Trądzik pospolity (acne vulgaris) rozwija się na podłożu tłustej cery. Warstwa rogowa jest zgrubiała, słabo ukrwiona, ma szarożółty kolor. Na skórze widoczne są rozszerzone pory, zaskórniki (potocznie zwane wągrami), grudki, krostki,nacieki zapalne.

Trądzik jest przykrą dolegliwością. Często jest przyczyną kompleksów. Na trądzik cierpi ponad 50% młodzieży. Trądzik pospolity występuje przede wszystkim u osób w okresie dojrzewania , zdarza się jednak także u osób po 20 roku życia. Ostatnio pojawiło się nawet określenie "późny trądzik" ten problem dotyka często kobiety 40- 50-letnie.
Trądzik umiejscawia się głównie na twarzy, plecach i klatce piersiowej. Przyczyny powstawania trądziku są różnorodne i złożone np.:

• czynniki genetyczne,

• zaburzenia hormonalne

• zaburzenia w funkcjonowaniu tarczycy

• zaburzenia ze strony układu trawiennego

• bakterie beztlenowe

Jak powstają zmiany trądzikowe.

Wzrost wydzielania łoju w wyniku stymulacji gruczołów łojowych (głównie przez androgeny) i zwiększenie złuszczania ściśle do siebie przylegających komórek naskórka w ujściach mieszków włosowych doprowadza do ich "zaczopowania". Tworzy to wewnątrz mieszków włosowych warunki beztlenowe i powoduje gromadzenie się zbitego łoju. W ten sposób powstają warunki sprzyjające rozwojowi Propionibacterium acnes ( bakterie komensalne - wchodzące w skład normalnej flory bakteryjnej skóry, także u osób zdrowych). Te beztlenowe bakterie na drodze enzymatycznej rozkładają łój, uwalniając wolne kwasy tłuszczowe (substancje drażniące, nasilające złuszczanie naskórka) i czynniki chemotaktyczne (związki, które przyciągają i alarmują białe krwinki o pojawieniu się infekcji). Przyciągnięte neutrofile (jeden z rodzajów białych krwinek), chcąc unieczynnić bakterie i związki drażniące skórę, wydzielają enzymy hydrolityczne, co powoduje odczyn zapalny. Niestety enzymy te uszkadzają zarówno komórki bakterii jak i komórki tworzące mieszki włosowe. Może dojść wówczas do pęknięcia ściany mieszków włosowych, i przedostania się jego zawartości do skóry. Nasilenie stanu zapalnego zależy od stopnia nadwrażliwości organizmu na bakterie (Propionibacterium acnes) i ich metabolity.

Cera tłusta bardzo łatwo może ulegać zakażeniom bakteryjnym. Wnikanie bakterii beztlenowych jest ułatwione, gdy skóra ma zmieniony odczyn z kwaśnego na zasadowy.
Oprócz trądziku pospolitego wyróżnia się jego bardziej zaawansowane formy:

• trądzik ropowiczy

• trądzik skupiony

• trądzik bliznowcowy

• trądzik z objawami ogólnymi o ciężkim przebiegu

• trądzik neuropatyczny

• trądzik wywołany : zawodowy, polekowy, kosmetyczny, niemowlęcy

Trądzik ropowiczy - oprócz typowych zmian tworzą się torbiele ropne, gojenie następuje przez bliznowacenie , blizny są nierówne ,wciągnięte, bardzo szpecące, przyczyną wystąpienia trądziku ropowiczego jest przede wszystkim nadczynność gruczołów łojowych i skłonność skóry do bliznowacenia.

Trądzik skupiony - występują głębokie nacieki i torbiele ropne, czasami zlewają się ze sobą, widoczne są również drobne zaskórniki,gojenie następuje przez nierówne, przerosłe blizny, ta odmiana dotyczy przeważnie mężczyzn , a zmiany obejmują nie tylko twarz, plecy , klatkę piersiową, ale również okolice pach i pachwin oraz pośladki ( jeśli trądzik skupiony występuje w miejscach nietypowych to wówczas mamy do czynienia z trądzikiem odwróconym),przyczyną jest nadmierna czynność gruczołów łojowych.

Trądzik bliznowcowy - tworzą się bliznowce w obrębie wykwitów trądzikowych, ten rodzaj trądziku często towarzyszy trądzikowi skupionemu lub ropowiczemu, może objawiać się tylko na karku, przyczyną jest nadmierna czynność gruczołów łojowych.

Trądzik z objawami ogólnymi o ciężkim przebiegu - dotyczy wyłącznie młodych mężczyzn, wykwity są typu trądziku ropowiczego lub skupionego z rozpadem i objawami krwotocznymi, może występować gorączka, przyczyny nie są dokładnie poznane.

Trądzik neuropatyczny - występuje u młodych kobiet, jako lekka postać trądziku pospolitego, jednak na skutek ciągłego wyciskania i drapania powstają stany zapalne, które po zagojeniu pozostawiają blizny, typowe są liczne przebarwienia, trądzik powstaje na tle zaburzeń psychiki młodych kobiet, pogłębiają go sytuacje stresowe.

Trądzik wywołany: zawodowy (przyczyną jest kontakt z chlorem, olejami mineralnymi, dziegciem), polekowy (wywołują go steroidy, leki wydalane przez gruczoły łojowe, witamina B12,jod, barbiturany) kosmetyczny (wywołany przez kosmetyki kolorowe lub źle dobrane preparaty pielęgnacyjne), niemowlęcy (przyczyną są tłuste olejki do pielęgnacji skóry), zmiany ustępują po usunięciu czynników wywołujących.


