Struktura systemu oświaty - 1) przedszkola 2) szkoły: podstawowe, gimnazja, ponadgimnazjalne, artystyczne 3) placówki oświatowo-wychowawcze 4) placówki kształcenia ustawicznego 5) placówki artystyczne 6) poradnie psychologiczno-pedagogiczne 7) młodzieżowe ośrodki wychowawcze 8) zakłady kształcenia 9) biblioteki pedagogiczne 10) kolegia pracowników służb społecznych. Podstawową jednostką organizacyjną systemu oświaty jest szkoła.
Szkoła - 1) zapewnia bezpłatne nauczanie w zakresie planów nauczania 2) przeprowadza rekrutacje 3) zatrudnia nauczycieli posiadających kwalifikacje 4) realizuje programy nauczania uwzględniające podst programową 5) realizuje zasady oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadza egzaminy i sprawdziany.
Hierarchizacja prawa - 1) Konstytucja 2) ratyfikowane umowy międzynarodowe 3) akty prawne 4) ustawy 5) rozporządzenia 6) akty prawa miejscowego
Prawo oświatowe - zespół norm za pomocą których regulowana jest problematyka organizacji i zarządzania oświatą. Przynależy do systemu administracyjnego, nie jest oddzielną gałęzią prawa w polskim systemie prawa.
Źródła prawa oświatowego -
ustawa o systemie oświaty - powstała w 1991 roku, ostatnia zmiana w 2009 roku. Składa się z 11 rozdziałów. Oprócz treści odnoszącej się do przepisów ogólnych systemu oświaty, porusza także kwestie: wychowanie przedszkolne, obowiązek szkolny i obowiązek nauki, problematyka zarządzania szkołami i placówkami publicznymi, zagadnienia związane ze społecznymi organami funkcjonującymi w systemie oświaty, finansowanie szkół i placówek publicznych
Karta Nauczyciela - wydana w 1982 roku ostatnia zmiana w roku 2009. Jej przedmiotem są prawa i obowiązki nauczycieli i wychowawców i innych pracowników pedagogicznych w placówkach oświatowych. Składa się z 15 rozdziałów. Oprócz postanowień wstępnych poruszone zostały zagadnienia takie jak: obowiązki nauczycieli, wymagania kwalifikacyjne nauczycieli, awans zawodowy nauczycieli, warunki pracy i wynagrodzenie, nagrody i odznaczenia, uprawnienia socjalne i urlopy, ochrona zdrowia.
Prawo wewnątrzszkolne - każda szkoła funkcjonuje w oparciu o określone akty prawne. Ich zadanie jest regulacja podstawowych zasad organizacji pracy szkoły. Do wewnątrzszkolnych dokumentów należy statut, regulaminy, uchwały organów kolegialnych lub zarządzanie dyrektora. Dokumenty stanowiące prawo wewnątrzszkolne nie mogą pozostawać w sprzeczności z obowiązującym prawem.
Nadzór pedagogiczny - Planowe lub doraźne zadania i czynności prowadzone przez organy lub osoby do tego powołane. Działania te sprowadzają się do badania stanu, warunków oraz efektów działalności statutowej, które prowadzą szkoły. A) ocenianie stanu i warunków działalności dydaktycznej B) udzielanie pomocy szkołom i nauczycielom w wykonywaniu ich zadań dydaktycznych C) Inspirowanie nauczycieli do innowacji pedagogicznych
Kurator oświaty - powołuje i odwołuje go wojewoda za zgodą ministra do spraw oświaty i wychowania. Kuratorem może zostać nauczyciel mianowany lub dyplomowany mający wykształcenie wyższe magisterskie oraz posiadający co najmniej 7-letni staż pracy w swoim zawodzie (co najmniej 3-letni staż na stanowisku sprawowania nadzoru ped.)
Likwidacja szkoły publicznej - szkoła publiczna może zostać zlikwidowana z końcem roku szkolnego przez organ ją prowadzący, po zapewnieniu przez niego, uczniom możliwości kontynuowania nauki w innej szkole publicznej tego samego typu, a także o zbliżonym profilu kształcenia. Termin powiadomienia na 6 miesięcy przed planowaną likwidacją.
