fizjo ref, uczelnia - Licencjat, sem 2, fizjoterapia ogólna


Aktualnie w ruchu dostrzega się jego walory profilaktyczne Znaczenie ruchu jest niezaprzeczalne jego walory odnoszą się nie tylko do procesu leczenia czy profilaktyki, ale i do zdrowego stylu życia.

Rehabilitacja - według profesora W. Degi - zorganizowane postępowanie mające na celu przywrócenie choremu zdrowia lub możliwej do osiągnięcia w danym stanie zdrowia zdolności do samodzielności ruchowej, ekonomicznej, społecznej w najszerszym tego słowa znaczeniu.

Ukierunkowanie celów rehabilitacji

Sprawność fizyczna zależy od genetycznych właściwości człowieka, takich jak: uzdolnienie ruchowe, konstytucja somatyczna, sprawność zmysłów, temperament oraz odpowiednie proporcje ciała. Jest to zespół czynników o charakterze endogennym. Drugi zespół czynników (egzogennych) odnosi się do środowiska zewnętrznego i trybu życia. Istnieją 3 cechy motoryczne: szybkość, siła i wytrzymałość. Pod pojęciem cech motorycznych mamy rozumieć wielkości charakteryzujące potencjalne możliwości fizyczne człowieka muszą one być mierzone niezależnie od stopnia opanowania techniki ruchu.

Teoretycznym uzasadnieniem konieczności zwiększenia aktywności ruchowej człowieka może być stwierdzenie Romanowskiego, że najbardziej korzystny dla organizmu jest stan wytrenowania, stan adaptacji organizmu do zwiększonej aktywności ruchowej. Poniżej i powyżej tego stanu występują objawy stanowiące już nawet pewne niebezpieczeństwo dla zdrowia

Organizm ludzki ani pod względem morfologicznym, ani funkcjonalnym nie jest stworzony do stanów spoczynkowych. Odpowiednie ćwiczenia fizyczne powinny skutecznie aktywizować działalność głównych układów organizmu: nerwowo-mięśniowego, krążenia i oddychania oraz przyczyniać się do wzrostu integracji ze środowiskiem społecznym, co ze względów kształcąco-wychowawczych nie jest bez znaczenia.

Ruch i praca są tymi czynnikami, które rozwijają i kształtują nasze narządy.

Odpowiednio stosowane ćwiczenia mają zasadniczy wpływ na zakres ruchu w stawie. Działając profilaktycznie, utrzymują one pełny zakres ruchu w stawie, a w przypadkach ograniczenia ruchu mogą wpływać na jego zwiększenie. Poza tym ćwiczenia i ruch kształtują powierzchnie stawowe. Uwapnienie kości w dużej mierze zależy od ćwiczeń, ruchu i obciążenie. Bezruch doprowadza do odwapnienia układu kostnego, zaburzeń w jego ukrwieniu i bolesności.

Ćwiczenia wpływają kształtująco na mięśnie zdrowe, zwiększając ich siłę i masę. W przypadkach porażeń lub niedowładów odpowiednio prowadzone ćwiczenia mogą przywrócić czynności mięśni i poprawić ich siłę. Poza tym ruch i ćwiczenia utrzymują prawidłowa długość i elastyczność mięśni oraz rozwijają zdolność ich reagowania na bodziec układu nerwowego. Skurcz oraz następny rozkurcz mięśnia występuje podczas ćwiczeń ułatwiają prawidłowe krążenie krwi na obwodzie i odpływ chłonki naczyniami chłonnymi.

Znaczenie ruchu dla rozwoju dziecka (cele wychowania fizycznego):

W dzisiejszym rozumieniu roli wychowania fizycznego (wychowania zdrowotnego) w całokształcie procesu wychowawczego wysuwają się trzy najogólniejsze zadania (wg Z. Gilewicz):

Od chwili urodzenia przejawem życia człowieka jest ruch. Dla młodego ustroju jest on czynnikiem i regulatorem procesów organicznych: wzmacnia organizm, kształtuje i usprawnia wszystkie jego układy, wywiera wpływ na ich budowę i czynności.

Przy pomocy ruchu możemy również wpływać na prawidłową budowę i postawę ciała, odpowiednio kształtować układ ruchowy oraz likwidować zaistniałe błędy, a przynajmniej zapobiegać ich dalszemu nasilaniu się. Zajęcia ruchowe jak i cały program wychowania fizycznego mają w swoich założeniach działania profilaktyczne w tym także stosowanie ćwiczeń kształtujących i elementów korektywnych z uwzględnieniem oddziaływania na poszczególne odcinki kręgosłupa oraz nogi i stopy. Osobny problem stanowią dzieci zagrożone wadami postawy ciała. Dla nich niezbędne są ćwiczenia organizowane w grupach wyselekcjonowanych przez lekarza ortopedę i prowadzone przez specjalistów z zakresu gimnastyki korekcyjnej.

Środki i metody treningu zdrowotnego:

Wyróżniamy tu wszelkie ćwiczenia z dziedziny kinezyterapii.

Ćwiczenia bierne wykonuje terapeuta bez czynnego udziału pacjenta. Ich celem jest niedopuszczenie do obkurczania się mięśni oraz innych miękkich tkanek okołostawowych, a tym samym do powstawania przykurczy w stawach.