Trądzik jest chorobą przewlekłą , leczenie jest trudne i długie. W dużym stopniu efekty leczenia zależne są od skrupulatnego wypełniania zaleceń lekarskich i współpracy pacjenta z wykwalifikowaną kosmetyczką. Pierwszym etapem leczenia musi być terapia wewnętrzna. Lekarz dermatolog decyduje o sposobie leczenia.

Sposoby leczenia trądziku pospolitego:

• leczenie antybiotykami: tetracyklina, erytromycyna, klindamycyna, podaje się również witaminy B2, C, PP, F 

• leczenie bodźcowe

• leczenie hormonalne- u kobiet ( preparat antyandrogenowy Diane 35)

• leczenie zewnętrzne środkami chemicznymi i biologicznymi (papki, płyny, zawiesiny, maseczki, pudry, pasty)

• leczenie fizykalne

• leczenie chirurgiczne

• złuszczanie naskórka

• leczenie pochodnymi witaminy A (roaccutane) - tylko w ciężkich postaciach

• leczenie klimatyczne i kąpiele w wodzie morskiej - kapiele z dodatkiem kilku kropli ilejku Tea Tree

Najczęściej przepisywane przez dermatologa leki przeciwtrądzikowe to:

• Zineryt (połączenie soli cynku z erytromycyną )

• Aknefug ( zawiera hormon estrogenowy)

• Isotrex ( isotretinoina-pochodna wit. A)

• Retin A , Atrderm, Differin (retinoid - kwas witaminy A)

• Acnemycin Plus (połączenie retinoidu z erytromycyną)

• Benzacne (zawiera nadtlenek benzoilu)

• Skinoren (kwas azelainowy)

• Triklosan (podstawowy składnik serii Tea Tree)

 W terapii przeciwtrądzikowej istotne jest dokładne stosowanie się do zaleceń dermatologa. Antybiotykoterapia powinna trwać minimum sześć miesięcy. O przerwaniu leczenia lub zmianie leku zawsze decyduje lekarz dermatolog.

 Podstawy dobrego leczenia:

• Trądzik jest przewlekłym schorzeniem, nie należy więc oczekiwać, że po kilkutygodniowej terapii (nawet jeśli ustąpią wszystkie wykwity skórne) choroba nie nawróci.

• Częste przerwy w leczeniu sprzyjają powstawaniu oporności bakterii na stosowane leki, znacznie uszczuplając arsenał skutecznych środków do walki z chorobą.

• Przed nałożeniem leków miejscowych należy umyć i osuszyć skórę (można do tego celu stosować toniki i odpowiednie żele).

• Dla zamaskowania nieestetycznych wykwitów, na nałożony lek (nigdy odwrotnie), można delikatnie nałożyć niewielką warstwę pudru sypkiego

• Leki miejscowe należy stosować na całą powierzchnię chorej skóry a nie na same wykwity, jak czyni to wiele osób.

• Leki należy przyjmować regularnie i nie przerywać ich stosowania bez powiadomienia o tym lekarza prowadzącego.

• W przypadku konieczności podjęcia leczenia u lekarza innej specjalności, należy powiadomić go o aktualnie stosowanych lekach.

• W przypadku wystąpienia infekcji górnych dróg oddechowych (przeziębienie, grypa) nie należy przerywać leczenia, chyba, że lekarz zaleci inaczej.

 

Leczenie trądziku młodzieńczego można wspomagać metodami fizykalnymi:

• Naświetlanie lampą kwarcowa, promieniami słonecznymi, lampami UVA (opalona skóra wygląda lepiej - jednak okres poprawy jest krótki i należy liczyć się z pogorszeniem wyglądu skóry)

• Lasery biostymulacyjne - obecnie tę metodę poleca się coraz rzadziej, laser nie leczy trądziku , poprawia jednak wygląd cery ponieważ plamy potrądzikowe szybciej znikają

• Impulsywne źródło światła - stosowane w terapii trądziku grudkowo-krostkowego, naświetlanie promieniami o długości fali 420 nm ogranicza wzrost bakterii, urządzenie jest jednak bardzo drogie i jak na razie nie dostępne dla pacjentów w Polsce.

Ziołoterapia

W leczeniu i profilaktyce trądziku pomocne są także zioła - m.in. bratek i korzeń łopianu.
Ponadto dostępne są specjalne ziołowe mieszanki, np. firmy Herbapol i chińskie zioła.

Papki

Są to roztwory przyrządzane w aptece według przepisu lekarza. Mogą być oparte na antybiotykach i np. siarce.

Kortykosteroidy i niesteroidowe leki przeciwzapalne

Stosowane są jedynie w niektórych postaciach trądziku. Kortykosteroidy (prednison 40-60 mg/dobę) zalecane są w trądziku piorunującym. Sterydy można wówczas stosować jako leczenie wstępne lub łącznie z izotretynoiną.

Niekiedy zaleca się również podanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (naproxen, piroxicam) w innych ciężkich postaciach trądziku.

Leczenie szczepionkami

Leczenie szczepionkami zawierającymi antygeny Propionibacterium acnes i Propionibacterium granulosum okazało się mało skuteczne - jedynie u około 30% chorych uzyskano ograniczoną poprawę. U części chorych może nawet dochodzić do pogorszenia stanu klinicznego. Podawanie autoszczepionek w świetle współczesnej wiedzy nie ma żadnego uzasadnienia. Podobnie zarzucono jako szkodliwe metody leczenia bodźcowego

---