LEKI POCHODZENIA NATURALNEGO

Leki pochodzenia naturalnego, obecnie otrzymywane syntetycznie:

• glikozydy naparstnicy

• kurara

• pochodne fizostygminy

• atropina

• ASA

Organopreparaty - wyciągi z narządów zwierząt, stosowane jako środki lecznicze. Są to głównie hormony, obecnie otrzymywane zwykle syntetycznie.

Nocebo = działanie niepożądane placebo; ok. 2% zaparć i bólów głowy

Przyczyny niepowodzeń związanych z używaniem leków pochodzenia naturalnego

• brak oceny skuteczności klinicznej

• brak standaryzacji i kontroli składu i jakości składników aktywnych

• brak informacji o składnikach i ich ilości w preparacie

• zanieczyszczenia produkcyjne (pestycydy, bakterie, aflatoksyny, azotyny, metale ciężkie)

• interakcje z lekami syntetycznymi (np. miłorząb może nasilać działanie leków p/krzepliwych oraz samodzielnie hamować krzepnięcie)

• odstawienie skutecznej, zaaprobowanej terapii

• niedeklarowane domieszki (w ok. 7% - metale ciężkie)

• niedeklarowana obecność substancji syntetycznych

• nieznane działania niepożądane: alergie, hepato- i nefrotoksyczność

• ryzyko przedawkowania

Uwaga na stosowanie

• u alergików

• w ciąży i podczas karmienia piersią

• u dzieci i osób starszych

• u osób z chorobami układu krążenia

• łącznie z innymi lekami

Preparaty roślinne

• Aloes

• udokumentowane tylko działanie przeczyszczające

• DN: alergie

• Aristolochia

• kwas aristolochowy

• w preparatach odchudzających

• DN: działanie nefrotoksyczne i proonkogenne (nowotwory dróg moczowych)

• Dziurawiec

• hipercyna

• działanie p/depresyjne (↓ wychwytu zwrotnego DA, NA, 5-HT)

• silny induktor CYP3A4 → liczne interakcje

• DN: fototoksyczność, zespół serotoninowy (duże dawki)

• Ephedra

• wyciąg oprócz efedryny zawiera inne związki o nieznanym charakterze

• ryzyko anafilaksji → wycofany z użycia

• Flawonoidy

• w preparatach z rutozydami

• niepotwierdzone korzyści kliniczne

• DN: anemia hemolityczna, przewlekłe biegunki, nefropatie, zapalenie okrężnicy

• Grapefruit - niepotwierdzone działanie p/bakteryjne

• Herbaty zielone - niepotwierdzone działanie zdrowotne

• Imbir

• działanie p/wymiotne

• niepotwierdzony wpływ na stawy

• DN: teratogenność!

• Jeżówka

• immunomodulator (?)

• brak dowodów na skuteczność działania

• możliwe przedawkowanie!

• Karczochy - niepotwierdzone działanie hipolipemizujące

• Kasztanowiec - tylko subiektywna poprawa

• Lukrecja → hipokaliemia, NT, obrzęki

• Mango - niepotwierdzone działanie łagodzące w bólach stawów

• Marzanka balwierska

• stosowana niegdyś w kamicy nerkowej

• DN: nefrotoksyczność

• Miłorząb

• substancje aktywne: ginkozydy

• wskazania udokumentowane (choroba Alzheimera)

• brak wpływu na zaburzenia pamięci

• możliwa korzyść przy przyjmowaniu > 200 mg/d powyżej 6 miesięcy (?)

• DN: krwawienia, udary, interakcje z lekami

• Ogórecznik

• alkaloidy pirolizydynowe

• DN: hepatotoksyczność

• Pietruszka - zawiera apiol → działanie poronne, hepatotoksyczne

• Piołun - zwiększa apetyt, działa halucynogennie

• Rumianek

• dużo odmian

• DN: alergie skórne

• Tatarak - β-azaron → działanie karcenogenne u zwierząt

• Wiesiołek

• kwasy ω-6

• nieudowodnione korzyści kliniczne

• może antagonizować działanie kwasów ω-3

• działanie proonkogenne - rak sutka (?)

• Żeń-szeń

• kilka gatunków

• DN (duże dawki): NT, zaburzenia hormonalne (ginekomastia, krwawienia z dróg rodnych), biegunki, wysypki, bezsenność

• Żywokost

• działanie wykrztuśne

• DN: hepatotoksyczność → wycofany z użycia

Podłoża preparatów

• melisana - alkohol)

Preparaty z tkanek zwierzęcych

• chrząstka rekina → niepotwierdzone działanie p/nowotworowe (rekiny też chorują...)

• oleje rybie ω-3 → używane wspomagająco w hipertriglicerydemii, profilaktyce ChNS

• aprobowane: heparyny, insuliny

• powięzie, przeszczepy tkanek zwierzęcych → ryzyko chorób prionowych!

2

---