ĆWICZENIA SYNERGISTYCZNE

Każdy ruch oparty jest o działanie - skurcz mięśni agonistów (mm bezpośrednio odpowiedzialne za ruch) przy jednoczesnym rozluźnieniu mięśni antagonistów
i wspomaganiu nieraz bardzo odległych grup mm zwanych synergistami.

CZYM JEST SYNERGIA?

Synergia polega na stabilizacji stawów, w których wykonywany jest ruch lub
na dostosowawczej zmianie napięcia w grupie agonistów podczas wykonywania ruchu
w zależności od różnej wielkości oporów zewnętrznych.

Wyróżniamy następujące RODZAJE synergizmów:   

BEZWZGLĘDNE - są to wrodzone i utrwalone w procesie filogenezy reakcje neuromięśniowe występujące u każdego osobnika już w momencie urodzenia. To m.in. odruch ssania. Do najbardziej znanych w narządzie ruchu należą:

- w obrębie tułowia:

Skłon głowy i szyi w przód z oporem w pozycji leżąc tyłem powoduje napięcie mięśnia prostego brzucha
- skłon głowy i szyi w tył z oporem w pozycji leżąc przodem wywołuje napięcie mięśni pośladkowych wielkich
- w obrębie kończyn górnych:

Wyprost w stawie pomieniowo-nadgarstkowym z oporem w pozycji nawrócenia przedramienia, powoduje napięcie mięśnia trójgłowego ramienia

- zgięcie z oporem w tym samym stawie w pozycji odwrócenia przedramienia powoduje napięcie mięśnia dwugłowego ramienia,
- w obrębie kończyn dolnych:

Wyprost stopy z oporem w stawie skokowo-goleniowym powoduje napięcia mięśnia czworogłowego uda,

WZGLĘDNE - ich cechą charakterystyczna jest fakt iż są one osobniczo różne.
Tzn. U jednego pacjenta lepszy efekt napięciowej daje aktywizacja jakiejś odległej terytorialnie grupy mięśniowej, a u drugiego identyczny cel osiąga się dzięki aktywizacji innej.

Dla mięśnia czworogłowego:

- ruch zgięcia w stawie biodrowym w pozycji leżenia tyłem sterowane dołem,

- ruchy odwodzenia i przywodzenia w stawie biodrowym,

- zgięcie i wyprost w stawie skokowo - goleniowym,

Dla mięśnia napinacza powięzi szerokiej:

- zgięcie i wyprost w stawie biodrowym,

- zgięcie i wyprost w stawie kolanowym,

- zgięcie i wyprost w stawie skokowym,

- wyprost odcinka lędźwiowego kręgosłupa z pozycji leżąc przodem,

Dla mięśna krawieckiego:

- zgięcie w stawie biodrowym sterowane górą,

- odwodzenie i przywodzenie w stawie biodrowym,

- wyprost i zgięcie w stawie skokowo-goleniowym,

Dla mięśni pośladkowych:

- zgięcie w stawie kolanowym,

- wyprost odcinka lędźwiowego kręgosłupa z pozycji leżąc przodem,

- przywodzenie kończyny górnej po tej samej stronie w pozycji leżąc przodem,

IPSILATERALNE - w których do pobudzenia żądanego mięśnia wykorzystuje się ruchy tą kończyną, w której on się znajduje. Np. kiedy opatrunek gipsowy nie obejmuje całej kończyny. Chory ćwiczy wolny od opatrunku odcinek kończyny z oporem maksymalnym, pobudzajac przez to dynamiczne zespoły części kończyny objętej opatrunkiem gipsowym.

KONTRALATERALNE - w których do pobudzenia pożądanego mięśnia wykorzystuje się ruchy przeciwną kończyną np. przypadku unieruchomienia całej kończyny w opatrunku gipsowym.  Chory ćwiczy wówczas kończynę wolną od opatrunku gipsowego.

Np. - zgięcie przedramienia z maksymalnym oporem wyzwala współnapięcie w mięśniu dwugłowym ramienia po stronie przeciwnej,

- odwiedzenie ramienia pociąga za sobą wzrost tonusu w części środkowej mięśnia naramiennego drugiej kończyny,

- zgięcie w stawie biodrowym wyzwala współnapięcie mięśnia pośladkowego wielkiego, mm kulszowo - goleniowych w przeciwnej kończynie dolnej,

EFEKTY:

- znaczne przyśpieszenie  zrostu kostnego,

- transedukacja mięśni przeszczepionych w przebiegu chorób,  
- opóźnić występowanie prostych zaników z nieczynności (nie można osiągnąć efektu wzmacniania mięśni)

WSKAZANIA:

-planowane z różnych względów unieruchomienie części ciała, w dalszym procesie leczenia.

- brak bezpośredniego dostępu do danej okolicy ciała (np. z powodu unieruchomienia, zmian troficznych, pooparzeniowych)

- brak możliwości ruchu na danym etapie leczenia (np. z powodu świeżej rany pooperacyjnej)

PRZECIWWSKAZANIA:

- niewydolność krążenia

- niewydolność układu oddechowego

- zły ogólny stan pacjenta

- wysoka temperatura ciała

METODYKA:
- zmiana co 10 dni ruchu który wywołuje przerzut pobudzenia w żądane miejsce narządu ruchu
ruchy stymulujące odpowiednie napięcie mięśniowe muszą być wykonywane w pełnym czynnym zakresie i przeciw odpowiedniemu oporowi

- do wywołania przerzutu napięć synergistycznych należy wykorzystać jak największą ilość grup dynamicznych dających żądany efekt,

- ruchy stymulujące muszą być wykonywane w pełnym fizjologicznym zakresie ruchu,

- w ćwiczeniach „wywoławczych” należy stosować opory maksymalne,