez kontakt wzrokowy, mimikę, gestykulację oraz brakiem reakcji rówieśniczych.

Dzieci autystyczne charakteryzuje brak wrażliwości emocjonalnej np. nie reagują one na emocje innych, nie umieją przewidywać zachowań innych ludzi, nie modelują zachowań odpowiednio do społecznych oczekiwań. Oraz brak dążenia do dzielenia wspólnego pola uwagi, poprzez dzielenie się radościami, zainteresowaniami.

Pisula (1993) opisuje dwa obszary zaburzeń procesu socjalizacji dzieci autystycznych

- nieprawidłowe kontakty z dorosłymi ( nie ma oznak emocjonalnego przywiązania, nie różnicuje swoich zachowań w stosunku do swoich i obcych, unika kontaktu wzrokowego i fizycznego, ogólny negatywizm)

- kontakty z rówieśnikami( niechęć do brania udziału we wspólnej zabawie, nie inicjuje kontaktu z innymi dziećmi, nawet jeśli inicjuje kontakt to go nie podtrzymuje).

We wczesnym dzieciństwie dziecko nie wyciąga raczek do mamy, leży samotnie w łóżku, nie uśmiecha się na widok rodziców, nie wykazuje oznak niezadowolenia, kiedy się oddalają.

Komunikacja osób autystycznych

Najbardziej charakterystyczna cecha zaburzeń autyzmu wczesnodziecięcego uważa się zaburzenia w społecznym używaniu języka mówionego i gestów. Z jednej strony rozwój mowy jest opóźniony a drugiej dzieci maja ogromną trudność z wykorzystaniem posiadanych umiejętności komunikowania się. Mają tez problemy z wykorzystaniem tych umiejętności adekwatnie do sytuacji społecznej.

Jedna z najbardziej charakterystycznych cech mowy dzieci autystycznych są echolalia a dzieli się ona na

- echolalia bezpośrednie - powtarzanie dźwięków wyrazów zdań zaraz po usłyszeniu ich,

- echolalia pośrednia - po pewnym czasie zostaje powtórzona cała zasłyszana treść np. reklam

- echolalia łagodna lub funkcjonalna w mowie dziecka występuje dużo oddzielnych wyrazów, które są związane z poszczególnymi sytuacjami, zainteresowaniami dziecka.

U dzieci autystycznych dominują proste gesty służące zakończeni lub uniknięciu interakcji.

Formy terapii

Niedyrektywna forma terapii polega na przed wszystkim nawiązaniu kontaktu z dzieckiem w taki sposób aby ono kierowało zabawa. Terapeuta naśladuje jego zachowanie oraz fakt ze dziecko może odrzucić proponowane przez niego formy aktywności. Rola terapii niedyrektywnej jest obniżenie leku u dziecka poprzez uproszczenie środowiska ( otoczenie pozbawione licznych bodźców, a dziecko powinno mieć możliwość wybierania preferowanych przez siebie aktywności w atmosferze bezpieczeństwa i przyzwolenia.

Terapia behawioralna

Oparta jest na warunkowaniu sprawczym. Jej główne cele to

- zwiększenie ilości zachowań, które są deficytowe,

- redukcja zachowań niporządanych

- generowanie i utrzymanie efektów terapii

Opis chłopca (odczytanie z kartki) Tu był opis indywidualnego przypadku niestety nie mam go, wiec dalsza część może okazać się zbędna.

Czy u Mariusza można zaobserwować objawy autyzmu?

Symptomy autyzmu u dziecka: unikanie kontaktów społecznych, brak zdolności tworzeni więzi emocjonalnych z bliskimi osobami, zaburzona jest komunikacja werbalna i niewerbalna, występuje powtarzalność zachowania. Nieprawidłowy rozwój dziecka przejawia się jakościowymi nieprawidłowościami w zakresie kontaktu i interakcji społecznych, w zakresie rozwoju języka i porozumiewania się oraz funkcjonalnej lub symbolicznej zabawy.

