POLITYKA ZAGRANICZNA III RP
POLSKA W ONZ
Polska od początku brała aktywny udział w pracach ONZ. Do najważniejszych polskich propozycji w zakresie rozbrojenia należą: tzw. „Plan Rapackiego” z 1957 roku, dotyczący utworzenia w Europie Środkowej strefy bezatomowej, a w 1964 roku plan Gomułki, dotyczący zamrożenia zbrojeń w Europie Środkowej. Polska zaproponowała też w 1964 roku odbycie Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. W zakresie problematyki społecznej inicjatywa polska, to zaproponowana w 1959 roku „Deklaracja praw dziecka”, 1990 rok - „Konwencja praw dziecka”, w 1994 roku ogłoszono „Międzynarodowy Rok Rodziny”. W zakresie problematyki prawnej w 1968 roku - „Konwencja o nie przedawnianiu zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości”, a w 1996 roku „Konwencja o zwalczaniu międzynarodowej przestępczości zorganizowanej”.
Polska brała i bierze udział w misjach pokojowych ONZ. Od 1953 roku aktywnie uczestniczyliśmy jako kraj w takich operacjach pokojowych, jak: udział w misji obserwatorów pokojowych w ramach Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych w Korei, w latach 1954 - 1975 polscy żołnierze uczestniczyli w podobnych operacjach w Wietnamie, Laosie, Kambodży. Od 1973 roku Polska brała też udział w operacjach sił pokojowych ONZ na półwyspie Synaj, a w roku następnym weszła w skład Sił Obserwacyjnych ONZ na wzgórzach Golan. Nasi żołnierze uczestniczyli także w operacji „Pustynna Burza” w latach 1990 - 1991, będącej efektem rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ zezwalającej na użycie siły wobec Iraku, na wypadek gdyby nie wycofał się z okupowanego Kuwejtu w wyznaczonym terminie. W operacji brała udział koalicja 25 państw a na jej czele stały Stany Zjednoczone. W latach 1994 - 1995 Polska brała udział w operacji na Haiti (polska jednostka „Grom” ochraniała demokratycznie wybrany rząd Haiti). Na początku 2001 roku prawie 2000 żołnierzy polskich oraz personelu cywilnego służyło w 15 operacjach pokojowych na całym świecie, w tym w 8 prowadzonych przez ONZ.
UKŁAD WARSZAWSKI
właściwie Układ o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej, europejski sojusz wojskowo-polityczny ZSRR i państw od niego uzależnionych. Podpisany 14 maja 1955 w Warszawie przez Albanię, Bułgarię, Czechosłowację, NRD, Polskę, Rumunię, Węgry i ZSRR. Wszedł w życie 6 czerwca 1955.
Podpisanie Układu Warszawskiego było reakcją na powstanie NATO i remilitaryzację RFN. Celem wewnętrznym sojuszu było ujednolicenie struktur wojskowych i podporządkowanie ich ZSRR oraz usankcjonowanie obecności wojsk radzieckich na terytorium NRD, Polski, Rumunii i Węgier. Układ miał obowiązywać 20 lat z automatycznym przedłużeniem o 10 lat, o ile żadna ze stron go nie wypowie. W 1975 przedłużono go o 10 lat, a w 1985 o dalsze 20.
W ramach układu doszło w 1968 do inwazji Czechosłowacji, w której nie wzięła udziału tylko Rumunia.
W wyniku rozpadu bloku socjalistycznego w Europie (1989) nastąpiło formalne rozwiązanie układu na posiedzeniu w Pradze 1 lipca 1991.
RADA WZAJEMNEJ POMOCY GOSPODARCZEJ RWPG, międzynarodowa organizacja gospodarcza państw socjalistycznych, założona w styczniu 1949 na podstawie konwencji podpisanej przez: Albanię, Bułgarię, Czechosłowację, NRD, Polskę, Rumunię, Węgry i ZSRR. Potem były w niej, niektóre tylko czasowo, również , Mongolia, Kuba i Wietnam.
