ROSJA

1. Podstawy konstytucyjne ustroju.

• Podstawy konstytucyjne tworzy Konstytucja Federacji Rosyjskiej z 12 XII 1993r.

• Została przyjęta w referendum większością ok. 58% , przy 55%-owej frekwencji

• Ma 9 rozdziałów

• Jest bardzo sztywna

a) zasady ustroju politycznego

• zasada suwerenności narodu, składającego się z wielu nacji

• republikańska forma rządów

• zasada federalizmu

• zasada demokratycznego państwa prawa

• zasada podziału władzy (ustawodawcza + wykonawcza + sądownicza + prezydent)

• zasada pluralizmu politycznego (żadna ideologia nie może być uznana za państwową)

• zasada świeckości państwa (żadna religia nie można być uznana za państwową)

• Wszystkie organy panstwa działaja na podstawie przepisów prawa.

• Koniecznym warunkiem wejscia przepisów prawa w życie jest ich opublikowanie.

• Rosja jest panstwem socjalnym, którego polityka zmierza do stworzenia warunków zapewniajacych godne życie i nieskrepowany rozwój człowieka.

• podstawa ustroju ekonomicznego jest zasada wolnosci gospodarczej

• uznanie samorzadu terytorialnego i zagwarantowanie mu niezależnosci.

• przyrodzone prawa jednostki

• prawo do życia, wolnosci, nietykalnosci osobistej,

• prawo do równosci wobec prawa

• prawo do własnosci,

• prawo do prowadzenia działalnosci gospodarczej,

• prawo do tajemnicy korespondencji i rozmów telefonicznych,

• prawo do swobodnego wyboru miejsca zamieszkania,

• prawo do swobodnego opuszczania granic panstwa,

• prawo do płacy minimalnej,

• prawo do ochrony zdrowia oraz pomocy socjalnej ze strony panstwa.

b) zmiana konstytucji (art.135)

• wniosek mogą przedstawić:

• prezydent

• rząd

• ustawodawcze organy podmiotów Federacji

• grupa 1/5 członków RF

• grupa 1/5 członków Dumy Państwowej

• TRYB NORMALNY

• Dokonuje Zgromadzenie Federalne

• Nie dotyczy rozdziałów: I - o podstawowych zasadach konstytucyjnych, II - o prawach, wolnościach i obowiązkach obywateli Rosji i przebywających na terytorium, IX - o zmianach konstytucji

• Potrzebna zgoda 2/3 wszystkich członków Dumy + ¾ wszystkich członków RF + aprobata organów ustawodawczych 2/3 podmiotów Federacji

• TRYB RESTRYKCYJNY

• dokonuje Zgromadzenie Konstytucyjne

• rozdziały I, II i IX

• zgoda 3/5 wszystkich członków RF oraz Dumy. Następnieprzygotowanie nowego projektu przez ZK zgoda 2/3 wszystkich członków ZK lub > 50% głosów „za” w referendum przy frekwencji > 50%

2. Prezydent.

• Kadencja

• 6 lat (od 2012r., obecnie jeszcze 4)

• maks. 2 z rzędu

• wybór

• bierne prawo wyborcze ≥ 35 lat, ≥ 10 lat zamieszkiwania w Rosji

• zgłoszenie kandydata: partie polityczne, bloki wyborcze, organizacje społeczne, 1 mln wyborców (z jednego podmiotu federacji może pochodzić maks. 7% podpisów)

• głosowanie bezpośrednie, powszechne, równe, tajne

• większość: bezwzględna, możliwa 2. tura z dwoma kandydatami (identycznie jak w Polsce); aby wybory były ważne, frekwencja musi wynieść > 50%

• wybory są nieważne w wypadku zarejestrowania tylko 1 kandydata

• koniec pełnienia urzędu

• impeachment to forma odpowiedzialności w związku ze złamaniem konstytucji lub przysięgi

• najpierw Duma (wniosek: 1/3 wszystkich członków, większość: 2/3 wszystkich członków + opinia komisji) wysuwa oskarżenie o zdradę stanu lub inne ciężkie przestępstwo, potwierdzone orzeczeniami Sądu Najwyższego i SK3

• potem RF w ciągu maks. 3 m-cy podejmuje uchwałę o złożeniu prezydenta z urzędu (większość: 2/3 wszystkich członków)

• ustąpienie z urzędu lub niemożność wykonywania funkcji ze względu na stan zdrowia

• wybory w ciągu 3 m-cy od opróżnienia urzędu

• prezydenta tymczasowo zastępuje premier (ograniczone uprawnienia - nie może rozwiązać dumy, zarządzać referendum, zgłaszać poprawki i zmiany w konstytucji)

