W3

CZYNNIKI PREDYSPONUJĄCE DO URAZÓW:

• Wady zgryzu - tyłozgryz

• Nagryz poziomy (overjet) powyżej 4mm

• Doprzednie wychylenie siekaczy górnych centralnych

• Krótka warga górna

• Oddychanie przez usta

Urazy zębów mlecznych:

• częstość występowania do 30%

• najczęściej siekacze w szczęce

• najczęściej zwichnięcia zębów

• zależność występowania od płci różna w różnych badaniach

• dwa szczyty występowania - pomiędzy 1 i 2 rokiem życia, a potem około 5-tego roku życia

Urazy zębów stałych:

• chłopcy częściej niż dziewczynki

• wiek 8-11 lat

• najczęściej siekacze w szczęce

• najczęściej niepowikłane złamanie korony zęba

• tendencja rosnąca

ZAPOBIEGANIE URAZOM:

• ustawodawstwo - pasy bezpieczeństwa w samochodzie, poduszki powietrzne, foteliki dla dzieci, ograniczenie prędkości, kaski ochronne dla rowerzystów

• edukacja - uświadamianie społeczeństwa

• aspekty stomatologiczne:

• leczenie wad zgryzu

• ochraniacze jamy ustnej dla sportowców

• konsultacja stomatologiczna przed rozpoczęciem zajęć sportowych dziecka

NASTĘPSTWA URAZOWYCH USZKODZEŃ ZĘBÓW MLECZNYCH:

• Przebarwienie szkliwa na kolor mleczno biały lub żółtawy

• Przebarwienie związanie z niedoborem szkliwa

• Rozdarcie korony

• Uformowanie się struktury zębopodobnej

• Rozdwojenie korzenia zęba stałego

• Zagięcie korzenia zęba stałego

• Częściowe lub całkowite zahamowanie rozwoju korzenia

• Wydzielenie się zawiązka zęba stałego

• Utrudnione wyrzynanie zęba stałego

POWIKŁANIA URAZOWYCH USZKODZEŃ ZĘBÓW:

• Przebarwienie korony zęba

• Martwica miazgi i jej następstwa

• Obliteracja jamy zęba

• Resorpcja twardych tkanek zęba

• Zahamowanie rozwoju korzenia

• Zanik kości wyrostka zębodołowego

KLASA V. CAