ŚP-karne, prawo karne procesowe


§3 STOSOWANIE ŚRODKÓW PRZYMUSU(ŚP) KARNOPROCESOWEGO W PROCESIE KARNYM

Regulacja prawna ŚP ujęta jest w dziale IV KPK, w ramach ŚP wyróżniamy:

Wyliczenie to nie jest wyczerpujące, w dalszych częściach KPK znajdują się dalsze ŚP, tj: przeszukanie pomieszczeń, osoby i odzieży, zatrzymanie korespondencji i przesyłek itd.

ŚRODKI PRZYMUSU to czynności organów procesowych zmierzających zarówno do wymuszenia spełnienia obowiązków procesowych, jak i zapewnienia prawidłowego toku procesu.

Ich stosowanie ingeruje w sferę pr obywatelskich w zakresie wolności i nietykalności osobistej, nienaruszalności mienia i mieszkania oraz tajemnicy korespondencji, a to zaś uzasadnia postulat stosowania ich przez organy procesowe w ograniczonym do niezbędnej potrzeby zakresie, a także niedopuszczalności ich stosowania na zasadzie analogii.

II. ZATRZYMANIE

To ŚP karnoprocesowy; chwilowe pozbawienie wolności na okres nieprzekraczający 72 h i ma służyć celom procesowym przez „zabezpieczenie” osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa dla pr karnego.

Ustawa procesowa odróznia „ujęcie” od właściwego zatrzymania.

UJĘCIE OSOBY - art. 243 § 1- Każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości (stosuje się odpowiednio w postępowaniu w spr o wykroczenia)

Osobę ujętą należy niezwłocznie oddać w ręce Policji.

Ujęcie ma w stosunku do zatrzymania charakter subsydiarny, w zastępstwie Policji lub innego organu. Jest to uprawnienie, a nie obowiązek.

ZATRZYAMNIE (art. 244)- Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo, a zachodzi obawa

(art. ten nie dotyczy spr o wykroczenia)

Uprawnienia Policji przysługują także:

224) Art. 312 zmieniony przez art. 1 pkt 120 ustawy z dnia 10 stycznia 2003 r. (Dz.U.03.17.155) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lipca 2003 r.

  1)  organom Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służby Celnej oraz Centralnego Biura Antykorupcyjnego, w zakresie ich właściwości,

225) Art. 312 pkt 1:

- zmieniony przez art. 170 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz.U.06.104.708) z dniem 24 lipca 2006 r.

- zmieniony przez art. 201 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz.U.09.168.1323) z dniem 31 października 2009 r.

  1. innym organom przewidzianym w przepisach szczególnych.

W sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych uprawnienia i obowiązki procesowe Policji dotyczą także

*Żandarmerii Wojskowej

*przełożonemu wojskowemu

*wojskowym organom porządkowym.

Obowiązki organu zatrzymującego:

-imię, nazwisko i funkcję dokonującego tej czynności,

-imię i nazwisko osoby zatrzymanej, a w razie niemożności ustalenia tożsamości - jej rysopis

-dzień, godzinę, miejsce i przyczynę zatrzymania z podaniem, o jakie przestępstwo się ją podejrzewa.

-złożone przez zatrzymanego oświadczenia

-zaznaczyć udzielenie mu informacji o przysługujących prawach.

Odpis protokołu doręcza się zatrzymanemu.

Zatrzymanemu przysługuje zażalenie do sądu. W zażaleniu zatrzymany może się domagać zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości jego zatrzymania.

Zasadność- istnienie wystarczających podstaw faktycznych (dowodowych) uzasadniających podejrzenie popełnienie prze-stwa przez zatrzymanego, jak i istnienie przesłanek szczególnych, np. obawa ucieczki, jak również celowości stosowania zatrzymania, która należy oceniać przy uwzględnieniu okoliczności faktycznych danej sprawy oraz zasady proporcjonalności.

Legalność- zgodność z prawem

Prawidłowość- odnosi się zarówno do sposobu wykonania samej czynności zatrzymania, jak i warunków panujących w miejscu zatrzymania.

Strony oraz obrońcy i pełnomocnicy maja prawo wziąć udział w posiedzeniu sądu rozpoznającego zażalenie na zatrzymanie.

Zatrzymanie trwać może max 48h. W tym czasie zatrzymujący obowiązany jest zabrać dane o osobie, a o zatrzymaniu powiadomić prokuratora.

Zatrzymanego należy zwolnić:

Ponowne zatrzymanie osoby podejrzanej na podstawie tych samych faktów i dowodów jest niedopuszczalne.

W postępowaniu przyspieszonym mogą być rozpoznawane sprawy o przestępstwa podlegające rozpoznaniu w trybie uproszczonym, jeżeli sprawca został

Nie jest tu wymagana przesłanka obawy ucieczki lub ukrycia danej osoby, jak również niemożność ustalenia jej tożsamości.

Od zatrzymania należy odróżnić też przymusowe sprowadzenie oskarżonego (podejrzanego) w razie jego nie usprawiedliwionego niestawiennictwa można zatrzymać go i sprowadzić przymusowo oraz w razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa oskarżonego, którego obecność jest obowiązkowa, przewodniczący zarządza jego natychmiastowe zatrzymanie i doprowadzenie lub przerywa w tym celu rozprawę albo też sąd ją odracza.

III ŚRODKI ZABEZPIECZAJĄCE- nie tym razem

IV POSZUKIWANIE OSKARŻONEGO I LIST GOŃCZY

Poszukiwanie oskarżonego, podejrzanego lub osoby podejrzanej zarządza w zależności od stadium procesu sąd lub prokurator, jeżeli miejsce pobytu oskarżonego lub osoby podejrzanej nie jest znane.

Zarządzenie poszukiwania jest środkiem ustalenia miejsca pobytu. Może dotyczyć osoby, w stosunku do której wydano postanowienie o przedstawienie zarzutów, ale jeszcze nie przesłuchano jej w charakterze podejrzanego.

Zarządzenie to ogranicza się jedynie do podjęcia czynności technicznych mających na celu ustalenie miejsca pobytu oskarżonego. Podobne czynności podejmuje się gdy nie jest znane miejsce pobytu świadka.

Samo zarządzenie nie zobowiązuje podejrzanego do powrotu do swego miejsca zamieszkania.

Cechy ŚP karnoprocesowego nabiera dopiero w sytuacji, gdy połączone jest z zatrzymaniem i przymusowym doprowadzeniem.

LIST GOŃCZY- uzupełnienie regulacji prawnej związanej z tymczasowym aresztowaniem.

Nie jest środkiem zapobiegawczym, ale środkiem służącym do realizacji postanowienia o tymczasowym aresztowaniu, które musi wyprzedzać wydanie postanowienia o poszukiwaniu listem gończym.

Wydając list gończy należy w postanowieniu o tymczasowym aresztowaniu wskazać czas jego trwania oraz uczynić wzmiankę, że termin aresztowania liczyć się będzie od daty ujęcia poszukiwanego.

Jeżeli oskarżony, w stosunku do którego wydano postanowienie o tymczasowym aresztowaniu, ukrywa się, sąd lub prokurator może wydać postanowienie o poszukiwaniu go listem gończym.

Jeżeli postanowienie o tymczasowym aresztowaniu nie było wydane, można postanowienie takie wydać bez względu na to, czy nastąpiło przesłuchanie podejrzanego.

Chodzi tu o sytuację, gdy PO wydaniu postanowienia o przedst. zarzutów na skutek ukrywania się podejrzanego nie mógł być przesłuchany w charakterze podejrzanego. Po ujęciu należy go doprowadzić do sądu celem przesłuchania.

W liście gończym podaje się:

  1)   sąd lub prokuratora, który wydał postanowienie o poszukiwaniu listem gończym,

  2)   dane o osobie, które mogą ułatwić jej poszukiwanie, a przede wszystkim personalia, rysopis, znaki szczególne, miejsce zamieszkania i pracy, z dołączeniem w miarę możliwości fotografii poszukiwanego,

  3)   informację o treści zarzutu postawionego oskarżonemu oraz o postanowieniu o jego tymczasowym aresztowaniu albo o zapadłym wyroku,

  4)   wezwanie każdego, kto zna miejsce pobytu poszukiwanego, do zawiadomienia o tym najbliższej jednostki Policji, prokuratora lub sądu,

  5)   ostrzeżenie o odpowiedzialności karnej za ukrywanie poszukiwanego lub dopomaganie mu w ucieczce.