• Uprawnienia prezydenta. Wynikają z kultury politycznej opierającej się na tradycyjnym autorytaryzmie. W Federacji Rosyjskiej prezydent łączy funkcje głowy państwa, zwierzchnika władzy wykonawczej i prawodawcy (dekrety i rozporządzenia)

• w relacjach z narodem

• kreowanie polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa

• reprezentowanie Rosji w stosunkach międzynarodowych

• bycie arbitrem i rozjemcą w sporach organów państwowych i podmiotów federacji

• tradycyjne kompetencje (azyl, ordery, obywatelstwo, prawo łaski)

• zarządzanie referendum (konstytucyjne bądź ustawowe)

• referendum przyjmuje konstytucję bądź ustawę, jeśli większość: > 50% i frekwencja: > 50%

• okoliczności, w których nie można: stan nadzwyczajny i okres 3 m-cy po nim, okres kampanii wyborczych, ostatni rok kadencji prezydenta i Dumy

• nie można też w ciągu roku od ogłoszenia wyników referendum przeprowadzać r. na ten sam temat

• w stosunku do parlamentu

• zarządza wybory do Dumy

• przedkłada Dumie projekty ustaw - inicjatywa ustawodawcza

• podpisuje i ogłasza ustawy federalne

• zwraca się z orędziem do ZF o stanie państwa i kierunkach polityki wewnętrznej i zagranicznej

• może rozwiązać Dumę. ograniczenia prawa do rozwiązywania Dumy: w pierwszym roku kadencji Dumy, w stanie oskarżenia prezydenta, w stanie nadzwyczajnym, w ciągu ostatnich 6 miesięcy kadencji prezydenta

• w zakresie działań ustawodawczych

• prawo do przedkładania projektów ustaw lub konstytucji

• prawo do podpisywania i ogłaszania ustaw federalnych i taki obowiązek w stosunku do federalnych ustaw konstytucyjnych

• jeśli chodzi o ustawy federalne, prezydent ma prawo weta - parlament może je odrzucić większością 2/3 wszystkich członków w każdej z izb

• głowa państwa ma też wnioskować o zbadanie konstytucyjności ustawy (SK)

• w stosunku do rządu

• powoływanie premiera za zgodą Dumy

• powoływanie i odwoływanie wicepremierów i ministrów na wniosek premiera (prezydent może dowolnie korygować propozycje desygnacyjne szefa rządu)

• możliwość przewodniczenia posiedzeniom rządu

• w stosunku do sądów szczebla federalnego

• przedstawienie Radzie Federacji kandydatów na stanowiska sędziów: Sądu Najwyższego, SK, Naczelnego Sądu Arbitrażowego

• powoływanie członków innych sądów federalnych

• w dziedzinie polityki zagranicznej państwa

• kierowanie tą polityką i określanie jej kierunków, tworzenie doktryny państwowej

• prowadzenie rokowań oraz podpisywanie umów i traktatów międzynarodowych

• przyjmowanie i odwoływanie akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomat.

• powoływanie i odwoływanie przedstawicieli dyplomat. Rosji w państwach i org. mn.

• w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony państwa

• zatwierdzanie doktryny wojennej Federacji Rosyjskiej

• jako Najwyższy Zwierzchnik Sił Zbrojnych, powoływanie i odwoływanie dowództwa tych sił

• nadawanie wyższych stopni wojskowych

• wprowadzanie stanu nadzwyczajnego - wojennego (agresja na FR lub bezpośrednia jej groźba)

• wprowadzanie stanu nadzwyczajnego - wyjątkowego (powiadamia Dumie i RF)

• w dziedzinie stanowienia prawa (dekrety i rozporządzenia)

• akty te nie mogą być sprzeczne z ustawami i konstytucji

• brak instytucji kontrasygnaty

• dekret nie podlega kontroli parlamentu, chyba że wprowadza stan nadzwyczajny

• rozporządzenie to akt wykonawczy do już wydanych aktów normatywnych

• prezydent ma też prawo zawiesić akt prawny (przesłanki: niezgodność z konstytucją lub ustawą, sprzeczność z zobowiązaniami międzynarodowymi Rosji, naruszenie praw i wolności człowieka i obywatela)

• uprawnienia kreacyjne (oprócz wcześniej wymienionych)

• mianowanie członków utworzonej przez siebie Rady Bezpieczeństwa

• wyznaczanie Dumie do zatwierdzenia kandydatury na stanowisko Prokuratora Generalnego

3. Rząd

• stoi na czele jednolitego systemu władzy wykonawczej

• główne ogniwo zarządzania sferą gospodarczą, socjalną, oświatowo-kulturalną oraz zapewnienia porządku i bezpieczeństwa państwa