Ćwiczenia bierno - czynne czyli czynne zwalnianie napiętych mięśni z jednoczesnym biernie wykonywanym ruchem w stawie (rękami terapeuty)

Ćwiczenia czynne - wykonywane samodzielnie przez pacjenta (stosowane przy sile mięśni minimum 3 w skali Lovetta). Celem ćwiczeń jest zwiększenie siły i wytrzymałości mięśni, zachowanie właściwej ruchomości stawów i podniesienie kondycji ogólnej.

Interesują nas tu ćwiczenia specjalne tj.:

Są to ćwiczenia powodujące obniżenie napięcia mięśniowego zarówno lokalnie, jak i całego ciała. Stosuje się je, gdy zachodzi potrzeba obniżenia zmożonego czy to patologicznie, czy pod wpływem emocji - napięcia mięśniowego, także podczas przerw w intensywnym treningu. Istotna rolę odgrywa tutaj dobór odpowiedniej pozycji do relaksacji, która pozwala na wygodne ułożenie i rozluźnienie ciała. Należy zadbać o dobry nastrój, czemu sprzyjają odpowiednia muzyka i światło. Przydatny jest także komfort cieplny i nie krepujący ciała ubiór, ćwiczący sam poprzez wolę lub ulegając sugestii prowadzącego ćwiczenie napina a następnie rozluźnia określone grupy mięśni. Efekty staramy się uzyskać według określonej sekwencji np. od stóp do góry aż to rozluźnienia całkowitego. W toku ćwiczeń należy zwrócić uwagę na zharmonizowanie pracy mięśnie z oddychaniem. Czas zalecany: ok. 15-30 min. Jako metody treningowe zaleca się trening autogenny Schultza, Jacobsona, oraz orientalne metody ćwiczeń typu joga, zen.

Polegają na wykorzystaniu zjawiska przerzutu funkcji fizjologicznych wywołanych pracą mięśni do miejsc, w których w aktualnej sytuacji ruch jest niemożliwy np. ze względu na opatrunek gipsowy.

Te elementy składowe kinezyterapii mają szczególne zastosowanie w rehabilitacji osób po złamaniach kończyn, z niedowładami lub porażeniami mięśni, po amputacjach i po długotrwałym unieruchomieniu z innych przyczyn.

W procesie rehabilitacji na różnych jej poziomach, ćwiczenia w wodzie i pływanie mają szerokie zastosowanie, gdyż środowisko wodne stwarza korzystne warunki potrzeb kinezyterapii. Należą do nich przede wszystkim ćwiczenia odciążające, rozluźniające i zmniejszające tarcie. Odciążenie to pozorna utrata masy ciała po zanurzeniu w wodzie, mięśnie osłabione o sile 2 w skali Lovetta mogą w wodzie wykonywać ruch w pełnym zakresie. Rozluźnienie z jednej strony wiąże się z pozorną utratą masy ciała z drugiej z temperatura wody ( rozluźnienie potęguje woda ciepła pow. 34 stopni). Zmniejszenie tarcia dotyczy tylko ruchów powolnych, ruchy, którym normalnie towarzyszy bolesność w stawie w wodzie mogą być wykonywane płynnie i bezboleśnie. Ćwiczenia w wodzie można przeprowadzać w zwykłej wannie, specjalnych basenach tzw. tankach Hubbarda lub małych basenach rehabilitacyjnych. Środowisko wodne stwarza również dogodne warunki do nauki chodzenia, zalecany czas trwania ok. 30 min.

W zakresie kinezyterapii wchodzi również gimnastyka wyrównawcza i korekcyjna. Niektórzy utożsamiają te dwa pojęcia. Gimnastyka wyrównawcza to zasób i rodzaj ćwiczeń, które mają wyrównać, skompensować pewien niedobór ruchowy zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym, np. jak u dzieci szkolnych ćwiczenia śródlekcyjne, u pracowników umysłowych i fizycznych ćwiczenia podczas pracy. Gimnastyka wyrównawcza ma działanie profilaktyczne. Natomiast gimnastyka korekcyjna obejmuje ćwiczenia, które mają naprawić lub poprawić coś, co zostało mniej lub bardziej uszkodzone, np. usunąć wady postawy, wady zgryzu, wady mowy. Gimnastyka ta ma więc charakter leczniczy.

Gimnastyka w stosunku do chorego spełnia podwójne zadanie:

  1. leczy i usprawnia,

  2. uczy pacjenta wykonywania ruchów i czynności, przywracając mu tą drogą sprawność fizyczną.

Wyniki postępowania usprawniającego wtedy będą najlepsze, gdy w prowadzeniu ćwiczeń leczniczych uwzględni się powyższe dwa aspekty. Właściwe postępowanie usprawniające zależy od przygotowania i kwalifikacji osoby prowadzącej ćwiczenia, od kinezyterapeuty.

Cele gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej

Gimnastykę korekcyjno - kompensacyją przeprowadzają, według zarządzenia Ministra Oświaty i Wychowania, szkoły młodzieżowe oraz przedszkola i placówki wychowania pozaszkolnego dla uczniów i wychowanków wykazujących:

  1. zaburzenia w statyce ciała a w szczególności:

  1. wyraźnie obniżoną sprawność fizyczną.

Celem gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej jest:

Organizując zespoły korekcyjno-kompensacyjne uczniów (wychowanków) łączy się według:

  1. Rozwoju zaburzeń w następujące zespołu: