Układ wydalniczy-
zbędne i szkodliwe substancje powstałe w toku przemian metabolicznych ustrój usuwa w następujący sposób:
- z moczem- przez układ wydalniczy
- z kałem - układ trawienny
- przez skórę
- płuca
Jest to konieczne dla utrzymania w org. Homeostazy.
Układ wydalniczy składa się z: nerek, moczowodów, pęcherza moczowego i cewki moczowej. Nie tylko wydala związki szkodliwe lecz również wydziela subst. Regulujące oraz usprawnia gospodarkę wodno- mineralna
NERKI- narząd parzysty znajduje się w jamie brzusznej pozaotrzewnowo po obu stronach kręgosłupa. Ma kształt fasoli, zwróconej wnęką do wnętrza. Otacza ją gruba torebka tłuszcz. i torebka włóknista. Zbudowana z części korowej wypełnionej kłębkami nerkowymi, odchodzącymi od nich kanalikami krętymi, z szerokiej części rdzeniowej, tworzącej piramidy, złożonej z długich pętli kanalików i cewek zbiorczych, oraz z licznych kielichów formujących miedniczkę nerkowa od której odchodzi moczowód, odprowadzający mocz od pęcherza moczowego. Kłębek i kanaliki i cewka zbiorcza, zwaną nefronem , stanowi podstawową jednostkę morfologiczno- czynnościową nerki. Nefrony kształtują właściwe utkanie nerki. W Nerkach znajduje się ok. 2 mln kłębków nerkowych w których odbywa się przesącz szkodliwych substancji z krwi i powstaje mocz pierwotny. Od wnęki nerki dochodzą tętnica nerkowa, i nerwu a odchodzą żyła nerkowa.
Przepływ krwi przez nerkę jest duzy, bowiem obe nerki w ciagu minuty przepływa 25% objętości krwi wyrzuconej przez serce. Wielkość filtracji jest zatem nie mała i wynosi jako wartość sytała 130ml, pierwotnego na minute ( na dobę 187L). Dzięki filtracji nerki regulują gospodarke wodną i elektrolitową utrzymując właściwą równowagę kwasowo zasadową. Wydalanie moczu: noworodek 100ml, 5letnie dziecko 600-700ml, u dorosłego 1.5l
Moczowód- łączący nerkę z pęcherzem moczowym stanowi cienką rurke złozona z trzech warstw: zewn błony śluzowej , środk mięśniówki i z zewn błony dodatkowej
Pęcherz moczowy-
Nieparzystymi narządami są” pęcherz moczowy oraz cewka moczowa o odmiennym przebiegu u mężczyzn i u kobiet.
Błona śluzowa pęcherza moczowego jest pofałdowana , dla zwieszenia objętości i pokryta nabłonkiem przejściowym wielowarstwowym, uszczelniającym sciany pęcherza w przypadku jego rozciągnięcia.. warstwę środkową pęcherza stanowią silnie mięsnie gładkie, biegnące okrężnie i podłuznie , które schodząc się w ujsciu wew cewki moczowej tworza zwieracz pęcherza, jako miesnien gładki niezależny od woli człowieka.
Cewka moczowa
Zwieracz cewki moczowej, położony bardziej zewnętrznie, utkany z miesni poprzecznie prązkowanych, kurczy się zaleznie od woli co umozliwia świadome oddawanie moczu. Z wiekiem zwiększa się objętość pęcherza moczowego, u noworodka wynosi ona 100ml, u dziecka 5letniego 200ml, u dorosłego 300-500ml. W róznych okresach rozwojowych zmienia się nie tylko ilość, lecz również sklad chemiczny i ciezar właściwy moczu.