Sprawdzian obejmuje:
1. problemy i zagadnienia omawiane na zajęciach,
2. przykłady z „pracy domowej”,
3. przykłady z materiałów pomocniczych.
Wykaz problemów i zagadnień językowych
omawianych podczas zajęć z KJP w grupie W11 [rok akademicki 2001/2002]
(na podstawie notatek studenta, z niewielkimi uzupełnieniami)
Formy błędne ujęto w cudzysłów!
a. - albo (obie formy poprawne
-----------------------------------------------------------------------------
tę rękę - „tą” rękę
proszę pani - proszę panią
rok dwa tysiące drugi
Pecunia non olet
cultura
lingua franca
Pierwotne (dosłowne) znaczenia greckich słów: biblia, demokratia, demagogos, Hellada, catholicos, barbaros, koine, olimpias (spolszczenie: olimpiada),
hellenistyczny
upadek Cesarstwa Rzymskiego zachodniego - 476 r.
upadek Cesarstwa Rzymskiego wschodniego (Bizancjum) - 1453 r.
Cyryl i Metody
ortodoksja (od gr. orthos i doksa), heterodoksja (gr. heteros - różny, inny)
poganin (od łac. paganus - wieśniak)
cezaropapizm
ekumenizm, ruch ekumeniczny
pochodzenie terminu „Ameryka Łacińska”?
skróty B.C. i A.C. w tekstach anglojęzycznych
laboratorium; Ora et labora!
Errare humanum est.
uzus
niem. Aufklärung (J.W. Goethe: „Więcej światła!”)
L. Wittgenstein: „Granice mojego języka są granicami mojego świata”.
M. Gorki: „Człowiek - to brzmi dumnie”.
funkcje języka
norma językowa
rodzaje błędów językowych
Komisja Kultury Języka Komitetu Językoznawstwa PAN (zob. aneks1.jpg i aneks2.jpg)
rodzaje słowników
synonim, antonim, homonim, eufemizm, frazeologizm, akronim
a tergo - łac. od tyłu
słownik (indeks) a tergo - ułożony w porządku alfabetycznym nie pierwszych, ale ostatnich liter wyrazów (np. a, ba, baba, ..., wzwyż, czyż, krzyż, na krzyż)
retoryka, sztuka oratorska (łac. ars oratoria), krasomówstwo
Arystoteles, Cyceron, Kwintylian
gr. rhetor, łac. orator
dialektyka
sofistyka, sofizmat
erystyka; A. Schopenhauer - Erystyka, czyli sztuka prowadzenia sporów.
perswazja
europocentryzm, poprawność polityczna
wymowa i akcent w języku polskim
podział na sylaby i przenoszenie wyrazów
na-u-ka, za-u-wa-żyć, roz-ma-i-ty
Eu-ro-pa, au-la, au-ra
e-lek-tro-ni-ka, ma-te-ma-ty-ka, fi-zy-ka
czte-ry-sta, o-siem-set, o-siem
zro-bi-li-śmy, je-że-li-by-ście
o-pe-ra
ar-cy-łotr, wi-ce-mistrz, a-ku-rat, ju-ry
Rzecz-pos-po-li-ta
Wa-szyng-ton
at-mo-sfe-ra, mu-ze-um, li-ce-um
transakcja (nie „tranzakcja”)
spode łba
hyży, Chyżne
w cudzysłowie
zrozumiał opacznie, wypaczył; wypatrzyć; opatrzyć
myślistwo, królestwo, wujostwo
odmiana wyrazów obcych zakończonych na nieme „e”, zwłaszcza nazwisk
hardware, hardware'u, o hardwarze
William Shakespeare, Williama Shakespeare'a, Williamem Shakespeare'em, o Williamie Shakespearze
Tomasz More, Tomasza More'a (a. Tomasza More), z Tomaszem More'em (a. z Tomaszem More), o Tomaszu Morze (a. Tomaszu More)
James Bond, Jamesa Bonda, Jamesowi Bondowi, Jamesa Bonda, z Jamesem Bondem, o Jamesie Bondzie
Clinton, Clintona; Gore, Gore'a, o Gorze
Smith, Smitha, Smithem, o Smisie
Charles (imię angielskie), Charlesa, o Charlesie
Charles (imię francuskie) Charles'a, o Charles'u
interpunkcja
Powiedz mi, czy naprawdę wychodzisz za mąż?
Nie zastanawiał się, czy ją kocha.
Nie wiem czyby się to udało? Czyby się to udało, nie mam pojęcia.
Jeśli dzieci włączają wtyczkę do gniazdka, to popłynie prąd, chyba że obwód jest zabezpieczony przed przypadkowym włączeniem widea, telewizora i radia.
„okres czasu”
koprodukcja, kooperacja
wskutek, na skutek
wziąć
grapefruit lub grejpfrut (nie: „grejfrut”)
reprezentatywny - reprezentacyjny
efektywny - efektowny
ubrać się w coś - ubrać coś
podkoszulek (ubrać podkoszulkę!)
półtora - półtorej
z pomocą czegoś - przy pomocy kogoś
alternatywa - możliwość („Jasiu miał dwie alternatywy ubrać podkoszulkę albo włożyć sweter”).
w oparciu
wzorzec metra - wzór osobowy („stawiać kogoś za wzorzec”)
logo ndm.
wideo - tym wideo (nie: „wideem”!)
procent (zob. plik „gramaty.doc” oraz „proc.jpg” i „proc2.jpg”)
PKO S.A. (Word nie pozwala napisać poprawnie! - powinno być bez kropek)
zadowalać
„tutej”, „dzisiej”
pani sędzia - pani „sędzina”
woltów, amperów, omów
manna, tej manny
wziąłem, „wzięłem”
spolegliwy
bynajmniej - przynajmniej
„Mi się to nie podoba.”
zabezpieczyć
oni obaj, one obie, oboje
unikatowy
toner, toneru (Word proponuje błędnie „tonera”)
dziecinny - dziecięcy
mi - mnie
go - jego
ciebie - cię
ich - nich
dzwonić/pisać pod adres
tylne siedzenie
liczba - ilość
wszystkie - każde
Shakespeare'a - o Shakespeare'rze
że, iż
wielekroć - „wielokroć”
w latach 50. XX w.
br., itd., np., itp.,
n.e. (naszej ery), p.n.e.
c.d., c.d.n.
n.p.m. (nad poziomem morza)
pt. (pod tytułem)
ww. (wyżej wymieniony)
nb. (łac. notabene - dosł. „zauważ dobrze”)
min (minuta),
nr (numer)
ns (nanosekunda)
wg (według)
po raz n-ty
Na zajęciach mogłem podać błędnie: „o Shakespeare'rze”.
W najnowszym Słowniku ortograficznym PWN (1998 r.) nie ma jeszcze Gore'a, ale można przyjąć jako wzór odmianę nazwiska Tomasz More (forma spolszczona: Morus) lub William Shakespeare.