1. Wymień poziomy organizacji życia organizmów, którymi zajmuje się ekologia:

• osobniczego - reakcja pojedynczych organizmów na czynniki środowiska

• populacyjnego - czynniki warunkujące zmiany liczebności organizmów

• biocenotycznego - czynniki wpływające na skład gatunkowy i strukturę biocenoz

• ekosystemalnego - przepływ energii, organizacja sieci pokarmowych oraz krążenie materii w ekosystemach

2. Czy ekosystem i biogeocenoza to synonimy? Uzasadnij twierdzenie na tak lub na nie:

Ekosystem wg Tansleya - każda przestrzeń przyrodnicza, w której zachodzi tworzenie biomasy i jej przetwarzanie jako rezultat wzajemnego oddziaływania elementów przyrodniczych ożywionych i nieożywionych. To układ otwarty, w którym zachodzi przepływ energii i krążenie materii.

Biogeocenoza wg Sukaćeva - zintegrowany zespół organizmów i elementów środowiska.

różnią się elementami składowymi:

• abiotyczne:

wg Tansleya to biotop

wg Sukaćeva to ekotop (klimatop + edafotop)

• biotyczne:

Tansley określa tylko funkcje komponentów

Sukaćev podaje tylko strukturę

3. Narysuj schematycznie obieg materii i przepływ energii w ekosystemie.

przepływ materii przepływ energii

4. Prawo Liebiega:

prawo minimum Liebiega - w niezmienionych warunkach środowiskowych czynnikiem ograniczającym jest ten, który jest dostępny w najbardziej ograniczonej ilości, w stosunku do potrzeby organizacji.

5. Wymień dwa kryteria klasyfikacji ekologicznej organizmów:

• zakres tolerancji ekologicznej

• czynnik, względem którego prowadzona jest klasyfikacja

6. Wymień ograniczenia zasady tolerancji ekologicznej organizmu:

• granice tolerancji są szersze dla przeżywania niż dla rozrodu

• tolerancja organizmu względem tego samego czynnika może być różna zależnie od płci i wieku

• granice tolerancji ekologicznej są charakterystyczne nie dla gatunku biologicznego, lecz dla jego poszczególnych populacji geograficznych (ekotypów)

• poszczególne osobniki w obrębie tej samej populacji, mogą wykazywać zróżnicowanie preferowanej temperatury, która najczęściej pokrywa się z optymalną

• tolerancja ekologiczna organizmów może ulegać zmianom zależnie od tego, jakie jest natężenie pozostałych czynników środowiska

• wpływ innych organizmów

7. Typy piramid wieku, narysuj i krótko omów:

• płaska - klasyczna, populacja rozwijająca się, szeroka podstawa

• dzwonu lub piramidy wysmukłej - populacja ustabilizowana, o słabym tempie rozwoju lub równowagi liczebności

• urny - populacja umierająca lub będąca w fazie równowagi o długowiecznych osobnikach

8. Jak kształtuje się liczebność populacji w czasie w zależności od długości czasu rozrodu?

• krótki okres rozrodu - powoduje wykładniczy przebieg fazy wzrostu i powolny spadek

• długi okres rozrodu - krzywa dynamiki przybiera postać spłaszczonego dzwonu lub miski

• ciągły okres rozrodu - powoduje nakładanie się pokoleń, krzywa dla całej populacji będzie wskazywała na stabilizację liczebności i fazę równowagi

9. Przedstaw graficznie i skomentuj krzywe oscylacyjne interakcji Drapieżca - Ofiara Volterry:

Reguła zakłócania średnich ofiara > drapieżca

10. Wymień czynniki zależne i niezależne od zagęszczenia populacji i wymień ich wielkość i liczebność populacji:

• czynniki zależne - biotyczne - rządzone przez zagęszczenie, działanie wprost proporcjonalne do zagrożenia

• czynniki niezależne - klimatyczne - rządzące zagęszczeniem

11. Konkurencja a nisza ekologiczna dwóch gatunków:

zasada Gausego - konkurencja wypierania:

dwa gatunki o identycznych wymaganiach ekologicznych żyjących w tym samym biotopie konkurują o warunki życia. Jeden gatunek wypiera drugi. Słabszy zmuszony jest do zmiany niszy ekologicznej.

nisza ekologiczna = adres + zawód

12. Wymień kryteria wyróżniania biocenoz:

rodzaje biocenozy:

• biocenozy duże - samowystarczalne, trwałe w czasie

• biocenozy małe - nie są samowystarczalne, nieustabilizowane, bardzo labilne, zmienne w czasie

ze względu na warunki środowiska:

• biocenozy ciągłe

• biocenozy nieciągłe

13. Co to są dominanty ekologiczne i jaka jest ich rola w biocenozie?

dominatem ekologicznym jest gatunek o najwyższym współczynniku znaczenia:

• liczba osobników

• wielkość i masa osobników

• zdolność tworzenia biomasy i jej przetwarzania

14. Wybierz dowolny ekosystem, wymień jego komponenty i określ jego funkcje ekologiczne:

15. Co to jest ekoton i efekt styku?

ekoton - strefa przejściowa między dwoma lub kilkoma różnymi sąsiadującymi ekosystemami

efekt styku - tendencja do wzrostu różnorodności i zagęszczenia organizmów na styku ekosystemów

Słońce

Producenci

Pula składników pokarmowych

Roślinożercy

Mięsożercy

Destruenci