Fenomenologiczne pojęcie intencjonalności i jego zastosowanie do
opisu dzieła literackiego.
Teza fenomenologiczna: wszystko to co, zjawia się w świecie, uzyskuje sens dzięki aktom świadomości.
Świadomość stara się widzieć to, co się zjawia bez żadnych uprzedzeń i gotowych teorii, skupiając się na tym co najistotniejsze ( istota rzeczy - eidos), a nie na przypadkowym i jednostkowym.
Przez Husserla takie widzenia nazywane jest intuicją lub naocznością.
Rzeczywistość należy opisać a nie konstruować ją. Czysty opis polega na „wypatrzeniu istoty”, którą powinna reprezentować oczywistość
Ingarden(uczeń Husserla) stara się dowieśc, że świat istnieje w sposób autonomiczny, względnie niezależny od aktów świadomości, choć przez świadomość współtworzony.
Ingarden określając bytową autonomie dzieła literackiego, próbował znaleźć dowody na poparcie tezy o istnieniu bytowo samoistnego świata.
Przedmioty realne mogą posiadać strukturę intencjonalną.
Dzieło literackie jako intersubiektywny przedmiot intencjonalny.
Akty intencjonalne utrwalone w tekście domagają się twórczej aktywności czytelnika.
Znaczenie tekstu wytwarzane przez akt świadomości intencjonalnej
INTENCJONALNOŚĆ pomysł zaczerpnięty przez Husserla od Brentano: każda świadomość jest świadomością czegoś, co oznacza, że nie istnieje świadomość nieintencjonalna, czyli pusta. Przedmioty nie znajdują się w świadomości jak w pudełku, lecz są przedmiotami (czyli korelatami), aktu świadomości, a więc bytowo wobec świadomości niezależnymi. Według Ingardena dzieło literackie jest tworem intencjonalnym ( korelatem autorskiej świadomości utrwalonym w intersubiektywnych znaczeniach oraz piśmie i dzięki temu zrozumiałym. Jako przedmiot intencjonalny dzieło literackie jest tworem schematycznym, domagającym się aktualizacji
Ingarden podkreślał, że dzieło literackie po jego opublikowaniu wiedzie własne życie; żyje w konkretyzacjach swoich odbiorców tak długo, jak długo jego słownictwo zachowuje to samo brzmienie, jakie posiadało w momencie powstania danego dzieła, a zwłaszcza tak długo, jak długo jego słowa i zdania są zrozumiałe dla przyszłych pokoleń. To samo odnosi się do pozostałych dziedzin sztuki, które także żyją w konkretyzacjach swych odbiorców.
Dzieła sztuki jako przedmioty intencjonalne powstają co prawda w uzależnieniu od aktów świadomości twórców, ale mimo to wykraczają poza te fakty i egzystują w swoisty sposób jako podtrzymywane w swym istnieniu przez materialne substraty, naktórych zostały nadbudowane przez twórczą świadomość. Ingarden uważał, że tym, co sprawia, że zadrukowane arkusze, zamalowane płótna, obrobione bloki marmuru itd. stają się dziełami sztuki, są intencje twórców polegające na nadawaniu im pewnych znaczeń, które to znaczenia są następnie „odszyfrowywane” przez akty intencjonalne odbiorców dzieł sztuki
Obrazy przedstawionych w dziele sztuki przedmiotów są schematyczne, posiadają luki, które prowokują do aktywnego odbioru dzieła sztuki, polegającego na ciągłych próbach zapełnienia tych luk.To właśnie czytelnik lub słuchacz wypełnia te puste miejsca (luki), które w utworze pozostawił jego autor. Dzięki temu odbiorca dzieła sztuki pełni czynną rolę w jego konstytuowaniu. Aktywny wkład odbiorcy jest niezbędny do tego, by schematyczne dzieło artysty przyczyniło się do powstania przedmiotu estetycznego