ZABURZENIA ODŻYWIANIA SIĘ

Zaburzenia psychosomatyczne: wszystkie choroby , w których przebiegu znaczenie mają czynniki psychiczne/ zaburzenia snu i zaburzenia odżywiania, wrzody żołądka i dwunastnicy, nadciśnienie, reumatoidalne zapalenie stawów, atopowe zapalenie skóry, nadczynność tarczycy/.

Zaburzenia somatopsychiczne: wywołane głównie czynnikami biologicznymi i konstytucjonalnymi, które uaktywniają proces chorobowy powodując uszkodzenie konkretnego narządu.

Specyficzne zaburzenia odżywiania: jadłowstręt psychiczny, żarłoczność psychiczną oraz inne zaburzenia związane z przyjmowaniem pokarmów, na przykład przejadanie się lub wymioty.

Niespecyficzne zaburzenia jedzenia : zespół jedzenia nocnego / NES/, zespół gwałtownego objadania się, anarchia żywieniowa czy otyłość. Ich wspólną cechą jest chaotyczność i nieprzewidywalność, znaczne wahania wagi. Nie odznaczają się daleko posuniętymi konsekwencjami somatycznymi i psychicznymi.

k>m /10-15%/

Anoreksja: 0,5-1% młodzieży, 0,2-0,8% dorosłych

Bulimia : 2% młodzieży; 1,3% dorosłych

6% osób cierpiących na bulimię i anoreksję umiera / śmierć samobójcza, schorzenia somatyczne, powikłania wyniszczeniowe, zaburzenia układu sercowo-naczyniowego/.

Anoreksja- jadłowstręt psychiczny

- zaczyna się między 14 a 20 rokiem życia

-pojawia się lęk przed przybraniem na wadze, obsesyjne myślenie i unikanie jedzenia, przekonujące wymówki, skupienie na pracy, kompulsyjne ćwiczenia,

Masa ciała musi utrzymywac się na poziomie 15% niższym od oczekiwanej dla danego wzrostu i wieku lub inaczej wskaźnik Queteleta wynosi 17,5 kg/ m2 lub mniej /BMI/

- zaburzone wyobrażenie własnego ciała

-natrętne myśli nadwartościowe

-zaburzenia hormonalne, spadek potencji, zahamowanie procesu pokwitania.

Objawy somatyczne:

• Wyniszczenie organizmu / utrata masy ciała, zaburzenia hormonów tarczycy, zaburzenia ciepłoty ciała, obrzeki zasinienia stóp, częste infekcje z powodu braku odporności/

• Zmiany dermatologiczne/ suchość, łuszczenie się skóry, meszek na ciele, wypadanie włosów, zanik zmian trądzikowych/

• Zaburzenia ze strony układu rozrodczego / zanik miesiączki, zmiany śluzówki pochwy, zmiany wielkości jajników i macicy/.

• Zaburzenia sercowo-naczyniowe / objaw „małego serca”; skurcze przedwczesne przedsionkowe i komorowe, obniżenie ciśnienia krwi, zwolnienie akcji seca, zawroty głowy, omdlenia/

W DSM_IV wyróżnia się dwa głowne typy anoreksji:

1. typ ograniczający- ciągłe ograniczanie liczby zjadanych produktów, brak regularnych epizodów objadania się lub zachowań mających na celu wydalanie

2. typ objadający/ wydalający /przeczyszczający/ okresowe ograniczanie jedzenia oraz regularne epizody niekontrolowanego objadania się i wydalania w postaci wymiotów, lewatywy, nadużywania środków przeczyszczających.

Żarłoczność psychiczna -bulimia.

-napady obżarstwa, podczas których osoby zjadają gigantyczne porcje jedzenia.

-poczucie utraty kontroli. Jedzą szybko i łapczywie głownie kaloryczne jedzenie

-poczucie ulgi, potem wyrzuty sumienia

-napad może trwać nawet kilka dni

-zaabsorbowanie utratą wagi i nadmierną kontrolą masy ciała.

-prowokowanie wymiotów, środków przeczyszczających, okresowe głodówki, zażywanie leków tłumiących łaknienie lub środków moczopędnych. są to zachowania kompensacyjne.

-często w wywiadzie pojawia się epizod anoreksji

W DSM-IV wyróżnia się dwa typy bulimii

1. typ przeczyszczający: odznacza się regularnymi wymiotami i nadużywaniem środków przeczyszczających.

2. typ nieprzeczyszczający: cały wachlarz zachowań: intensywne ćwiczenia, drastyczne diety i głodówki.

