61. Kontrola i nadzór na rynku pracy, organy je sprawujące i podstawowe zakresy ich kompetencji.
Rynek pracy nie może pozostać bez kontroli i nadzoru ze strony państwa. Dotyczą one 3 sfer: bezrobocia, okresu zatrudnienia oraz okresu emerytalnego lub inwalidzkiego.
Zadania państwa w zakresie łagodzenia skutków bezrobocia oraz przeciwdziałaniu bezrobociu reguluje ustawa z 14.12.1994. Kontrolę przestrzegania przepisów ustawy powierzono urzędom pracy. Kontrola obejmuje badanie przestrzegania:
legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności,
obowiązku informowania rejonowych urzędów pracy o zatrudnianie osoby zarejestrowanej jako bezrobotna lub powierzeniu jej innej pracy zarobkowej
obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy
warunków zawartych w upoważnieniach do prowadzenia pośrednictwa pracy lub kierowania obywateli polskich do pracy za granica u pracodawców zagranicznych
Nadzór i kontrolę nad przestrzeganiem prawa pracy, a w szczególności zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, sprawuje Państwowa Inspekcja Pracy. Tworzą ją: Główny Inspektorat Pracy i okręgowe inspektoraty pracy. Kontrola i nadzorem są objęte wszystkie zakłady pracy. Kontrola ta polega na badaniu zgodności między stanem faktycznym a stanem określonym w przepisach prawa pracy oraz na przekazywaniu właściwym podmiotom informacji i uwag o stwierdzonych nieprawidłowościach.
W zakresie ubezpieczeń społecznych jest przede wszystkim ZUS, do którego zadań należy kontrola wykonywania przez zakłady pracy obowiązków w zakresie ubezpieczenia społecznego. Kontroli podlega:
zgłaszanie do ubezpieczenia społecznego
obliczanie, pobieranie i opłacanie składek na ub.społ.
ustalanie uprawnień do świadczenia społecznego i wypłacanie tych świadczeń oraz rozliczenia z tego tytułu
prawidłowość i terminowość opracowywania wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe
wystawianie zaświadczeń lub zgłaszanie danych do celów ubezpieczenia społecznego