KARTY ZADAŃ O TEMATYCE EKOLOGICZNEJ DO PRACY Z DZIECKIEM ZDOLNYM

" Dzieci są nieurzeczywistnionymi geniuszami "

Anatol France

Typowe kształcenie szkolne największą uwagę skupia na dzieciach , które mają trudności z przyswajaniem podstawowych wiadomości i umiejętności objętych programem nauczania lub ujętych w podstawach programowych . Niewiele mówi się o dzieciach zdolnych oraz o tym , jak im pomagać , aby mogły rozwijać swoje zdolności i uzdolnienia . Uczeń szczególnie zdolny ma specjalne potrzeby , szczególnie silne są jego potrzeby poznawcze . Jest ciekawy świata , pragnie eksperymentować , nie boi się wieloznaczności obserwowanych zjawisk , często miewa odmienne zdanie niż jego rówieśnicy . Stymulowanie rozwoju umysłowego dzieci uzdolnionych należy rozpocząć jak najwcześniej , powinno ono mieć charakter intensywny oraz regularny , powinno być długotrwałe i trwać od wczesnego dzieciństwa do późnej młodości . Zadania stawiane dziecku muszą wyprzedzać nieznacznie osiągnięty poziom rozwoju, a pomoc dziecku powinna ograniczać się do wskazania drogi , jak zrealizować cele bez pomocy w procesie ich realizacji .

W swojej pracy z uczniami zdolnymi wybrałam metodę "kart zadań" . Jest to metoda o charakterze wybitnie aktywizującym , pozwalająca sterować aktywnością poznawczą uczniów uzdolnionych w dłuższej perspektywie czasowej . Karty pracy wymagają przygotowania , ale wysiłek włożony w ich stworzenie procentuje przez wiele lat , a efekty pracy uczniów uzdolnionych nadają się często do wykorzystania w pracy z uczniami mniej zdolnymi .

Karta pracy programuje pracę ucznia nad jakimś tematem . Podstawowym celem karty pracy jest ukierunkowanie aktywności poznawczej dzieci i kształtowanie umiejętności zbierania danych .

Źródłem informacji dla dzieci mogą być książki dostępne w bibliotece szkolnej lub wyszukane samodzielnie przez dzieci , rozmowa z osobami kompetentnymi w zakresie określonego zagadnienia , przeprowadzone samodzielnie lub z pomocą osoby dorosłej doświadczenia .

Tematem kart zadań stworzonych przeze mnie jest między innymi ekologia . Dlaczego właśnie ekologia ?

Od lat niepokojąco wzrasta liczba czynników mogących unicestwić ludzkość , zmusza to człowieka do zmiany dotychczasowego sposobu myślenia i zachowania . Już od najmłodszych lat należy dzieciom uświadamiać , że życie bez kontaktu z przyrodą jest niemożliwe . Wszystko, co jest potrzebne człowiekowi do życia , czerpie on ze środowiska . Dziecko wychowane w potrzebie kontaktu z przyrodą , nauczone proekologicznego myślenia , w okresie dojrzałym jest w stanie naprawić lub zneutralizować negatywne skutki gospodarki jego poprzedników na ziemi .Proces kształtowania umiejętności , wiedzy i świadomości człowieka rozpoczyna się z chwilą jego przyjścia na świat . Wiek przedszkolny charakteryzuje się dużym skokiem intelektualnym w rozwoju dziecka , jest najlepszym okresem do wprowadzania elementów edukacji ekologicznej , która powinna być kontynuowana w późniejszej nauce .

Przed rozpoczęciem realizacji kart zadań poprosiłam o zgodę i pomoc rodziców wybranych dzieci , gdyż bez współpracy z ich strony wszelkie działania byłyby niemożliwe . Dzieci realizujące karty pracy uczyły się samodzielności , poszukiwania , dochodzenia do rozwiązania problemu poprzez działanie . W poniedziałek każdego tygodnia dzieci otrzymywały kolejne karty , a wyniki z ich realizacji przedstawiały całej grupie po zakończeniu pracy . W trakcie realizacji pierwszej części kart zadań odbyły spotkania z plastykiem , nauczycielem przyrody , pielęgniarką szkolną , myśliwym . Odbywały wycieczki do lasu , parku w celu zbierania darów przyrody , obserwowania zmian zachodzących w przyrodzie . Prowadziły "Dziennik Detektywa Przyrody" , do którego wklejały znalezione dary . Z pomocą osoby dorosłej przeprowadzały doświadczenia związane np. z zanieczyszczeniem środowiska , krążeniem wody w przyrodzie itp. Były bardzo dociekliwe i chętnie dzieliły się swym doświadczeniem oraz zdobytymi informacjami z rówieśnikami z grupy . Taka postawa dzieci sprzyjała rozwojowi zainteresowań tematyką ekologiczną wszystkich uczniów , mobilizowała resztę grupy do działania , a co za tym idzie , do rozwoju aktywnych postaw .

