STADIA ROZWOJU W OKRESIE PRENATALNYM

ZAPŁODNIENIE

• Plemnik łączy się z komórką jajową, tworząc pojedynczą komórkę, zwaną zygotą.

• Unikalne wyposażenie genetyczne nowego organizmu zostaje zdeterminowane.

(23 chromosomy od matki, a 23 od ojca)

OKRES ZYGOTY (od zapłodnienia pierwsze 2 tygodnie)

• Przemieszczanie się zygoty jajowodem do macicy.

• Proces zagnieżdżania zygoty w macicy.(6 dzień i trwa do tygodnia)

• Szybkie podziały zapłodnionej komórki.

• Różnicowanie się komórek zygoty (z masy wewnętrznej powstanie embrion; z masy zewnętrznej - struktury podtrzymujące embrion).To z nich powstanie nowy organizm.

OKRES EMBRIONALNY (od 3. do 8. tygodnia)

• Dalsze różnicowanie się komórek.

• Powstają struktury podtrzymujące:

worek owodniowy,

łożysko (organ umożliwiający wymianę między matką, a dzieckiem pożywienia , tlenu, produktów przemiany materii),

pępowina (połączenie międy org dziecka,a matką)

• Organogeneza -[wtedy rozpoczynają swoje funkcjonowanie wszystkie ważne organy] powstają zawiązki wszystkich głównych struktur organizmu (skóry, receptorów zmysłów, mięśni, układu nerwowego, układu krążenia, narządów wewnętrznych).[w tym momencie dziecko jest bardzo narażone na szkodliwe czynniki] [układ krwionośny może zacząć działać kiedy powstanie serce.]

• W końcu 3. tygodnia zaczyna bić serce.

• Kształt zakrzywiony[fasolka], duża głowa, wyraźnie ludzka twarz.[ludzka twarz z rozpoznawalnymi częściami, oczy, uszy]

• Zaczynają kształtować się kończyny, palce u rąk.

OKRES PŁODOWY (od 9. do 38. tygodnia)

• Dalszy rozwój już wytworzonych narządów i struktur.

• Przyrost rozmiarów i wagi.

[Jest już mało spraw które się dzieję, bo wszystko już się wytworzyło w okresie embrionalnym. Tu nie ma początku tylko kontynuacja rozwoju.]

[Linie papilarne już są rozpoznawalne, skóra staje się grubsza, a pod nią pojawia się warstwa tłuszczu, rosną włosy, paznokcie][w ósmym miesiącu następuje gromadzenie zapasów pozywienia od matki, dlatego te maluchy urodzone o czasie są pulchne. Również odbywa się przekazywanie do dziecka od matki elementów które pozwalają chronić org przed szkodliwymi czynnikami.][pierwsze pół roku niemowle żyje i broni się przeciwciałami otrzymanymi od matki][przy pierwszym kontakcie ze światem zewnętrznym gwałtownie rozszerzają się pęcherzyki płucne]

PRENATALNY jest to proces celowych zmian, które pozwolą funkcjonować dziecku po urodzeniu.

NARODZINY

[pierwsze pół roku niemowle żyje i broni się przeciwciałami otrzymanymi od matki][przy pierwszym kontakcie ze światem zewnętrznym gwałtownie rozszerzają się pęcherzyki płucne]

CZYNNIKI ZAGRAŻAJĄCE PRAWIDŁOWEMU ROZWOJOWI
W OKRESIE PRENATALNYM

1. CZYNNIKI GENETYCZNE

• dziedziczenie genów wywołujących określone choroby - choroby dziedziczne (np.: fenyloketonuria, dystrofia mięśniowa)

• anomalie chromosomowe - brak lub nadmiar pewnych chromosomów [niewłaściwy podział komórek
  w wyniku błędnego podziału komórek płciowych (np.: zespół Downa)

2. CZYNNIKI POZAGENETYCZNE - TERATOGENY

[mogą być przyczyną wad wrodzonych]

Wpływ teratogenów na rozwój zależy od momentu ich działania.

• choroby matki, szczególnie wirusowe
  (np.: różyczka, świnka, ospa wietrzna, AIDS) oraz przewlekłe (np.: cukrzyca)

• alkohol[przenika do org dziecka i osiąga w jego krwi stężenie znacznie większe niż w ogr matki,”dziecko pije razem z nami”], papierosy[tak samo jak alkohol przenika do org dziecka, „dziecki pali razem z nami”], narkotyki[powodują zaburzenia rozwoju, a także grozi urodzeniem martwego dziecka]

• leki terapeutyczne
  (np.: hormonalne, uspokajające, nasenne, antybiotyki, aspiryna w dużych dawkach[chodzi o stężenie leków w organiźmie])

• nieprawidłowa dieta matki[

• wiek matki[najlepszy 21-29, org jest wystarczająco dojrzały by udźwignac taki ciężar] (i ojca?)