• powołanie

• przedstawienie wniosku Dumie z kandydaturą premiera przez prezydenta: 14 dni od objęcia przez niego urzędu lub od dymisji dotychczasowego rządu, albo 7 dni od odrzucenia poprzedniej kandydatury

• ciągu 1 tyg. Duma zajmuje stanowisko (3-krotna dezaprobata oznacza skrócenie jej kadencji)

• prezydent nie jest zobowiązany przedstawiać za każdym razem inną kandydaturę

• nowy premier w ciągu 1 tyg. przedstawia prezydentowi swoje kandydatury na funkcje wicepremiera (może być ich kliku) i ministrów federalnych

• prezydent ew. koryguje propozycje i nominuje (dekretem); istnieje możliwość powołania tzw. ministrów bez teki

• premier (Przewodniczący Rządu Federacji Rosyjskiej)

• określa podstawowe kierunki działalności rządu

• organizuje pracę rządu

• ministerstwa

• polityczno-administracyjne

• zarządzanie gospodarką narodową

• oświatowo-socjalne

• usługowo-łącznościowe

• funkcjonowanie rządu

• zasada kolegialności; decyzje większością głosów członków

• posiedzeniom przewodniczy premier lub - jeśli jest obecny - prezydent; uczestniczyć doradczo (bez prawa głosu) mogą też szefowie podmiotów federacji

• Wyróżnia sie dwa rodzaje posiedzeń:

• Posiedzenia rządu jako całości

• Posiedzenia prezydium rządu

• Kompetencje:

• Opracowuje i przedstawia Dumie Państwowej budżet federalny i zapewnia jego wykonanie;

• przedkłada Dumie Państwowej sprawozdanie z wykonania budżetu federalnego.

• Zapewnia realizacje jednolitej polityki finansowej, kredytowej i monetarnej.

• Zarządza własnością federalna.

• Zapewnia obrone kraju, bezpieczenstwo panstwa oraz realizuje politykę zagraniczna.

• Rzad wydaje uchwały i rozporzadzenia oraz zapewnia ich wykonanie majac za podstawe i wykonujac Konstytucje, ustawy federalne i dekrety normatywne Prezydenta.

• Dymisja

• Rząd może podać sie do dymisji, która przyjmuje lub której nie przyjmuje Prezydent.

• Prezydent może zdymisjonować Rząd.

• Duma Państwowa może wyrazić votum nieufności dla Rządu. Uchwala o wyrażeniu votum nieufności dla Rządu podejmowana jest większością głosów ogólnej liczby deputowanych Dumy Państwowej na wniosek 1/5 członków Dumy . Po wyrażeniu przez Dumę Państwowa votum nieufnosci dla Rzadu Prezydent ma prawo zdymisjonować Rząd lub tez nie zgodzić sie z decyzja Dumy Panstwowej. W przypadku jeśli Duma Państwowa w ciagu trzech miesięcy powtórnie wyrazi votum nieufności dla Rządu, Prezydent dymisjonuje Rzad albo rozwiazuje Dume Panstwowa.

• Premier Rządu może zwrócic sie do Dumy Panstwowej z wnioskiem o udzielenie votum zaufania Rządowi. Jesli Duma Panstwowa odmówi udzielenia votum zaufania, Prezydent w ciagu siedmiu dni dymisjonuje Rzad albo rozwiazuje Dume Panstwowa i zarzadza nowe wybory.

4. Zgromadzenie Federalne.

• Ogólnie

• Jedna i ta sama osoba nie może byc jednoczesnie członkiem Rady Federacji i deputowanym Dumy Panstwowej. Deputowany Dumy Panstwowej nie może byc deputowanym innych organówprzedstawicielskich władzy panstwowej i organów samorzadu lokalnego.

• Członkowie Rady Federacji i deputowani Dumy Panstwowej sa osobami nietykalnymi w ciagucałej swojej kadencji - mandat wolny

• W celu sprawowania kontroli nad wykonaniem budżetu federalnego Rada Federacji wspólnie z Duma Panstwowa powołują Izbe Obrachunkowa, której skład i tryb pracy okresla ustawa federalna.

• DUMA

• 450 deputowanych

• 5 letnia kadencja (od 2011, obecnie 4 letina)

• Wybory

• wolne, powszechne, równe, bezpośrednie, tajne

• czynne prawo wyborcze od 18 lat

• bierne od 21

• Ordynacja mieszana

• 225 mandatów zostaje obsadzonych w okręgu federalnym na podstawie systemu proporcjonalnego z list partyjnych, próg to 5%

• 225 - w okręgach 1-mandatowych

• Kandydatury w okregach jednomandatowych musza byc poparte podpisami co najmniej 1% wyborców zarejestrowanych w okregu.

