FOTODERMATOZY

NIEKORZYSTNE ZMIANY ZACHODZĄCE W SKÓRZE POD WPŁYWEM PROMIENI UV

• PRZEWLEKŁE

-przedwczesne starzenie się skóry- „photoaging”

-występowanie zmian barwnikowych(piegi, plamy soczewicowate)

-występowanie znamion barwnikowych

-występowanie teleangiektazji

-występowanie niebarwnikowych nowotworów skóry tj.raka podstawnokomórkowego i kolczystokomórkowego

-zwiększone ryzyko rozwoju czerniaka

PROMIENIE UV MOGĄ BYĆ PRZYCZYNĄ WIELU CHORÓB

Fotodermatozy - to grupa schorzeń, w których występuje nadwrażliwość na promieniowanie UV światła słonecznego. Zaliczamy do nich:

• Nabyte idiopatyczne fotodermatozy

-wielopostaciowe osutki świetlne(opryszczka letnia i świerzbiączka letnia)

-pokrzywka słoneczna

-przewlekłe zmiany posłoneczne

• Odczyny fototoksyczne i fotoalergiczne, zależne od czynników zewnętrznych tj. leków, środków chemicznych np.perfum

• Dermatozy, gdzie światło słoneczne jest czynnikiem zaostrzającym lub wyzwalającym np.toczeń rumieniowaty

• Fotodermatozy genetycznie uwarunkowane (xeroderma pigmentosum, porfirie)

WIELOPOSTACIOWE OSUTKI ŚWIETLNE
(Polymorphic light eruption - PLE)

• Czynnikiem wywołującym są promienie UVA, rzadziej UVB lub jedne i drugie

• Mechanizm powstawania zmian ma najczęściej charakter nadwrażliwości późnej

• Zmiany skórne są wielopostaciowe - rumienie, grudki, pęcherzyki

• Umiejscowienie zmian - głównie miejsca ciała odkryte

• Odmiany - opryszczki letnie (przewaga zmian pęcherzykowych)

świerzbiączka świetlna ( przewaga zmian rumieniowo-grudkowych)

• Pierwsze zmiany pojawiają się najczęściej w dzieciństwie, w okresie wiosennym, stale nawracają

• Leczenie - środki przeciwmalaryczne, beta karoten, PUVA, leki immunosupresyjne, leczenie miejscowe - maści sterydowe, kremy z filtrem

POKRZYWKA ŚWIETLNA
(Urticaria solaris)

• Jest to rzadka odmiana pokrzywki powstająca pod wpływem promieni słonecznych o różnej długości fali

• Mechanizm działania jest prawdopodobnie immunologiczny

• Objawy kliniczne - w kilka minut po nasłonecznieniu pojawiają się bąble pokrzywkowe zarówno w obrębie skóry odsłoniętej, jak i zakrytej; bąble utrzymują się kilka godzin

• Schorzenie częściej występuje u kobiet

• Przebieg choroby jest przewlekły

• Leczenie - leki przeciwhistaminowe w bardzo wysokich dawkach, metoda odczulania tj. przyzwyczajania skóry do wzrastających dawek promieniowania, PUVA

PRZEWLEKŁE ZMIANY POSŁONECZNE

Grupa ta obejmuje 3 jednostki chorobowe, które w istocie są odmianami klinicznymi tego samego procesu chorobowego, ale o różnym nasileniu. Zaliczmy tutaj:

• Wyprysk słoneczny - najłagodniejsza odmiana, ogniska chorobowe występują na odkrytych miejscach, pod postacią ostrego wyprysku

• Przetrwałe odczyny świetlne - zmiany bardziej nasilone, czasami uogólnione pod postacią erytrodermii

• Actinic reticuloid - najcięższa odmiana, głównie dotyczy osób starszych, częściej mężczyzn, zmiany skórne mają charakter naciekowy, są bardzo przewlekłe

Leczenie: PUVA, leki immunosupresyjne, beta karoten

ODCZYNY FOTOTOKSYCZNE

• Występują u większości osób poddanych ich działaniu

• Głównie są wywoływane przez promienie UVA

• Zależne są od dawki środka uczulającego i czasu ekspozycji na światło

• Czynnikami wywołującymi są rośliny, leki (sulfonamidy, tetracykliny, leki obniżające ciśnienie, leki p-padaczkowe), środki chemiczne stosowane zewnętrznie (barwniki, dziegcie, olejek bergamutowy zawarty w perfumach)

• Zmiany skórne przypominają oparzenie słoneczne, ograniczone są do miejsca kontaktu

• Występują przy pierwszym kontakcie z substancją, cofają się po jej usunięciu

ODCZYNY FOTOALERGICZNE

• Występują tylko u części osób poddanych ich działaniu

• Mają charakter odczynów immunologicznych typu I lub IV

• Zmiany skórne przypominają wyprysk

• Wywołują je leki stosowane doustnie (sulfonamidy, leki p-cukrzycowe, leki nasenne) lub środki stosowane miejscowo (np.środki p-bakteryjne dodawane do mydeł )

• Są rzadsze od odczynów fototoksycznych

ŚWIETLNE ZAPALENIE CZERWIENI WARG
(Cheilitis actinica)

• Błona śluzowa czerwieni wargowej jest obrzęknięta, stwierdza się zmiany zapalno-wysiękowe

• Jest objawem nadwrażliwości na światło

• Zaleca się pomadki do ust ze środkami chroniącymi przed światłem słonecznym

SOLARIUM-FAKTY I MITY

• Opalanie w solarium często podrażnia zmiany skórne w trądziku młodzieńczym

• Systematyczne opalanie w solarium powoduje szybsze starzenie się skóry

• Opalanie w solarium wcale nie jest zdrowsze, niż opalanie naturalne na słońcu

• Opalenizna uzyskana w solarium nie uodparnia skóry na działanie słońca, jedynie na samo UVA

• 15-30 minutowa sesja w solarium to taka sama dawka promieniowania UVA, jaką daje całodniowy pobyt na słońcu

• Przyjmuje się, że bezpieczna dawka naświetlań w solarium wynosi do 10 godzin rocznie

TANOREKSJA - uzależnienie od promieni

• Nazwa pochodzi od angielskiego słowa „tan”- opalać się i greckiego „oreksis” - pożądanie

• Tanoreksja to zaburzenie osobowości wynikające z braku akceptacji własnego ciała (podobnie jak w przypadku anoreksji)

• Zaburzenie dotyczy głównie kobiet, ale tanorektykami bywają również mężczyźni, u których nałóg łączy się z uzależnieniem od siłowni i anabolików

• Nałóg ogranicza się do sfery psychicznej, pokonanie go wymaga psychoterapii, nie odtrucia