• zagrożenia środowiskowe (np.: ołów, rtęć, promieniowanie rtg)

• stres matki

[szczególnie ostrożnie powinno się postępować w pierwszych dwóch miesiącach ciązy]

ROZWÓJ ZMYSŁÓW W OKRESIE PRENATALNYM.

ŚWIAT SPOSTRZEŻEŃ NOWORODKA.

1. ZMYSŁ DOTYKU[rozwija się najwcześniej, dla noworodka ten zmysł jest najważniejszy]

Rozwój:

• 7. Tydzień[od zapłodnienia] - skóra w okolicy warg staje się wrażliwa na dotyk

• 3. miesiąc - powierzchnia ciała wrażliwa na dotyk zwiększa się
  (wg praw rozwoju: cefalokaudalnego i proksymodystalnego)

• 4. miesiąc - cała powierzchnia ciała jest wrażliwa na dotyk
  (wyjątek: mniejsza wrażliwość dotykowa czubka i boków głowy)

[przy porodzie jest ściskanie tej główki dziecka i jeśli była by wrażliwa na dotyk powodowała by ból u noworodka]

Bodźce: nacisk wód płodowych, dotykanie ścian macicy, łożyska, pępowiny,

dotykanie siebie, ssanie kciuka

Reakcje: ruchowe

Znaczenie wrażliwości dotykowej noworodka

• podstawa dla rozwoju odruchu poszukiwania i ssania (odruchy przystosowawcze)[ssanie kciuka][ssanie kciuka]

• odczuwanie bólu, doświadczanie niewygody i przyjemności

• kształtowanie przywiązania (bliskiej więzi emocjonalnej z opiekunem)

2. ZMYSŁ RÓWNOWAGI

Rozwój:

• od 4. miesiąca - ćwiczenie zmysłu równowagi poprzez balansowanie w macicy

• od 6. miesiąca - naprzemienne zharmonizowanie ruchów matki i dziecka

• pod koniec 6. miesiąca - dojrzałość zmysłu równowagi

Bodźce:

• aktywność ruchowa matki,

• oddech matki,

• własna aktywność ruchowa

Wrażliwość zmysłu równowagi noworodka

• reakcja na zmianę położenia ciała,

• pobudzenie lub uspokojenie w zależności od pozycji ciała,

• kołysanie osłabia stres, rozluźnia mięśnie, uspokaja.

3. ZMYSŁ WĘCHU

Wrażliwość zmysłu węchu noworodka

• zdolność rozróżniania zapachów,

• preferencje zapachowe,

• reakcje na zapachy: mimiczne i ruchowe,

• rozpoznawanie matki po zapachu.

4. ZMYSŁ SMAKU

Rozwój:

• w 8. tygodniu powstają kubki smakowe

• w 12. tygodniu dziecko zaczyna połykać wody płodowe i odbierać ich smak

• od 5. miesiąca intensywność ruchów połykania wód płodowych zależy m.in. od ich smaku

Wrażliwość zmysłu smaku noworodka

• zdolność rozróżniania smaków

• preferencja smaku słodkiego

5. ZMYSŁ SŁUCHU

Rozwój:

• od 4.-5. miesiąca dziecko reaguje na silne dźwięki

• rozwój wrażliwości na dźwięki o słabszym natężeniu

Bodźce:

• dźwięki zewnętrzne,

• dźwięki z organizmu matki,

Reakcje:

• zwiększenie aktywności,

• przyśpieszenie rytmu serca,

• obudzenie,

• niepokój ruchowy

• przystosowywanie się do bodźców,

• zapamiętywanie bodźców

Wrażliwość słuchowa noworodka:

• różnicowanie i preferencja dźwięków mowy ludzkiej,

• rozpoznawanie głosu matki

5. ZMYSŁ WZROKU

Rozwój:

• od 5. miesiąca dziecko reaguje na nagłą i intensywną zmianę oświetlenia,

• w 6. miesiącu otwiera się szpara powiekowa wyraźniejsze reakcje na światło

Bodźce:

• półmrok w środowisku wewnątrzmacicznym,

• zmiany w natężeniu oświetlenia z zewnątrz

Reakcje:

• zmiana pozycji ciała, odwrócenie głowy,

• przyśpieszenie rytmu serca,

• wzmożona aktywność ruchowa

Wrażliwość wzrokowa noworodka:

• preferencja umiarkowanego światła,

• zdolność do skupienia wzroku na danym obiekcie i do wodzenia wzrokiem za przedmiotem,

• preferencja obserwacji ruchu,

• preferowanie patrzenia na twarz ludzką

[noworodek widzi świat jakby przez mgłę; rozwój wzroku trwa 12 miesięcy;]