Zadania Rady oraz jej organy i funkcje określał Statut RWPG uchwalony w 1959 w Sofii. Od 1974 RWPG posiadała status stałego obserwatora w sesjach i pracach ONZ. Głównymi celami RWPG były: przyspieszenie postępu technicznego i ekonomicznego w krajach członkowskich, podniesienie uprzemysłowienia, wyrównywanie poziomu rozwoju gospodarczego poszczególnych krajów, pobudzanie wzrostu gospodarczego i poprawa warunków życia ludności.
RWPG przestała istnieć w 1989 (formalnie rozwiązana w 1991) wraz z rozpadem ZSRR i wejściem krajów członkowskich na drogę transformacji gospodarek planowych w rynkowe.
ROZPAD CZECHOSŁOWACJI(1993), podział wspólnego państwa Czechów i Słowaków po 74 latach wspólnej państwowości, który stał się wynikiem odmiennej ewolucji sceny politycznej w obu krajach. Narastanie tendencji nacjonalistycznych na Słowacji zaowocowało likwidacją Czechosłowacji z dniem 1 I 1993
ZJEDNOCZENIE NIEMIEC oznacza przyłączenie Niemieckiej Republiki Demokratycznej do Republiki Federalnej Niemiec. Zjednoczenie Niemiec stało się faktem 3 października 1990 roku na mocy porozumienia zawartego 12 września podczas moskiewskiej konferencji dwa plus cztery. Układ ten podpisały obok NRD i RFN cztery dawne mocarstwa okupacyjne: Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Francja i Związek Radziecki.
.
ROZPAD ZWIĄZKU RADZIECKIEGO zaczął się w 1985 roku, kiedy Michaił Gorbaczow objął władzę i stanął w obliczu narastającego kryzysu gospodarczego, toczącej się bez szans na zwycięstwo wojny afgańskiej, przegranego wyścigu zbrojeń (tzw. wojny gwiezdne) oraz korupcji władzy. Jego celem były kardynalne reformy, które umocniłyby system polityczny ZSRR pod hasłami ustrojowej przebudowy (pieriestrojka, "перестройка"), przyspieszenia ("ускорение") rozwoju gospodarczego oraz jawności (głasnost, "гласность") życia społecznego. Oficjalnie nastąpiło to 26 grudnia 1991 roku.
LIKWIDACJA UKŁADU WARSZAWSKIEGO
Na szczycie w Bukareszcie w 1989 roku zdecydowano o odejściu od doktryny Breżniewa. Po przemianach w latach 1989-1990 państwa członkowskie postanowiły, że stacjonujące w krajach Układu wojska radzieckie powinny opuścić terytorium tych państw. 25 lutego 1991 roku w Budapeszcie podpisano umowę o zaprzestaniu współpracy wojskowej w ramach Układu, 1 lipca 1991 roku w Pradze rozwiązano struktury polityczne. Oznaczało to ostateczną likwidację Układu Warszawskiego.
Udział państw bloku sowieckiego w Układzie Warszawskim był zabójczy dla ich budżetów. Obecnie jest to bardzo odczuwalne w krajach, które kiedyś należały do tej organizacji, bowiem dużą część produkcji stanowiły zakłady zbrojeniowe, które tworzyły przestarzały sprzęt wojskowy na potrzeby państw członkowskich.
LIKWIDACJA RWPG
Lata 80- te wyraziście obnażyły słabość integracji państw bloku wsch. i niewydolność struktur RWPG, wyzwolenie się na przełomie lat 80/90. państw członkowskich RWPG spod dominacji ZSRR z jednoczesną przebudową gospodarki nar. i otwarciem jej na świat przyniosło schyłek organizacji; RWPG rozwiązano ostatecznie VI 1991; upadek i likwidacja Rady stała się jedną z przyczyn zaburzeń w bilansie handlowym. byłych. krajów członkowskich (gł. gwałtowny spadek obrotów handlowych z powstałą wskutek rozpadu ZSRR Wspólnotą Niepodległych Państw), jednocześnie jednak przyspieszyła proces rozwoju stosunków gosp. z krajami Wspólnoty Europejskiej.