Mongołowie i ich ekspansja na ziemie wschodniej i środkowej Europy

KSZTAŁTOWANIE SIĘ POTĘGI MONGOŁÓW

• na dalekim wschodzie rośnie potęga

• plemiona dzisiejszej Mongolii, Mandżurii, płd. wsch. Syberii

• okres głębokich przemian społecznych

• ostateczny rozkład ustroju rodowego

• śladowe instytucje

• wspólnota

• obieralni starostowie

• krwawe zemsty

• kult przodków

• skłonienie się życia społecznego ku rodzinie patriarchalnej

• rozwarstwienie członków dawnej wspólnoty rodowej

• na czele bogate rodziny

• ordy

• one zaś łącza się w plemiona

• rządzili nimi wodzowie - chan

• mieli nieograniczona władzę nad współplemieńcami

• w czasie walk pierwsze państwa barbarzyńskie

• krótkotrwałe

• oprócz chana rada

• członkowie rodziny

• starszyzna poszczególnych plemion

PAŃSTWO CZYNGIS - CHANA

• 1206 Temuczin organizuje państwo

• tytuł wielkiego chana - Czyngis - Chana

• koczowników przekształca w karna armię

• sukcesy

• atakują Chiny

• walki w Turkiestanie

• koncepcja zjednoczenia wszystkich ludów tureckich

• chan Połowiecki przerażony

• do Mścisława Udałego po pomoc

• on rozgromiony

• Połowcy mają przesrane

• uciekają na Węgry

• obronną ręką Ruś

• Mongołowie póki co dają jej spokój

SZTUKA WOJENNA MONGOŁÓW

• nowa taktyka i organizacja wojska

• podzielone wg systemu dziesiętnego

• dziesiątki

• setki

• tysiące

• dziesiątki tysięcy

• każda jednostka ma swego dowódcę

• kieruje działaniem

• jest odpowiedzialny

• organizacja daje przewagę nad rozproszonym przeciwnikiem

• wyłącznie doskonale wyćwiczona jazda

• niesłychana ruchliwość i szybkość

• jednolicie uzbrojona i wyekwipowana

• ciężkozbrojna - szarża

• lekkozbrojna - łucznicy

• machiny miotające

• juki

• taktyka

• wywiad

• właściwy najazd poprzedzony próbnymi wyprawami

• marsz ubezpieczony

• pilne rozeznanie terenu

• oddziały rozpoznające po zauważeniu przeciwnika cofają się do głównych

• pozorowana ucieczka wciąga przeciwnika w zasadzkę

• dowódcy pozostają na tyłach

• stamtąd kierują całością operacji

• szyk bojowy ubezpieczony linią czat

• składa się

• straż przednia

• linia bojowa

• odwód

• posłuszeństwo

• karność

ORGANIZACJA IMPERIUM MONGOLSKIEGO

• Czyngis - chan genialnym organizatorem

• zdobytym państwom dawał dużą autonomię w sprawach cywilnych

• władza w rękach miejscowych monarchów

• dla Mongołów ogólna kontrola

• wojsko i finanse pod jego wyłączny zarząd

• tolerancja religijna i narodowościowa

• zacierają ślady zniszczeń wojennych

• odbudowują zburzone i wznoszą nowe miasta

• popierają miejscowy przemysł i handel

• otaczają opieka naukę i sztukę

• jednolity system rządów

• opieka i pokój

SPADEK PO CZYNGIS - CHANIE

• 1227 umiera

• dzieli państwo na 4 części

• synowie

• Ugedej - Mongolia Zachodnia

• Tuluj - Mongolia Wschodnia

• Czagataj -Turkiestan

• wnuk Batu Chorezm i step Kipczacki

• utrzymana jedność państwa

• wyznaczenie zwierzchniego chana - Ugedeja

UJARZMIENIE RUSI

• kontynuacja pomysłu jednoczenia wszystkich Turków pomiędzy Uralem a Dunajem

• Ruś ma przesrane po tych Połowcach

• teraz chcą się Mongołowie zabezpieczyć

• Subugedej w imieniu Batu - chana obejmuje naczelne dowództwo

• atakuje Bułgarów kamskich - prędko klęska

• rusza na Ruś Zaleską

• Riazań

• Kołomna

• Moskwa

• Rostów

• książe włodzimierski Wsiedołowic ucieka na północ

• pobity nad Sitą

• traci życie

• na Nowogrodzką ziemie

• potem na kijów

• wieść o buncie na południu stepów Kipczackich

• powrót i przerwanie kampanii

• 1239 - ponowne wyruszenie na zachód

• książęta czernichowscy i perejasławscy próżno starają się stawić im czoła

• rozgromieni

• ziemie zniszczeniu

WYPRAWA NA WĘGRY I POLSKĘ

CHARAKTER ZWIERZCHNICTWA ATARSKIEGO NAD RUSIĄ

• jedynie Ruś pod zwierzchnictwem tatarskim

• namiestnicy

• ściąganie daniny z miejscowej ludności

• nie wtrącają się w wewnętrzne sprawy

• książęta ruscy mają dostawać pisemne zezwolenie na sprawowanie władzy

• wielki książe pełna odpowiedzialność

• mógł się odwoływać do pomocy zbrojnej tureckiej

• wszyscy chcą to stanowisko

• pierwszy brat poległego Jerzego - Jarosław

• otruty

• Aleksander Newski

• uchodzi za najpotężniejszego

• nie próbuje się wyłamywać

ROZKŁAD IMPERIUM MONGOLSKIEGO

• zgon wielkiego chana Mangu

• objęcie rządów przez jego brata Kubilaja

• ostateczne rozbicie państwa

• rozluźnianie stosunków pomiędzy dzielnicami

5