OSTRE STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA W CUKRZYCY HIPOGLIKEMIA

• to obniżenie stężenia glukozy w surowicy < 2,2mmol/l (40mg/dl) z towarzyszącymi objawami

• przyczyny:

• przedawkowanie insuliny

• niedostateczna podaż glukozy lub produktów glukogennych

• nadmierne zużycie glukozy i upośledzone wykorzystanie w procesach glukoneogenezy

• insulinoma

Objawy:

• tachykardia

• wzrost RR

• zlewne poty

• szerokie źrenice

• drżenia, drgawki, hiperkineza

• lęk, zaburzenia mowy i orientacji

• osłupienie, śpiączka

Różnicowanie:

• upojenie alkoholowe

• udar, obrzęk mózgu

• odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe

• psychoza, depresja

• przedawkowanie sympatykomimetyków

• niewydolność wątroby, nerek

• zakażenia, posocznica

Leczenie:

• pomiar glikemii; dożylnie: 0,25-0,5g/kg; 50-100ml 20%glc do poziomu 100mg/dl

• w przypadku braku dostępu dożylnego - glukagon 1,0g - nieskuteczny u alkoholików, w stanach długotrwałego głodzenia, w przypadku uszkodzonego miąższu wątroby

• u alkoholików i w długotrwałym głodzeniu - dodatkowo należy podać 100mg tiaminy

• HCT stosowany jest w stanach przedłużającej się hipoglikemii

KWASICA CUKRZYCOWA KETONOWA

• to ostre zaburzenie metaboliczne, które cechuje:

• hiperglikemia

• kwasica metaboliczna

• nadmierne wytwarzanie związków ketonowych

• niedobór insuliny u chorych z cukrzycą typu 1

• hiperkatabolizm białkowy

• odwodnienie

• wstrząs hipowolemiczny

Przyczyny / patofizjologia:

• niedobór insuliny prowadzący do uwalniania wolnych kwasów tłuszczowych i następowego powstawania związków ketonowych oraz pogłębiającej się hiperglikemii

• hiperglikemia i glikozuria prowadzące do diurezy osmotycznej (odwodnienia i niedoboru elektrolitów)

• przyczyną zaburzeń może być również wzrost stężenia hormonów o działaniu przeciwstawnym do insuliny: glukagon, aminy katecholowe, kortyzol, hormony tarczycy, somatotropina

• kwasica cukrzycowa ketonowa może być wywołana przez: stres psychiczny i fizyczny, zakażenia, wstrząs, zabiegi operacyjne, zawał mięśnia sercowego, nadczynność tarczycy, zapalenie trzustki, insulinooporność, steroidy, niedostateczną podaż insuliny, nierozpoznaną cukrzycę

Objawy:

• poliuria

• nadmierne pragnienie

• brak łaknienia

• wymioty, bóle brzucha

• osłabienie

• senność

• odwodnienie (5-10 l)

• śpiączka

Badania laboratoryjne:

• hiperglikemia

• kwasica metaboliczna

• hiponatremia

• zaburzenia gospodarki elektrolitowej (K, Mg, P)

• leukocytoza

• wzrost stężenia mocznika

• wzrost stężenia ciał ketonowych

• glikozuria, ketonuria

• pH < 7,3

Rozpoznanie różnicowe:

• zapalenie otrzewnej

• hiperglikemia o innej patogenezie

• śpiączka innego pochodzenia (mocznicowa, mózgowa, wątrobowa, hipoglikemiczna, zatrucie)

Leczenie:

• wyrównanie niedoboru płynów: dawka wstępna- 1-2 litrów; pozostały deficyt należy wyrównać w czasie 6-12h

• insulina krystaliczna i.v. bolus; następnie we wlewie

• wyrównanie niedoborów elektrolitowych

• leczenie choroby przyczynowej: infekcje, SIRS

• leczenie kwasicy metabolicznej wodorowęglanami - kontrowersyjne; wskazane u chorych w wieku podeszłym i z niewydolnością krążenia

HIPEROSMOLALNA NIEKETONOWA ŚPIĄCZKA CUKRZYCOWA WYWOŁANA HIPERGLIKEMIĄ

• hiperglikemia i hiperosmolalność surowicy (zwykle powyżej 350mmol/l) przy niewielkiej kwasicy metabolicznej i ketonowej

• zazwyczaj jest powikłaniem cukrzycy typu 2 u chorych w podeszłym wieku

Objawy:

• silne pragnienie

• brak łaknienia

• wielomocz

• odwodnienie

• zaburzenia neurologiczne:mowy, orientacji, drgawki, śpiączka

• hipotensja, tachykardia

• gorączka

Badania laboratoryjne:

• hiperglikemia >600mg/dl (33,3mmol/l)

• osmolalność > 320 mOsm/l

• hiponatremia

• zaburzenia elektrolitowe

• RKZ - w granicach prawidłowych

Leczenie:

• wyrównanie niedoborów płynowych (deficyt ok.10 litrów)

• 1000 ml 0,9% NaCl w pierwszej godzinie

• połowa deficytu w ciągu 12h; następna połowa - w ciągu 24h

• w hiponatremi 0,9% NaCl; w hipernatremii i normonatremii 0,45%NaCl

• obniżać osmolalność nie szybciej niż 3 mOsm/l

• kontrola stężenia jonów potasu

• obniżanie glikemii o 50-70mg/dl/h; unikać agresywnej terapii insuliną - grozi to hipokaliemią, obrzękiem mózgu, ostrą martwicą cewek nerkowych