Postępowanie fizjoterapeutyczne po protezoplastyce stawu kolanowego

W postępowaniu pooperacyjnym należy zapewnić choremu odpowiednie warunki do wygojenia się uszkodzonych tkanek oraz niedopuszczenie do występowania wczesnych

i późnych powikłań.

Celem leczenia usprawniającego jest przywrócenie w operowanym stawie kolanowym ruchomości w jak największym zakresie oraz pełnej nad nim kontroli mięśniowej.

Wyróżniamy 3 okresy leczenia po operacyjnego

1. Okres wczesny pooperacyjny do 2 tygodni po operacji

• Rehabilitacja w szpitalu, bezpośrednio po zabiegu uzależniona jest od przyczyn patologii w stawie, chorób towarzyszących, rodzaju endoprotezy oraz indywidualnych potrzeb pacjenta.

• Rehabilitację prowadzi się do granicy bólu, a przechodzenie do kolejnego etapu leczenia zależy w ogromnej mierze od współpracy chorego z terapeuta

• Chłodzenie kolana co 2-3 h (temperatury wyższe niż w krioterapii)

• Pozycje ułożeniowe

• Zapobieganie przykurczą zgięciowym - ręcznik pod piętę nogi operowanej , kończyna powinna być zabezpieczona po bokach

• Ćwiczenia oddechowe

• Ćwiczenia przeciw zakrzepowe

• Ćwiczenia izometryczne głównie mm czworogłowego w cyklu20-30 serii po 10-15 napięć

• Ćwiczenia na szynie CPM - ciągły ruch bierny , 0-40° , indywidualnie

• Zgięcie kolana do 95 º ( MAX !!! )

• Czynna pionizacja 4-5 doba po operacji

• Ćwiczenia odwodzenia i przywodzenia operowanej nogi

• W tym okresie zdjęcie szwów ok. 11-12 doby po operacji

• Nauka chodu markowanego o kulach , obciążenie kończyny to 10% , stopniowo zwiększamy - w zależności od postepów pacjęta

2. Okres poszpitalny 2-6 tygodni po zabiegu

• Postępowanie usprawniające w tym okresie jest uzależnione od zdolności pacjenta do zgięcia operowanej nogi w stawie kolanowym i jej wyprostu , czynnego unoszenia kończyny i samodzielnego poruszania się za pomocą kul łokciowych

• Intensywna rehabilitacja

• Zwiększenie zakresów biernych i czynnych ruchów w operowanym stawie

• Przywrócenie równowagi i siły mięśniowej w operowanej kończynie , wzmocnienie napięcia mięśniowego , wzmacnianie mm pośladkowy wielki , mm z grupy kulszowo - goleniowej oraz czworogłowego uda -głowa prosta , brzuchaty łydki

• Ćwiczenia czynne , czynne z oporem , poizometryczna relaksacja , stretching , szyny rehabilitacyjne - rozciąganie przykurczonych mm czworogłowy uda - głowa prosta , brzuchaty łydki, ćw. izometryczne , ćw. koordynacyjne , ćw. na rotatorach , ćw. synergistyczne

• Wyrobienie nawyku poprawnego i estetycznego chodu

• Odzyskanie sprawności kończyny dolnej - w miarę możliwości

• Stosujemy zabiegi fizykalne które maja na celu zmniejszające dolegliwości bólowych ,zmniejszające sztywność w stawie , regeneracie tkanek , przeciw zapalne

1. Krioterapia

2. Diatermia krótkofalowa ( Terapuls ) ; magnetoterapia ; laseroterapia

3. Hydroterapia (np wirówka , masaż podwodny )

4. Masaż klasyczny

5. Masaż przyrządowy

• Ćw. w wodzie ( ćw. indywidualne , ćw. grupowe )

3. Okres powyżej 8 tygodni po zabiegu

• Utrwalenie efektów osiągniętych podczas II okresu

• Ćw. ogólno sprawnościowe

• Ćw. wzmacniające mm KD

• Zabiegi z fizykoterapia ( według zaleceń lekarza - najczęściej zastosowanie przeciwbólowe , przeciw zapalne )

• Zalecana jest umiarkowana aktywność fizyczna

• Turnusy rehabilitacyjne , sanatoria - tyczy się to szczególnie osób w wieku starszym i podeszłym

• Odstawiamy 1 kule potem drugą( około 3-4 m-ca )

Profilaktyka , styl życia , leczenie nie farmakologiczne po protezoplastyce stawu kolanowego i biodrowego

Staw kolanowy

PROFILAKTYKA

Leczenie nie farmakologiczne, profilaktyka :

• Edukacja pacjenta

• Zmiana stylu życia

Utrzymanie prawidłowej wagi ciała ; odpowiednie odżywianie , ćwiczenia , umiarkowana aktywność fizyczna , unikanie dużych obciążeń , unikanie ciężkiej pracy fizycznej.