W liście gończym można wyznaczyć nagrodę za ujęcie lub przyczynienie się do ujęcia poszukiwanego, a także udzielić zapewnienia o utrzymaniu tajemnicy co do osoby informującej.

List gończy rozpowszechnia się, zależnie od potrzeby, przez rozesłanie, rozplakatowanie lub opublikowanie, w szczególności za pomocą prasy, radia i telewizji.

V. LIST ŻELAZNY

Nie jest środkiem zapobiegawczym. cechy tej nabiera dopiero w kumulacji ze złożeniem poręczenia majątkowego, od którego można uzależnić wydanie listu żelaznego.

W razie odwołania listu żelaznego z powodu naruszenia warunków wymienionych w/w wartości majątkowe udzielone z tytułu poręczenia ulegają przepadkowi lub ściągnięciu; orzeka o tym sąd okręgowy.

List stanowi gwarancję sądu okręgowego, że oskarżony przebywający za granicą odpowiadać będzie z wolnej stopy aż do prawomocnego ukończenia postępowania, jeżeli złoży oświadczenie, że stawi się do sądu lub do prokuratora w oznaczonym terminie i przestrzegać będzie warunków z art. 282, który stanowi, że :

List żelazny zapewnia oskarżonemu pozostawanie na wolności aż do prawomocnego ukończenia postępowania, jeżeli oskarżony:

  1)   będzie się stawiał w oznaczonym terminie na wezwanie sądu, a w postępowaniu przygotowawczym - także na wezwanie prokuratora,

  2)   nie będzie się wydalał bez pozwolenia sądu z obranego miejsca pobytu w kraju,

  3)   nie będzie nakłaniał do fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób starał się utrudniać postępowanie karne.

W razie nie usprawiedliwionego niestawienia się oskarżonego na wezwanie lub naruszenia innych warunków w/wymienionych właściwy miejscowo sąd okręgowy orzeka o odwołaniu listu żelaznego. Na postanowienia to przysługuje zażalenie.

List żelazny chroni oskarżonego jedynie w zakresie tego prze-stwa, które jest przedmiotem post w sprawie. Oskarżony może wiec być zatrzymany/ tymczasowo aresztowany w innej sprawie.

List może być wydany niezależnie od tego, czy oskarżony jest obywatelem PL, czy państwa obcego. Gdy władze pl zwróciły się z wnioskiem o wydanie oskarżonego przez państwo obce (ekstradycja), nie można wydać listu żelaznego, ponieważ do wniosku dołącza się duplikat postanowienia o tymczasowym aresztowaniu. W tej sytuacji nie jest dopuszczalny wniosek ekstradycyjny.

VI. KARY PORZĄDKOWE

Reakcja na niepodporządkowanie się określonym ustawowo obowiązkom procesowym przez uczestnika postępowania może przybrać postać:

nałożenie kary porządkowej ma charakter represyjny i wymierza się ją niezależnie od możliwości wyegzekwowania obowiązku procesowego ciążącego na ukaranym.

Art. 285 § 1

Na świadka, biegłego, tłumacza lub specjalistę, który

można nałożyć karę pieniężną w wysokości do 10.000 złotych.

można ponadto zarządzić zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie świadka (§ 2)

stosuje się to również odpowiednio do obrońcy lub pełnomocnika, w wypadkach szczególnych ze względu na ich wpływ na przebieg czynności;

w PP karę pieniężną, na wniosek prokuratora, nakłada sąd rejonowy, w którego okręgu prowadzi się postępowanie.

Zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie biegłego, tłumacza i specjalisty stosuje się tylko wyjątkowo.

Zarządzenia dotyczące zatrzymania i przymusowego doprowadzenia żołnierza w czynnej służbie wojskowej wykonują właściwe organy wojskowe.

Karę pieniężną należy uchylić, jeżeli ukarany dostatecznie usprawiedliwi swe niestawiennictwo lub samowolne oddalenie się. Usprawiedliwienie może nastąpić w ciągu tygodnia od daty doręczenia postanowienia wymierzającego karę pieniężną.

(Art. 287) przepisy o zastosowaniu kar porządkowych stosuje się odpowiednio do osoby, która bezpodstawnie uchyla się od

stosuje się również do :przedstawiciela lub kierownika instytucji, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej obowiązanej udzielić pomocy organowi prowadzącemu postępowanie karne, która bezpodstawnie nie udziela pomocy w wyznaczonym terminie.