U Mariusza: obserwuje się przelotny, krótkotrwały kontakt wzrokowy, chłopiec nie utrzymuje kontaktu z osobą badającą w poradni; początki w przedszkolu były dla niego trudne, nie utrzymywał kontaktu wzrokowego z dziećmi czy nauczycielami. Dzieci z autyzmem mają trudności w nawiązywaniu kontaktów rówieśniczych, ale jeśli dziecko próbuje nawiązać kontakt to jest to często nieporadne, jego zachowanie jest mało zrozumiałe dla rówieśników, często dziecko z autyzmem jest bierne w nawiązywaniu kontaktów, trudno jest takiemu dziecku dostosować swoje zachowanie do danej sytuacji społecznej, często zachowanie. Często zachowanie dziecka z autyzmem jest schematyczne i niezgodne z oczekiwaniami otoczenia. Mariusz do 4 roku życia nie miał kontaktu z dziećmi, na początku w przedszkolu nie potrafił bawić się z innymi dziećmi, często się denerwował i krzyczał co mogło być spowodowane tym, że czuł się nie rozumiany przez dzieci. Po pewnym czasie w przedszkolu zaczął porozumiewać się z dziećmi, ale po swojemu. Próbował włączać się do zabawy, ale często czynił to nieporadnie, jeśli włączył się do zabawy to nie umiał w niej uczestniczyć. Zazwyczaj chłopiec bawi się sam.

U dzieci z autyzmem występują nieprawidłowości w porozumiewaniu się. Jest opóźniony i zaburzony rozwój mowy. Występują trudności z podtrzymywaniem kontaktu słownego i werbalnego. U Mariusza można zaobserwować symptomy autyzmu takie jak: rozwój mowy przebiega z opóźnieniem, chłopiec porozumiewa się wypowiadając pojedyncze słowa lub zestawienia słów, w trakcie badania w poradni często występowały u chłopca echolalie (powtarzanie słowa lub zdania zasłyszanego jakiś czas wcześniej lub przed chwilą), chłopiec powtarzał polecenia badającego, ale nie zawsze je rozumiał. U chłopca można zaobserwować brak umiejętności prowadzenia dialogu, chłopiec ma trudności z rozpoznaniem i nazwaniem przedmiotów na podstawie ich użytkowania, chłopiec zapamiętuje tylko dwie cyfry. W przedszkolu Mariusz miał kłopoty z wymową przez co szybko się denerwował i krzyczał. Porozumiewa się z dziećmi po swojemu.

U dzieci z autyzmem obserwuje się również stereotypowe wzorce zachowań, zainteresowań i aktywności, np. szeregowanie przedmiotów. Mariusz szereguje klocki, dopasowuje elementy układanki naśladuje proste czynności, naśladuje rysowanie linii krzyżujących się. Można przypuszczać, że są to lubiane i powtarzane przez chłopca czynności.

Funkcjonowanie chłopca w domu, w szkole, w sferze emocjonalnej.

Mariusz w domu potrafi być pogodny, wesoły, komunikuje się z rodzicami. Jest samodzielny, potrafi sygnalizować swoje potrzeby. W nocy często śpi niespokojnie, wybudza się. Rodzice podkreślają, że chłopiec pod względem ruchowym rozwijał się prawidłowo. Problemy pojawiły się w związku z komunikacja słowną.

Mariusz chętnie chodzi do przedszkola. Lubi zabawy grupowe. Niestety ma trudności z porozumiewaniem się z dziećmi, trudności z utrzymaniem kontaktu z innymi dziećmi, ma trudności z wyrażaniem swoich intencji. Zazwyczaj bawi się sam.