• Kinezyterapia

Ćw. wolne , ćw. w odciążeniu , ćw. w odciążeniu z dawkowanym oporem, relaksacja poizometryczna poprzedzona odpowiednim masażem , ćwiczenia z oporem , ćwiczenia na rotatorach.

• Fizykoterapia

Krioterapia , ciepłolecznictwo, laseroterapia, prądy interferencyjne, ultradźwięki , pole magnetyczne , masaż wodny wirowy.

• Zaopatrzenie ortopedyczne (laski , kule , wkładki , stabilizatory )

Stosuje się laski , kule w celu odciążenie kończyny , stabilizatory gdy występuje niestabilność stawu , wkładki do obuwia w celu wyrównania ewentualnych różnić w długości kończyn.

Staw biodrowy

Leczenie nie farmakologiczne , profilaktyka :

• Edukacja pacjenta

• Zmiana stylu życia

Utrzymanie prawidłowej wagi ciała ; odpowiednie odżywianie , ćwiczenia , umiarkowana aktywność fizyczna , unikanie dużych obciążeń a jeżeli to nieuniknione ciężar powinien znajdować się jak najbliżej ciała w ręce po stronie „chorego” stawu , unikanie ciężkiej pracy fizycznej.

Nauka chodu o kulach łokciowych , trzymanie kuli po stronie przeciwnej do chorego stawu biodrowego , wchodzenie po schodach rozpoczynać zawsze kończyna „ zdrowa „ a schodzenie w dół zawsze rozpoczynać kończyna „ chora „ .

Wszystkie prace kuchenne powinny być wykonywane na siedząco , przy pracach porządkowych należy używać sprzętu o przedłużonych rączkach .

Posługiwanie się przyrządami pomocniczymi np. szczypce do podnoszenia rzeczy z podłogi , lub do sięgania , łyżka do butów z przedłużona rączka , gąbka do mycia z wydłużoną rączka

• Unikanie pozycji

Krzyżowania nóg, zakładania nogi na nogę - utrwalenie przykurczu zgięciowo -przywiedzionego , może doprowadzić do obluzowania protezy lub jej przemieszczenia.

Skrętów tułowia , obrotów na nodze operowanej , schylania się , schylania ze skręceniem tułowia, rotowania kończyny operowanej do wewnątrz -, może doprowadzić do obluzowania protezy lub jej przemieszczenia.

Siadania na niskich krzesłach , łóżkach , ; podczas siedzenia nie powinno się opierać rękami o kończynę operowana.

• Odpowiednia pozycja

Kończyna operowana w lekkim zgięciu ok. 20 stopni i odwiedzeniu ok. 30 stopni . Leżenie na plecach z wałkiem , poduchą między nogami.

Leżenie na boku operowanym - kończyna operowana wyprostowana druga zgięta w stawie kolanowym , podłożona poducha wałek pod kolano nogi zgiętej .

Pozycja siedząca - stawy kolanowe znajdują się niżej niż stawy biodrowe , stosowanie krzesła z wysokim siedzeniem lub podkładanie poduch.

Pozycja na krześle - wyprostowana nie powinno pochylać się do przodu.

Wchodzenie do wanny - kd prosta w stawie kolanowym.

Powinno się jak najwięcej odpoczywać w pozycji leżenie na brzuchu podkładając pod niego poduszkę.

• Nauka prawidłowego siadania i wstawania

1. Należy zawsze wysuwać operowana KD do przodu

2. W pierwszej kolejności należy przysunąć się blisko krzesła tak aby tyłem KD wyczuwać siedzisko

3. Jedna ręką należy trzymać się balkonika, kuli a drugą ręką przenosimy na poręcz krzesła

4. Należy wysunąć operowaną KD w przód i usiąść

• Dostosowanie mieszkania

Stosowanie specjalnych podwyższonych siedzeń w wannach , przy toalecie , poręczy na ścianie w łazience , przy schodach .

Usunięcie małych dywaników, swobodnie leżących na podłodze .

Zaopatrzyć się w poduchy podwyższające siedzenie krzesła , twarde fotele , tapczany ,łóżko na odpowiedniej wysokości.

Źródła :

Małgorzata Paprocka - Borowicz , Marcin Zawadzki :

Fizjoterapia w chorobach układu ruchu