W razie uporczywego uchylania się od

można zastosować, niezależnie od kary pieniężnej, aresztowanie na czas nie przekraczający 30 dni.

Aresztowanie, w PP stosuje na wniosek prokuratora sąd rejonowy, w którego okręgu prowadzi się postępowanie.

Aresztowanie należy uchylić, jeżeli osoba aresztowana spełni obowiązek albo postępowanie przygotowawcze lub postępowanie w danej instancji ukończono.

Przepisów tych nie stosuje się do stron, ich obrońców i pełnomocników, a w zakresie kary za niedopełnienie obowiązku wydania rzeczy - także do osób, które mogą się uchylić od złożenia zeznań.

W razie uchybienia przez żołnierza w czynnej służbie obowiązkom określonym w art. 285 § 1 i art. 287 sąd lub prokurator występuje do dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz ten pełni służbę, o pociągnięcie go do odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Przepis stosuje się choćby za uchybienie, którego dopuścił się żołnierz przed wstąpieniem do wojska, była mu poprzednio wymierzona kara porządkowa, lecz nie została do tego czasu wykonana.

Na postanowienia i zarządzenia przewidziane w niniejszym rozdziale przysługuje zażalenie; na zarządzenie prokuratora, o którym mowa w art. 285 § 2, zażalenie przysługuje do sądu rejonowego, w którego okręgu prowadzi się postępowanie.

187) Art. 290 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 100 ustawy z dnia 10 stycznia 2003 r. (Dz.U.03.17.155) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lipca 2003 r.

Złożenie zażalenia wstrzymuje wykonanie postanowienia o aresztowaniu- odstępstwo od reguły zawartej w art. 462 par1, że zażalenie nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego postanowienia.

Art. 289.  Osobę, w tym obrońcę, pełnomocnika lub oskarżyciela publicznego, która przez niewykonanie obowiązków wymienionych w art. 285 § 1 i 1a lub art. 287 § 1 spowodowała dodatkowe koszty postępowania, można obciążyć tymi kosztami; dopuszczalne jest obciążenie kosztami kilku osób solidarnie.

Żołnierza odbywającego zasadniczą służbę wojskową oraz pełniącego służbę w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego nie obciąża się tymi kosztami.

W razie uchylenia kary porządkowej ustaje również obowiązek pokrycia kosztów postępowania.

W razie nieudzielenia wyjaśnień w wyznaczonym terminie można nałożyć na kierownika organu zobowiązanego do wyjaśnień karę pieniężną w wysokości do 10.000 złotych- w razie stwierdzenia w postępowaniu karnym poważnego uchybienia w działaniu instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej (Art. 19 § 1, 3)

(Art. 20. § 1.)  W razie rażącego naruszenia przez obrońcę lub pełnomocnika strony ich obowiązków procesowych sąd, a w PP prokurator, zawiadamia o tym właściwą okręgową radę adwokacką lub radę okręgowej izby radców prawnych, żądając od dziekana właściwej rady nadesłania w wyznaczonym, nie krótszym niż 30 dni, terminie informacji o podjętych działaniach wynikających z zawiadomienia.

Odpis zawiadomienia przesyła się Ministrowi Sprawiedliwości.

W razie nienadesłania w wyznaczonym terminie informacji, o których mowa w § 1, można nałożyć na dziekana właściwej rady karę pieniężną w wysokości do 10.000 złotych.

Na postanowienie o ukaraniu przysługuje zażalenie dziekanowi. Na postanowienie o ukaraniu wydane przez prokuratora w postępowaniu przygotowawczym zażalenie przysługuje do sądu rejonowego, w którego okręgu toczy się postępowanie.

W razie rażącego naruszenia obowiązków procesowych przez oskarżyciela publicznego lub prowadzącego postępowanie przygotowawcze sąd zawiadamia o tym bezpośredniego przełożonego osoby, która dopuściła się uchybienia, żądając nadesłania w wyznaczonym, nie krótszym niż 14 dni, terminie informacji o podjętych działaniach wynikających z zawiadomienia;

w stosunku do Policji oraz innych organów postępowania przygotowawczego uprawnienie takie przysługuje również prokuratorowi.

