Co to jest etyka?

Potocznie:

Od gr. ETHOS = miejsce zamieszkania, obyczaj

1. teoria powinności moralnej (lub moralnej wartości postępowania

2. teoria faktycznie uznawanych (etos) (praktykowanych) w danym środowisku norm moralnych

3. same przeświadczenia (oceny) i praktyki moralne.

DEFINICJA:

Dyscyplina filozoficzna, obejmująca zespół zagadnień związanych z: a) określeniem istoty powinności moralnej (dobra lub zła moralnego); b) determinacją jej szczegółowej treści; c) ostatecznym wyjaśnieniem faktu powinności moralnej działania; d) genezą zła moralnego; e) i sposobami jego przezwyciężenia

PRZEDMIOT ETYKI

materialny

formalny

1. działanie ludzkie

2. postawy ludzkie

3. człowiek-sprawca

Inne nauki o człowieku mogą mieć ten sam przedmiot materialny. Np. psychologia, socjologia, historia , teoria prawa, etc.

Niebezpieczeństwo zawężenia tego zbioru:

• etyka czynu (utylitaryzm; deontologizm)

• Etyka sprawcy (etyka cnót)

MORLANOŚĆ

Co to jest? Warto zapytać

Przykłady:

1. Decyzja, czyn, postępowanie (kradzież)

2. Dyspozycje, aktualne lub habitualne (nieuczciwość)

3. np. złodziej

W odniesieniu do normy moralności

• Powinność (przed działaniem)

• Wartość (po działaniu)

CEL

Celem jest odpowiedź na pytania, wyjaśnienie i uzasadnienie

RODZAJE ETYKI

PYTANIA

ETOLOGIA

• podejście opisowe

• przykłady nauk:

• socjologia moralności

• psychologia moralna

• historia moralności

• lingwistyka moralności

• pytania etologii

METAETYKA

• poziom przedmiotowy/metaprzedmiotowy

• unaukowienie/ neopozytywizm

• problemy (pytania) metaetyki:

• czy etyka normatywna jest możliwa?

• Czy (jak) istnieją fakty moralne?

• Czy etyka autonomiczną dyscypliną?

ETYKA NORMATYWNA

• etyka w sensie ścisłym

• pytania etyki normatywnej

• dlaczego ludzie są istotami moralnymi?

• Jakie przekonania moralne żywią ludzie w danych grupach, na danym obszarze, czy w danych okresach historycznych?

• Jakie panują praktyki moralne ...?

...

• Czy w ogóle cokolwiek powinienem?

• Co powinienem?

• Dlaczego powinienem?

• Co to jest powinność?

• Co jest źródłem powinności?

• Co to jest dobro/zło moralne?

• Jak być dobrym człowiekiem?

Etyka ogólna

Etyka szczegółowa

Płynna granica (@)

Pomiędzy etyką a metaetyką

TEOLOGIA MORALNA

- źródło (też uzasadnienie) - objawienie - autorytet

ETYKA CHRZEŚCIJAŃSKA

- inspiracja objawieniem, ale uzasadnienie naturalne (jak w etyce niezależnej)

Czy etyka jest dyscypliną niezależną?

1. Specyficzne doświadczenie moralne (w kt uchwycona zostaje powinność moralna)

2. Nieredukowalność powinności (bądź dobra) do własności fizycznych (kt badają nauki przyrodnicze itp.)

3. Konieczność korzystania z innych nauk w kontekście uzasadniania (i/lub wyjaśniania)

---