Chłopiec realizujący drugą część kart pracy miał nieco inne zadania do spełnienia . Tematyka kart związana była z aktualną porą roku tj. zimą i skupiała się m. in. wokół badania stopnia zanieczyszczenia wody , znaczenia wody w życiu ludzi , zwierząt i roślin oraz dotyczyła stanów skupienia wody . Uczeń większość doświadczeń przeprowadzał w domu , a wyniki przeprowadzonych badań przedstawiał grupie . W przeprowadzaniu doświadczeń pomagała chłopcu mama .

Wszystkie te działania pozwoliły dzieciom lepiej i dogłębniej poznać przyrodę oraz zjawiska z nią związane .

Poniżej zamieszczam przykładowe karty zadań, które wykorzystałam w pracy z dziećmi sześcioletnimi.

BIBLIOGRAFIA:

T. Żuk „Opieka psychologiczna i pedagogiczna nad dziećmi zdolnymi”, Kalisz,

1996r.

KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 1

INFORMACJA DLA UCZNIA

Udzielenie dzieciom informacji dotyczącej tematyki ich działań :

Tematem naszej pracy będzie wszelka działalność mająca na celu

wytworzenie postaw proekologicznych , potrzeb poznawania świata

i otaczającej przyrody poprzez spacery , wycieczki , zbieranie darów

natury , wykonywanie prostych doświadczeń , spotkań z ciekawymi

ludźmi .

Oto twoje pierwsze zadania :

1. Znajdź w " Słowniku języka polskiego " znaczenie słowa środowisko

przyrodnicze - zapamiętaj jego znaczenie.

2. Załóż dziennik "Detektywa przyrody" , do którego będziesz wklejał

znalezione dary przyrody .

3. Wykonaj kilka zakładek do książek - możesz je ozdobić wg własnego

pomysłu ; będą Ci potrzebne do zaznaczania wyszukanych w

książkach informacji .

KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 2

TEMAT : WYCIECZKA Z RODZICAMI DO LASU

1. Wybierz się razem z rodzicami do najbliższego lasu i zostań

" Detektywem przyrody".

2. Postaraj się samodzielnie lub z pomocą rodziców sfotografować

takie miejsca w lesie , które wywarły na Tobie duże wrażenie .

Zastanów się dlaczego te miejsca wybrałeś ?

3. Poszukaj ciekawe dary jesieni , zwróć uwagę na kształt liści , ich

kolor , wklej do twojego zielnika . Zanim wkleisz , zasusz liście

przygniatając je np. ciężką książką .

Zastanów się , czy igły sosnowe to również liście .

4. Dopasuj do danego gatunku drzewa owoce leśne np. jarzębina ,

żołędzie , kasztany , noski klonowe , czarny bez itp.

Może uda Ci się znaleźć grzyby.

KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 3

TEMAT : BUDOWA OWOCÓW LEŚNYCH

1. Podziel się z całą grupą wrażeniami z wycieczki do lasu .

Opowiedz , co ciekawego udało Ci się zobaczyć .

2. Zademonstruj całej grupie , jakie dary jesieni udało Ci się znaleźć.

3. Spróbuj odpowiedzieć na pytanie , jak to się dzieje , że przyroda

ciągle trwa , zasypia , ale budzi się na nowo ?

4. Przedstaw , jakie owoce leśne zebrałeś ; wyłuskaj nasiona z

zebranych szyszek , nosków klonowych , orzechów itp.

W jaki sposób nasiona są chronione przed niekorzystnymi

warunkami atmosferycznymi oraz przed niektórymi zwierzętami ?

5. Obejrzyj nasionka pod mikroskopem wypożyczonym z pracowni

przyrodniczej ; spróbuj opisać ich wygląd .

KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 4

TEMAT : GRZYBY JADALNE I TRUJĄCE

1. Pójdź do biblioteki , pokaż podaną bibliografię , wypożycz i

wyszukaj z pomocą bibliotekarki tablice z grzybami jadalnymi

i trującymi .