Status prawny nauczyciela - wg Karty Nauczyciela, za nauczyciela uważa się nauczycieli uważa się wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w przedszkolach, szkołach i placówkach.
Nauczyciel ma obowiązek - kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską z poszanowaniem ich godności osobistej. Funkcje te określone zostały jako dydaktyczna, wychowawcza i opiekuńcza.
Ocena pracy nauczyciela - może być dokonywana w każdym czasie, jednak nie częściej niż po upływie roku od dokonania poprzedniej oceny niezależnie od jej trybu. Oceny pracy dokonuje dyrektor szkoły.
Odpowiedzialność dyscyplinarna - nauczyciele podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienie godności zawodu nauczyciela lub jego obowiązkom oraz odpowiedzialności za nieprzestrzeganie i uchybienie porządkowi pracy. A) nagana z ostrzeżeniem B) zwolnienie z pracy C) zwolnienie z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczycielskim w okresie 3 lat D) wydalenie z zawodu
Awans zawodowy - A) nauczyciel stażysta B) nauczyciel kontraktowy C) nauczyciel mianowany D) nauczyciel dyplomowany
Staż - Warunkiem kolejnego stopnia awansu zawodowego jest odbycie stażu, pozytywna jego ocena i zdanie egzaminu lub akceptacji odpowiedniej komisji. Czas stażu uzależniony jest od stopnia awansu zawodowego i wynosi w przypadku stażu na stopień nauczyciela kontraktowego 9 miesięcy, a w pozostałych sytuacjach 2 lata i 9 miesięcy. Nauczyciel kontraktowy może rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po przepracowaniu w szkole przynajmniej dwóch lat od chwili uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, a nauczyciel mianowany na stopień nauczyciela dyplomowanego po przepracowaniu nie mniej niż jednego roku od dnia nadania stopnia awansu zawodowego.
Zawarcie stosunku pracy - stosunek pracy z nauczycielem zawiera dyrektor szkoły na podstawie umowy o pracę lub mianowania na stanowisko zgodnym z posiadanymi przez nauczyciela kwalifikacjami. Okres na jaki nawiązuje się stosunek pracy oraz jego forma zależą od stopnia awansu zawodowego nauczyciela i kwalifikacji. Rozwiązanie stosunku pracy następuje z końcem roku szkolnego po trzymiesięcznym wypowiedzeniu. Rozwiązuje go dyrektor szkoły.
Czas pracy - określany jest przez ogólny tygodniowy wymiar godzin oraz czas zajęć odbywanych bezpośrednio z uczniami (pensum). W pierwszym przypadku wynosi 40 godzin tygodniowo, natomiast pensum jest uzależnione od typu szkoły lub placówki.
Pensum - tygodniowy wymiar godzin bezpośrednich zajęć z uczniami. Pensum nauczycieli zatrudnionych w oparciu o KaraNU waha się od 15 do 30 godzin tyg. Największa grupa nauczycieli jest objęta 18 godzinnym pensum.
Urlop wypoczynkowy - Nauczyciele zatrudnieni w szkołach feryjnych mają prawo do wypoczynku w trakcie trwania ferii zimowych i letnich. Wymiar urlopu wypoczynkowego dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach nieseryjnych wynosi 35 dni roboczych.
Urlop wychowawczy - nauczyciel zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 4 roku życia. Urlop jest udzielany na wniosek nauczyciela, a udziela go organ który nawiązał z nim stosunek pracy.
Urlop bezpłatny - udzielany na wniosek nauczyciela, będzie przysługiwał również nauczycielowi zatrudnionemu zatrudnionemu na podstawie mianowania, który wniósł podanie o przeniesienie do miejscowości zamieszkania współmałżonka. Urlop taki nie może przekroczyć 2 lat.
