W Europie stres jest drugim po bólu pleców najczęściej występującym problemem zdrowotnym związanym z wykonywaniem pracy.

Stres to :

• twoja reakcja na stawiane ci wymagania,

• wymagania stawiają ci inni, ale przede wszystkim ty sobie sam je stawiasz,

• gdy spotykasz się z zadaniami, reagujesz na ich obecność,

• reaguje twoja głowa, ciało, serce,

• pod wpływem stresu zmieniasz swoje zachowanie

Typy stresu:

I - gdy spotykasz się z nadmiarem żądań wobec siebie lub gdy otrzymujesz bardzo dużo informacji, których nie jesteś w stanie przetworzyć - tak ludzie na ogół pojmują stres,

II - gdy masz zdecydowanie za mało wymagań lub gdy nie docierają do ciebie żadne informacje

III - mieszany /naprzemiennie/- charakterystyczny dla pracujących zrywowo /oddziały pogotowia, szpitale psychiatryczne/

- może prowadzić do manipulowania swoimi uczuciami /kawa, alkohol/

Paradoks stresu: osoby pracujące bardzo intensywnie (I typ) gdy idą na urlop doznają stresu - typ II (doświadczają stanów emocjonalnych)

Sytuacje generujące stres:

61% - praca

59% - samotność

55% - żałoba

52% - traumatyczne przeżycia

50% - tempo współczesnego życia

50% - bezrobocie

50% - problemy małżeńskie

Czy umiemy komunikować o stresie?

- 25% skłamałoby pracodawcę, że chce zmienić pracę,

- 20% wstydziłoby się powiedzieć czy stres jest szkodliwy

! Szkodliwe jest przeżywanie nagłego, długiego stresu. Szkodliwe jest gdy dzieje się coś bardzo długo i jego przyczyny nie mają szans na rozwiązanie /zła praca/

Czy stres jest szkodliwy:

1. niewielkie napięcie mobilizuje cię,

2. wzmaga twoją aktywizację,

3. czy wyobrażasz sobie zdanie egzaminu bez stresu

Objawy:

1. somatyczne: komunikaty ciała: pocę się, słabo, gorąco, czerwienię się, boli głowa, żołądek, klucha w gardle, bóle klatki piersiowej, uczucie zimna i gorąca, zawroty głowy, omdlenie,

2. psychologiczne: kłopoty pamięciowe, natrętne sprawdzanie, uczucie pustki w głowie, trudności w koncentracji, niepożądane myśli i słowa, trudności w podejmowaniu decyzji, emocje utrudniające działanie

3. behawioralne: życie jest ciężkie, to mnie przerasta, nie wiem co mam zrobić /ucieczka, pochopne działania, niepotrzebna agresja, podniesiony głos, ledwo słyszalny szept.

Czy można żyć bez stresu?

• można panować nad nim

• można wykorzystywać jego pozytywne cechy

• można go unikać gdy przerasta twoje siły

• można nauczyć się go rozpoznawać

Stres pracownika medycznego:

1. jest zawodowym pomagaczem,

2. najwięcej czasu spędza z człowiekiem cierpiącym

3. najwięcej kontaktu a najmniej technicznych możliwości pomagania lub odwrotnie

Czy można zidentyfikować czynniki ryzyka?

Raczej nie:

- podległość służbowa,

- ograniczony wpływ na ważne decyzje,

- warunki finansowe,

- wypalenie zawodowe,

- kontakt z sytuacjami bez wyjścia,

- presja roszczeniowa pacjentów

Czy istnieje osobowość predysponująca do przeżywania stresu:

- osobowość empatyczna - wady i zalety,

- osobowość anankastyczna - zalety i wady,

- osobowość o niskim progu frustracji - wady,

- osobowość eksplozywna - wady.

Jaki udział w stresie mają warunki materialne? - zawsze istotne, bardzo ważne, gdy jest jedynym żywicielem rodziny.

Jak sobie radzić ze stresem?

- codziennie spaceruj ½ h

- intensywne ćwiczenia fizyczne,

- przerywaj sygnały, gdy organizm sygnalizuje stres,

- obniżaj poziom napięcia przy pomocy znanych ci sposobów, gdy zawodzą szukaj innych,

- pamiętaj o rozrywkach,

- zastanów się co wspólnego mają sytuacje, które cię stresują,

Czego nie powinieneś robić?