W sferze emocjonalnej łatwo się denerwuje i krzyczy gdy coś nie idzie po jego myśli lub gdy nie może czegoś wyrazić np. nie może się wysłowić, gdy ma trudności z porozumiewaniem się. Często powtarza echolalie. Wybudzanie się w nocy, niespokojny sen mogą być objawami lęku, niepewności. Dzieci z autyzmem czują się najbezpieczniej gdy sytuacje, których są uczestnikami odbierają jako jednoznaczne i przewidywalne.

Zasoby dziecka

Słabe strony: opóźnienie mowy, nieumiejętność wypowiadania się, powtarzanie pojedynczych słów lub zestawu słów co utrudnia mu porozumiewanie się z innymi dziećmi w przedszkolu i przez co jest często nie rozumiany. Nieumiejętność wyrażania swoich intencji w relacjach z rówieśnikami, częsty brak kontaktu wzrokowego, ma trudności z uczestniczeniem w zabawie z innymi dziećmi, nieumiejętność podtrzymania dialogu, krzyczy gdy coś mu nie wychodzi, łatwo się denerwuje.

Mocne strony: w domu jest samodzielny, sygnalizuje swoje potrzeby, naśladuje proste czynności, lubi chodzić do przedszkola i uczestniczyć w zabawach grupowych, potrafi być wesoły i pogodny.

Hipotezy przyczyn powstania autyzmu

Najprawdopodobniej przyczyna powstania autyzmu dziecięcego było uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego do czego mogło dojść w trakcie porodu. Poród był przyspieszony, w czasie którego u dziecka powstał krwiak, po porodzie dziecko było sine i dostało 9 pkt Apgar. Również przyczynami powstania autyzmu mogły być urazy w okresie płodowym u matki, choroby wirusowe w czasie ciąży lub czynniki genetyczne.

(tutaj dopisz hipotezy na podstawie innych teorii) chociaż w tej książce z której korzystała było napisane, że liczne badania wykluczają możliwość, że niewłaściwe postawy rodzicielskie mogą wpływać lub być przyczyną autyzmu.

Wskazówki do pracy dla dziecka i rodziców

Działania wobec dziecka z autyzmem powinny być kompleksowe i obejmować:

• wsparcie dla rodziny dziecka, opiekę psychologa, grupy wsparcia, psychoterapię, aby rodzice mogli poznać problemy dziecka i umieć z nim postępować

• specjalistyczna opiekę medyczną, opieka lekarzy psychiatry, neurologa, alergologa

• pracę terapeutyczną z dzieckiem

Praca terapeutyczna powinna obejmować:

• pracę nad rozwijaniem kontaktu społecznego, ćwiczenie umiejętności nawiązywania i podtrzymywania przez dziecko kontaktów, budowanie więzi emocjonalnej z dzieckiem poprzez tworzenie przyjaznej atmosfery, praca nad kontaktem wzrokowym,

• wszelkie działania nastawione na rozwój mowy i komunikowania się werbalnego i niewerbalnego, terapie logopedyczną, wzbogacanie słownictwa, nauka poprawnego budowania zdań i zadawania pytań,

• praca nad rozwijaniem umiejętności rozumienia innych ludzi i relacji społecznych,

• wskazówki dotyczące zakresu dodatkowych zajęć wspomagających rozwój poznawczy

• wypracowywanie strategii postępowania w sytuacjach trudnych zachowań, ich wdrażanie powinno odbywać się w ścisłej współpracy z rodzicami i osobami pracującymi z dzieckiem,

• stopniowe wdrażanie do grupy rówieśniczej, przechodzenie od zajęć indywidualnych do grupowych poprzez naukę współpracy,

• nauka rozumienia i wykonywania poleceń,

• w przedszkolu nauczyciele powinni mieć do wglądu opinię i znać zalecenia do pracy z dzieckiem, opinia ma zawierać opis aktualnego poziomu funkcjonowania poznawczego, społecznego, emocjonalnego dziecka, aby nauczyciel mógł opracować indywidualny program, ważne jest aby w przedszkolu pracował tez nauczyciel wspomagający.

1

---