Urlop dla poratowania zdrowia - Celem urlopu jest odbycie kuracji w celu powrotu do zdrowia i dalszej pracy. Taki urlop przysługuje nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, po przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole. Jednorazowo nie może przekroczyć 1 roku, natomiast w całej karierze 3 lat.
Rada pedagogiczna - obok dyrektora główny organ szkoły lub placówki. Pełni rolę organu uchwałodawczego. Stanowi organ kolegialny organ szkoły. W skład rady wchodzą A) wszyscy nauczyciele zatrudnieni w szkole B) pracownicy innych zakładów pracy pełniący funkcje instruktorów praktycznej nauki zawodu C) osoby zapraszane przezz jej przewodniczącego za zgodą rady. Zebrania rady są zwoływane przez dyrektora.
Obowiązek szkolny - rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 6 lat. Trwa on do chwili ukończenia gimnazjum, ale nie dłużej niż do skończenia przez dziecko 18 roku życia.
Obowiązek nauki - Nauka jest obowiązkowa w Polsce do 18 roku życia. Obowiązek nauki jest realizowany po skończeniu gimnazjum. Spełnia się go przez uczęszczanie do A) publicznej lub niepublicznej szkoły ponadgimnazjalnej B) zajęcia realizowane w formach pozaszkolnych C) zajęcia realizowane w ramach działalności oświatowej. Obowiązek nauki spełniany jest również poprzez przygotowanie zawodowe u pracodawcy.
Egzaminy zewnętrzne - są przeprowadzane w momencie kończących etapów edukacji Po szkole podstawowej przeprowadzany jest zewnętrzny sprawdzian, po gimnazjum egzamin. Formę egzaminu zewnętrznego ma również matura oraz egz potwierdzające kwalifikacje zawodowe. Egzaminy zew przeprowadza CKE.
CKE - utworzona w 1999 roku. Jej siedzibą jest Warszawa. Utworzenie jej miało doprowadzić do jednolitych wymagań egzaminacyjnych oraz oceny opanowania określonych umiejętności uzyskanych w trakcie edukacji w oparciu o kryteria oceniania.
OKE - 8 komisji egzaminacyjnych: Gdańsk, Jaworzno, Kraków, Łomża, Łódź, Poznań, Warszawa, Wrocław. Do ich zadań należy: A) przeprowadzanie egz zewnętrznych B) przygotowanie w porozumieniu z CKE pytań, zadań i testów C) przygotowania w porozumieniu z CKE kryteriów oceniania D) analizowanie wyników E) szkolenie kandydatów na egzaminatorów F) współpraca z kuratoriami oświaty. Na czele OKE stoi jej dyrektor.
Egzaminy eksternistyczne - osoba która ukończyła 18 lat i nie jest uczniem szkoły może otrzymać świadectwo ukończenia szkoły podstawowej, gimnazjum lub liceum na podstawie egzaminów eksternistycznych. Egzaminy przeprowadza OKE. Przeprowadza się je z zakresu obowiązkowych zajęć edukacyjnych określonych w ramowych planach nauczania.
Katechizacja szkolna - uczniowie mają do wyboru uczestnictwo w lekcjach religii lub etyki, jak też nieuczestniczenie w ogóle w tych zajęciach. W takiej sytuacji szkoła jest zobowiązana do zorganizowania dla tych uczniów opieki lub zajęć wychowawczych.
Stypendium szkolne - przyznawane na okres od miesiąca do dziesięciu miesięcy w danym roku szkolnym. Może być przyznane uczniowi w trudnej sytuacji materialnej wynikającej z niskich dochodów na osobę w rodzinie
Zasiłek szkolny - może zostać przyznany uczniowi znajdującemu się przejściowo w trudnej sytuacji materialnej z powodu zdarzenia losowego. Może mieć postać świadczenia pieniężnego lub pomocy rzeczowej. Czas ubiegania się o zasiłek został określony do dwóch miesięcy od wystąpienia zdarzenia losowego.
organy nadające stopnie awansu zawodowego.
odp. N kontraktowy- dyrektor szkoły, N mianowany- organ prowadzący szkołę, N dyplomowany- organ sprawujący nadzór pedagogiczny