- nadużywać alkoholu,

- miesiącami przyjmowanie leków uspokajających,

- zmuszanie się do nieustannego wysiłku mimo, że organizm mówi nie,

- przyjmowanie na siebie zbyt dużej ilości obowiązków,

- niepotrzebne, nadmierne wyręczanie innych,

- czekać aż napięcie twoje wyzwoli agresję,

- szukać nieustannie winnych wokół siebie,

- za wszelką cenę udawać, że nic się nie stało

Gdy zawodzą siły:

• poszukaj wsparcia u bliskich (wysłucha cię, pobędzie z tobą)

• udaj się do lekarza i opowiedz mu o problemach,

• przy środku uspokajającym zorientuj się w ograniczeniach (nie używaj go dłużej niż 2 miesiące)

• skontaktuj się z psychoterapeutą,

• poszukaj źródła przeżywanego stresu,

• zmień sposób reagowania,

• zmodyfikuj działanie,

• odszukaj swoje miejsce w stresie

Zwalczanie stresu na poziomie indywidualnym

Najbardziej rozpowszechnione sposoby redukcji stresu w pracy są nastawione na pracownika i polegają na udzieleniu mu pomocy w zmaganiu się ze stresem, który już wystąpił, oraz budowaniu jego odporności na stres, który dopiero wystąpi. W zależności od tego na którym elemencie procesu są skoncentrowane działania zapobiegawcze, wyróżnia się trzy rodzaje prewencji:

- prewencja pierwotna - obejmuje te interwencje, które mają na celu redukowanie stresora /może być osiągalne przez ćwiczenie pracownika w przeinterpretowaniu sytuacji stresowej, w jakiej się znajduje, w kształceniu go w pozytywnym myśleniu o rzeczywistości, w uczeniu przerywania wewnętrznego monologu, który ma destrukcyjny wpływ na funkcjonowanie jednostki/,

- prewencja wtórna - to te wszystkie przedsięwzięcia, w których pracownik ćwiczony jest w redukcji napięcia, rozładowywaniu napięcia stresowego przez aktywność psychiczną lub wyładowania emocjonalne

- prewencja trzeciorzędowa nastawiona jest na usuwanie odległych, utrwalonych już skutków zdrowotnych w postaci chorób psychosomatycznych, zaburzeń behawioralnych i psychicznych

-

Zwalczanie stresu na poziomie indywidualnym jest z kilku powodów najpopularniejszym podejściem do procesu pracy:

• jest zgodne z poglądem psychologów i menedżerów, że stres to osobisty problem pracownika i jeśli nauczy się go radzenia sobie ze stresem jednego rodzaju, to nauczy się go zwalczania każdego stresu, który wystąpi w przyszłości,

• tego rodzaju zabiegi najchętniej podejmowane są przez psychologów klinicznych, którzy zwykle pracują z jednostką , ewentualnie małą grupą,

• jest wygodne dla kierownictwa przedsiębiorstw, ponieważ nie przeszkadza w wykonywaniu pracy i nie powoduje konfliktu z innymi celami przedsiębiorstwa

to podejście oceniane jest jako niewystarczające, próbuje się w nim ułatwić dostosowanie się jednostki do szkodliwych, niewłaściwych warunków pracy.

Zwalczanie stresu na poziomie organizacji:

W tym podejściu do zwalczania stresu główny nacisk kładzie się na rozpoznawanie tych warunków pracy, które są stresorami i podejmowanie prób ich usunięcia (prewencja pierwotna). Mogą to być następujące zabiegi:

- zmiana sposobu wykonywania zadania roboczego, aby uzyskać lepsze dostosowanie wymagań płynących z zadania do możliwości pracownika,

- zmiana fizycznych warunków pracy w kierunku obniżenia ich stresogenności /obniżenie hałasu, narażenia na substancje toksyczne, likwidujące nadmierny chłód/,

- wprowadzenie partycypacyjnych metod zarządzania, które wywołują u pracowników poczucie uzyskania większej kontroli nad tym co robią,

- wprowadzenie możliwości swobodnego decydowania przez pracownika o sposobie wykonywania pracy,

- wprowadzenie zmian w różnych ścieżkach uzyskiwania awansu i robienia kariery zawodowej, tak by zwiększyć motywację i pobudzać inicjatywę,

- przeanalizowanie roli przydzielonej pracownikowi przez usunięcie z niej oczekiwań ze strony przełożonych,

- wzmacnianie więzi między pracownikami /aby mogli liczyć na wsparcie społeczne w przypadku wystąpienia trudności/.

---