2. Z pomocą rodziców wyszukaj informacji dotyczących grzybów

trujących ; spróbuj odpowiedzieć na pytanie , czy są one potrzebne ,

czy wolno je niszczyć ?

3. Dokonaj podziału grzybów na : jadalne , niejadalne , trujące .

4. Wyodrębnij części składowe grzyba .

5. Spróbuj wyjaśnić , jak najłatwiej odróżnić grzyby jadalne od

trujących .

6. Wyjaśnij znaczenie - grzyb pasożytniczy . Czy znasz takie grzyby ?

7. Wyhoduj pleśniaka .

* Do słoiczka włóż zwilżony wodą chleb .

* Słoik zakręć pokrywką i postaw w ciepłym i koniecznie

zacienionym miejscu .

Zaobserwuj , co pojawi się po kilku dniach .

Przynieść zaprowadzoną hodowlę do szkoły .

KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 5

TEMAT : JAK PRZYRODA POMAGA CZŁOWIEKOWI W

TROSCE O ZDROWIE

1. Wspólnie z rodzicami odwiedź sklep zielarski i aptekę .

2. Porozmawiaj ze sprzedawcą , zapytaj :

- Czy w aptece znajdują się tabletki , syropy wykonane na bazie

ziół oraz owoców leśnych .

Jeśli tak , to zapytaj o ich nazwy ; jakie jest ich przeznaczenie ,

z jakich owoców lub roślin są wykonane ?

- W jaki sposób przetwarza się farmakologicznie owoce lub rośliny?

3. Przynieść do szkoły ulotki uzyskane w aptece i sklepie zielarskim .

4. Pójdź do biblioteki i zapytaj o książkę pt. " Księga ziół" ,

wyszukaj zioła oraz rośliny , o których usłyszałeś będąc w aptece

i sklepie zielarskim , przynieść książkę do klasy i podziel się

uzyskanymi informacjami z resztą grupy .

5. Zaproś na zajęcie panią pielęgniarkę szkolną .

6. Podaj temat pogadanki : " Problem alergii we współczesnym

świecie i wpływ roślin na profilaktykę przeciw próchniczą ".

KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 6

TEMAT : PRZYGOTOWANIE DO WIZYTY GOŚCIA

1. Udaj się do pani wicedyrektor , zapytaj o plan pracy nauczyciela uczącego w naszej szkole przyrody .

Poproś panią wicedyrektor o zapisanie , w jakich dniach i

godzinach ma lekcje .

2. Umów się z panią na spotkanie .

3. Wykonaj dla niej zaproszenie .

Zaproszenie powinno zawierać informacje : kogo ? gdzie ? i kiedy ?

zapraszasz - pomogę Ci je wypisać .

Postaraj się , aby było estetycznie wykonane oraz ozdobione według

Twojego pomysłu .

4. Wręcz zaproszenie nauczycielce przyrody - poproś o przygotowanie

informacji , na temat " Człowiek szkodzi czy pomaga przyrodzie?".

KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 7

TEMAT : CZŁOWIEK SZKODZI CZY POMAGA PRZYRODZIE ?

1. Spotkanie z zaproszonym gościem :

- w jaki sposób człowiek swoim postępowaniem doprowadza do

niszczenia środowiska naturalnego ?

- co człowiek powinien robić , aby środowisko , w którym żyje

było czyste i niezmienione ?

- dlaczego nasza matka ZIEMIA jest chora ?

- co to są surowce wtórne ?

2. Zastanów się , w których miejscach na Ziemi chciałbyś mieszkać ,

czy w zatłoczonych miastach , w pobliżu fabryk i zakładów pracy ,

czy w pobliżu lasów , jezior ?

Uzasadnij wybór .

3. Przygotuj w domu materiały , wycinki z gazet mówiące o środowisku

przyrodniczym zagrożonym przez człowieka oraz objętym ochroną

np. parki krajobrazowe , rezerwaty przyrody itp.

4. Co to znaczy - segreguj śmieci - spróbuj wykonać planszę

segregacji śmieci .

5. Ułóż hasła dotyczące segregacji odpadów .

KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 8

TEMAT : BADANIE STOPNIA ZANIECZYSZCZENIA ATMOSFERY

1. Przeprowadź w domu następujące doświadczenia dotyczące

zanieczyszczenia powietrza :

1) Białe talerzyki wypełnij mlekiem lub posmaruj gliceryną ,

ustaw je w miejscach o różnym stopniu zapylenia powietrza

pozostawiając na dwa - cztery dni .