Odpis zawiadomienia sąd przesyła Prokuratorowi Generalnemu, jeżeli uchybienia dopuścił się prokurator, a w wypadku gdy uchybienia dopuścił się oskarżyciel publiczny niebędący prokuratorem - właściwemu organowi przełożonemu w stosunku do bezpośredniego przełożonego tego oskarżyciela.

W ramach tzw policji sesyjnej przewodniczący rozprawy i skład orzekający dysponują różnymi środkami wymuszającymi zachowanie porządku na rozprawie, w tym również karę grzywny i kara pozbawienie wolności do 7 dni.

VII. ZABEZPIECZENIE MAJĄTKOWE

Jest to środek przymusowego wykonania czynności procesowych, gdyż pozbawia oskarżonego swobody dysponowania oznaczonymi wartościami majątkowymi.

Celem tego środka jest zabezpieczenie na mieniu oskarżonego wykonania przyszłego orzeczenia. Dopuszczalne jest od chwili wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów lub przesłuchania osoby podejrzanej w charakterze podejrzanego, do czasu uprawomocnienia się orzeczenia kończącego PJ

Może nastąpić z urzędu lub na wniosek

Ustawa przewiduje (art. 291) następujące rodzaje zabezpieczeń z urzędu razie popełnienia przestępstwa, za które można orzec

W razie popełnienia tych przestępstw Policja może dokonać tymczasowego zajęcia mienia ruchomego osoby podejrzanej, jeżeli zachodzi obawa usunięcia tego mienia.

Zabezpieczenie następuje w sposób wskazany w Kodeksie postępowania cywilnego.

Zabezpieczenie grożącego przepadku następuje przez

Zakaz ten podlega ujawnieniu w księdze wieczystej, a w jej braku, w zbiorze złożonych dokumentów. W miarę potrzeby może być ustanowiony zarząd nieruchomości lub przedsiębiorstwa oskarżonego.

Postanowienie o zabezpieczeniu wydaje sąd, a w PP prokurator. W postanowieniu określa się zakres i sposób zabezpieczenia.

Na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia przysługuje zażalenie. Zażalenie na postanowienie prokuratora rozpoznaje sąd rejonowy, w którego okręgu prowadzi się postępowanie.

Zabezpieczenie upada, gdy nie zostaną prawomocnie orzeczone:

191) Art. 294 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 103 ustawy z dnia 10 stycznia 2003 r. (Dz.U.03.17.155) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lipca 2003 r.

W razie wytoczenia powództwa w terminie w/wskazanym zabezpieczenie pozostaje w mocy, jeżeli w postępowaniu cywilnym sąd nie orzeknie inaczej.

Przepisy o zatrzymaniu rzeczy i przeszukaniu stosuje się tutaj odpowiednio.

Tymczasowe zajęcie upada, jeżeli w ciągu 7 dni od daty jego dokonania nie zostanie wydane postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym.

Jeżeli powództwo cywilne zostało zgłoszone w toku postępowania przygotowawczego, organ prowadzący postępowanie załącza pozew do akt sprawy, a postanowienie co do przyjęcia powództwa wydaje sąd po wpłynięciu sprawy z aktem oskarżenia; za dzień zgłoszenia roszczenia uważa się wówczas dzień zgłoszenia powództwa.

Jeżeli wraz z powództwem cywilnym został zgłoszony wniosek o zabezpieczenie roszczenia, w przedmiocie tego wniosku orzeka prokurator.

Na postanowienie co do zabezpieczenia roszczenia przysługuje zażalenie do sądu.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
2007 SP Kat prawo karne procesowe
2007 SP Kat prawo karne procesowe
prawo karne procesowe b, rok 1
12+, Administracja-notatki WSPol, Prawo karne procesowe
PROCES sciaga, Administracja-notatki WSPol, Prawo karne procesowe
3. Konspekt prawo karne procesowe, ochrona osób i mienia, Blok prawny, Sktyp z prawa karnego, admini
KPK zm., prawo karne procesowe
2. środki przymusu, prawo karne procesowe
Prawo+karne+procesowe, prawo karne procesowe
prawo karne procesowe, prawo, Materiały, Prawo karne procesowe
13.post.sąd I, Prawo karne procesowe
prawo karne procesowe z, rok 1
prawo karne proceseowe
Prawo karne procesowe ze schematem notatki

więcej podobnych podstron