 | Pobierz cały dokument stosunek.prawny.prawo.ogolne.doc Rozmiar 48 KB |
l. POJĘCIE STOSUNKU PRAWNEGO I RODZAJE STOSUNKÓW PRAWNYCH
W warunkach życia zbiorowego między poszczególnymi ludźmi nieustannie dochodzi do różnego rodzaju kontaktów, powstawania więzi i zależności, świadczenia sobie usług itp. Te kontakty, więzi i zależności nazywane są ogólnie stosunkami społecznymi. Ich charakter jest bardzo zróżnicowany. Jedne są krótkotrwałe, przelotne a nawet błahe (np. między pasażerami w tramwaju), zaś inne długotrwałe, ważne i trudne do rozwiązania (np. stosunki pokrewieństwa). Część z tych stosunków regulowana jest ustalonymi normami postępowania (np. regulaminem gry w piłkę nożną) i o tych stosunkach mówi się, iż mają one charakter stanowiony (tetyczny). Pozostałe, które nie są regulowane żadnymi normami, nazywane są stosunkami faktycznymi. Stosunki społeczne szczególnie ważne z punktu widzenia interesów społeczeństwa i interesów państwa regulowane są normami prawnymi. Stosunki takie nazywa się stosunkami prawnymi.
Zatem stosunek prawny to tetyczny stosunek społeczny regulowany normami prawnymi. Jak zasadnie podaje A. Łopatka może być nim zarówno istniejący uprzednio stosunek społeczny faktyczny, a następnie uregulowany normą prawną, jak i ten, który dopiero normą prawną został ustanowiony.' Istotą tego stosunku jest to, że zależności między jego stronami przebiegają pod kontrolą norm prawnych i dają się ująć w kategoriach uprawnienia i obowiązku.
Pojęciem „stosunek prawny" posługuje się przede wszystkim teoria prawa dla przedstawienia i opisania zależności między podmiotami prawa. W tym znaczeniu jest to zwrot języka prawniczego. Ale zwrot ten pojawia się niejednokrotnie także w tekstach aktów normatywnych jako wyrażenie języka prawnego (najczęściej w przepisach wprowadzających i przejściowych).
W teorii prawa wyróżnia się różne rodzaje stosunków prawnych. Najczęściej przyjmuje się podział stosunków prawnych na typy, których wspólne cechy regulowane są przez normy prawne należące do tej samej gałęzi prawa.2 W ten sposób można wyróżnić stosunki: cywilnoprawne, prawno-karne, finansowoprawne, administracyjnoprawne, pracy, rodzinne i opiekuńcze itp.
Stosunki prawne mogą być wyróżnione także ze względu na metodę regulacji prawnej tzn. cywilnoprawną, prawnoadministracyjną i prawnokarną. Te trzy metody wyróżniają trzy typy stosunków prawnych, które występują nie tylko na obszarze regulowanym prawem cywilnym, administracyjnym i karnym, ale także w stosunkach społecznych objętych regulacją innych gałęzi prawa (rodzinnym i opiekuńczym, pracy, finansowym). Te typy stosunków różnią się między sobą w sposób wyraźny.
 | Pobierz cały dokument stosunek.prawny.prawo.ogolne.doc rozmiar 48 KB |