Objawy somatyczne:

• zaburzenia związane z wymiotowaniem: wtórna hipoglikemia, zapalenia i obrzeki ślinianek przyusznych, zapalne powiększenie trzustki, nadżerka w przełyku, żołądku, choroby dziąseł, erozja szkliwa nazębnego, przebarwienia zębów

• zaburzenia na skutek nadużywania środków przeczyszczających: kwaśnica metaboliczna, hipoglikemia, zmiany w moczu, biegunki, objawy odwodnienia, duże spadki masy ciała w krótkim czasie

• zaburzenia metaboliczne w wyniku działań kompensacyjnych: spadek ciśnienia tętniczego, słabo wyczuwalne tętno, wzdęcia, nagłe rozszerzenia żołądka, niedrożność porażenna jelit, zwiększona ilośc produkowanego moczu, obrzęk kończyn dolnych

• zaburzenia psychiczne: zaburzenia procesów poznawczych i koncentracji, zaburzenia świadomości, neuropatia

NIESPECYFICZNE ZABURZENIA ODŻYWIANIA SIĘ

W DSM- IV wyróżnia się 2 specyficzne grupy zaburzeń związanych z czynnikami psychologicznymi:

1. połączone z przejadaniem

2. połączone ze świadomie prowokowanymi wymiotami

Zaburzenia te spełniają wszystkie kryteria anoreksji oprócz zaburzeń miesiączkowania lub utraty masy ciała.

Przyczyny

-genetyka, biologia, dziedziczność: różnie

- psychodynamika: zaburzenia okresu edypalnego i preedypalnego, patologizacj osobowości

Zaburzenia snu

-specyficzne zaburzenia snu

-niespecyficzne zaburzenia snu / w depresji, schizofrenii, PTSD, uzależnienia, choroby krążenia, trawienia, bólowe/

-Uszkodzenie okolic podwzgórza / jądra nad skrzyżowaniem wzrokowym/ powoduje rozregulowanie rytmu okołodobowego, przejawiającego się w postaci desynchronizacji pomiędzy funkcjonowaniem ciała a środowiskowymi wzorcami światła i ciemności. Jądro nadskrzyzowaniowe wytwarza rytmy snu i czuwania, które są pochodzenia genetycznego.

REM-szybkie ruchy gałek ocznych-sen paradoksalny- zapis EEG jak w stanie czuwania. Wtedy snimy

nREM- włókna EEG zsynchronizowane, sen głęboki. Jeśli się wybudzi w tej fazie-dezorientacja.

Trzy typy zaburzeń snu:

1.bezsenność /insomnia/

2.nadmierna senność / hipersomnia/

3. parasomnia- niepożądane zjawiska ruchowe lub wegetatywnymi podczas wybudzania ze snu bądź między jego stadiami snu.

W DSM-IV

• Dysomnia

• Endogenne zaburzenia snu

• Egzogenne zaburzenia snu

• Zaburzenia rytmu snu i czuwania

• Parasomnia

• Zaburzenia wzbudzania

• Zaburzenia przejścia miedzy snem a czuwaniem

• Parasomnie związane z REM

• Parasomnie inne

• Zaburzenia snu w chorobach psychicznych i somatycznych

• Wynikające z chorób psychicznych

• Wynikające z chorób somatycznych

• Wynikające z chorób układu nerwowego

Bezsenność: 3 razy w tygodniu przez co najmniej miesiąc, nagle pod wpływem wydarzeń stresowych

Terapia behawioralna: monitorowanie i kontrolowanie bodźców utrudniających zasypianie

Technika ograniczania snu

Hipersomnia: ciągłe, nadmierne napady senności, zbyt długie wybudzanie. Ma występować co najmniej przez miesiąc i upośledzać codzienną aktywność jednostki w różnych sferach życia. Sprawność podobna jak w upojeniu alkoholowym. Zasypianie w różnych nieodpowiednich miejscach.

Zaburzenia rytmu snu i czuwania charakteryzują się tym ,że wzorzec snu jest pozbawiony synchronizacji z wymaganiami społecznymi lub pożądanym rytmem snu i czuwania.

Somnambulizm / sennowłóctwo, lunatyzm/ epizody spacerowania nocnego , zastygły wyraz twarzy, brak reakcji na próby nawiązania kontaktu. Brak pamięci wydarzeń.

Narkolepsja- nagłe ataki senności. 4 rodzaje objawów / dojrzewanie i miedzy 35-45 rż/

• Nagłe ataki lub narastająca senność- kilka razy w ciągu doby, obserwuje się zaburzenia pamięci i koncentracji uwagi / chowanie naczyń do lodówki.

• Katalepsja: napadowe zwiotczenie mięśni podczas czuwania i aktywności. Niepełne ataki pojawiają się w formie jąkania czy wypadania przedmiotów z rąk.

• Porażenie senne: niemożność poruszenia się podczas zasypiania i budzenia się. Początkowo jest przerażająca.

• Halucynacje hipnagogiczne/ między czuwaniem a snem/ i hipnopomiczne/ między snem a czuwaniem/są to żywe , bardzo realistyczne, pochodzące ze wszystkich zmysłów doznania. Przeważają wzrokowe, które przypominają marzenia senne

Rodzaj choroby	Właściwości psychospołeczne nasilające i hamujące symptomy
Choroby niedokrwienne serca	wzorzec osobowości A: silny napęd, współzawodnictwa, zaangażowanie w pracę, brak cierpliwości, agresja, wrogość , czynniki socjokulturowe: emigracja, migracja stany depresyjne
Wrzód dwunastnicy	nieuzewnętrznianie emocji, zwłaszcza lęku i złości stany depresyjne
Astma oskrzelowa	urazy wczesnodziecięce nasilające konflikt miedzy zależnością- autonomią

---