Po kilku dniach zaobserwuj , co się zmieniło ; wyciągnij wnioski .

2) Pozbieraj liście z roślin rosnących w miejscach o różnym

zapyleniu powietrza ; przetrzyj liście kawałkiem waty w celu

zaobserwowania stopnia zanieczyszczenia ; wyciągnij wnioski .

3) UWAGA ! TO DOŚWIADCZENIE WYKONAJ TYLKO Z

POMOCĄ OSOBY DOROSŁEJ !

Przygotuj nasiona fasoli . Jednakowe ich ilości umieść na

talerzykach wyłożonych wilgotną watą lub ligniną .

Gdy nasiona napęcznieją i zakiełkują umieść je na pewien

czas w worku foliowym napełnionym dymem tytoniowym .

Jeden talerzyk nie poddajemy działaniu dymu . Obserwuj

ich wzrost , wyciągnij wnioski .

2. W miarę możliwości dostarcz do szkoły efekty swoich

doświadczeń , przedstaw pozostałym dzieciom jej wyniki oraz

wnioski .

KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 9

TEMAT : PRZYGOTOWANIE DO SPOTKANIA Z LEŚNIKIEM

1. Przygotuj zaproszenie dla pana leśniczego , pamiętaj , aby było

ono wykonane estetycznie oraz według Twojego pomysłu .

2. Wraz z rodzicem bądź nauczycielem dostarcz je leśniczemu ,

umów się na spotkanie .

3. Pójdź do biblioteki i z pomocą pań - znajdź książkę zawierającą tablicę ze zwierzętami lasu .

4. Przygotuj pytania do spotkania z leśniczym .

5. Wymyśl hasło zachęcające dzieci do zbiórki kasztanów i żołędzi ,

przyłącz się do akcji prowadzonej przez nauczycielkę przyrody w naszej

szkole.

KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 10

TEMAT : SPOTKANIE Z LEŚNIKIEM

1. Przeprowadź wywiad z zaproszonym gościem według wcześniej

przygotowanych pytań .

2. Przekaż leśniczemu zebrane kasztany i żołędzie .

3. Zachęć leśniczego do częstszego odwiedzania szkoły .

4. Umów się z nim na spotkanie , tym razem z całą grupą , w lesie .

5. Wykonaj z resztą grupy plakat zachęcający do dokarmiania

zwierząt zimą , wywieś plakat w dobrze widocznym miejscu na

korytarzu szkolnym .

KARTA PRACY UCZNIA NR 11

TEMAT : SPOTKANIE Z PLASTYKIEM

1. Udaj się do pani wicedyrektor , zapytaj o imię i nazwisko oraz plan pracy pani uczącej plastyki .

Poproś panią wicedyrektor o zapisanie w jakich dniach i godzinach

ma lekcje .

2. Umów się na spotkanie z panią od plastyki , w celu rozmowy na temat " Przyroda w sztuce " .

3. Przygotuj pytania do rozmowy na temat : Jacy wielcy

malarze w swoich dziełach ukazywali piękno przyrody ?

Jakimi technikami malarskimi posługiwali się w tym celu ?

4. Pójdź do biblioteki i znajdź w " Słowniku języka polskiego "

wyjaśnienie znaczenia słowa - pejzaż .

5. Poproś panią Iwonę o przyniesienie na wspólne zajęcie albumów

z malarstwem pejzażowym oraz własnych prac .

KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 12

TEMAT : SPOTKANIE ZE SZTUKĄ

1. Przeprowadź rozmowę z panią Iwoną według wcześniej przygotowanych pytań .

2. Wypożycz z biblioteki szkolnej kasety magnetofonowe z nagraniami

muzyki poważnej " Cztery pory roku - jesień "

3. Pod wpływem muzyki , wycieczki do lasu oraz kontaktu z

malarstwem namaluj pracę pt. " Spotkanie z naturą".

4. Wspólnie z nauczycielem ogłoś konkurs plastyczny pt. " Jak dbam

o środowisko , w którym żyję ?".

5. Poproś rodziców o przygotowanie części składowych karmnika ,

przynieść przygotowane części do szkoły , w grupach złóż karmnik

i wraz z nauczycielem zawieś go za oknem . Otwórz "Ptasią

jadłodajnię ".

---