• Federacyjna lista partyjna może zostac zarejestrowana z poparciem tylko 200.000 wyborców.

• Kompetencje

• stanowienie ustaw

• federalne ustawy konstytucyjne (ustawy zaraz po konstytucji; dot. finansów, struktury terytorialnej, stos. mn., wojny i pokoju; przyjęcie: 2/3 Dumy + ¾ RF)

• ustawy federalne (pozostałe sprawy, także wymagana aprobata RF)

• udzielanie zgody prezydentowi na powołanie premiera

• udzielanie rządowi wotum zaufania

• stawianie w stan oskarżenia prezydenta w celu „detronizacji”

• powoływanie i odwoływanie Prezesa Banku Centralnego

• powoływanie Przewodniczącego Izby Obrachunkowej i połowy jej składu oraz

• powoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich

• Inne

• Uchwały Dumy Panstwowej podejmowane sa wiekszoscia głosów ogolonej liczby deputowanych Dumy Panstwowej, o ile Konstytucja nie przewiduje innego trybu podejmowania uchwal.

• pierwsze posiedzenie 30 dni po głosowaniu wybór przewodniczącego i z-ców

• komisje i komitety tworzenie projektów ustaw

• Rada Dumy Państwowej (przewodniczący + przywódcy ugrupowań)

• RADA FEDERACJI

• 178 przedstawicieli

• Przedstawicielstwo części składowych fedracji

• Kadencja 4 lata

• Wybory

• po 2 z każdego z 89 podmiotów, jeden wybrany przez lokalny rząd, drugi przez organ przedstawicielski tegoż podmiotu

• każdy wyborca głosuje na dwóch kandydatów

• Kandydatów wysuwają grupy wyborców, partie oraz bloki partyjne

• Kompetencje

• pełni rolę strażnika równoprawnej pozycji każdego z podmiotów

• korzysta z prawa inicjatywy ustawodawczej (proces legisl. rozpoczyna się w Dumie)

• zgłasza poprawki do ustaw uchwalonych przez Dumę

• zatwierdza granice między podmiotami Federacji

• zatwierdza dekret prezydenta o stanie nadzwyczajnym w Federacji lub w jej części

• zatwierdza dekret prezydenta o stanie wojennym

• decyduje o użyciu wojsk Federacji poza jej granicami

• zarządza wybory prezydenckie

• składa z urzędu prezydenta

• powołuje sędziów Sądu Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Arbitrażowego oraz powołuje i odwołuje Prokuratora Generalnego

• Powoływanie i odwoływanie zastępcy przewodniczącego Izby Obrachunkowej oraz polowy jej składu.

• Inne

• Uchwalmy Rady Federacji podejmowane są większością głosów ogólnej liczby członków Rady Federacji, o ile Konstytucja nie przewiduje innego trybu podejmowania uchwal.

• przewodniczący (kieruje pracą) + zastępcy (muszą być z innych podmiotów)

• komisje i komitety

• Sądownictwo

• elementy składowe

• system sądów powszechnych

• Sąd Najwyższy Federacji Rosyjskiej

• Sąd Konstytucyjny

• Naczelny Sąd Arbitrażowy + sądy arbitrażowe (sprawy gospodarcze)

• sądy wojskowe

• status sędziów

• niezawiśli (gwarancja niezależności sądów), nietykalni, nieusuwalni

• bezpartyjni, nie mogą być przedstawicielami polit. ani prowadzić działalności gosp.

• charakterystyka Sądu Konstytucyjnego

• jedyny organ odpowiedzialny za praworządność konstytucyjną w FR

• 19 sędziów

• kadencja: 12 lat (maks. jedna)

• każdy sędzia musi mieć ponad 40 lat i pond 15 lat w zawodzie prawniczym

• wybór sędziów: większość członków RF na wniosek prezydenta (z wnioskiem wstępnym mogą do niego wystąpić m.in. parlamentarzyści, legislatury podmiotów Federacji, naczelne organy sądowe)

• kompetencje:

• badanie zgodności wszelkich aktów prawnych z konstytucją (wniosek organów władzy państwowej tudzież podmiotów federacji lub pytanie prawne od sądów powszechnych)

• rozpatrywanie skarg konstytucyjnych o naruszenie praw i wolności obywatelskich

• rozstrzyganie sporów kompetencyjnych

• dokonywanie urzędowej wykładni konstytucji

• opiniowanie prawidłowości trybu pociągnięcia prezydenta FR do odpowiedzialności konstytucyjnej

• inicjatywa ustawodawcza (w sprawach należących do jego kompetencji)

---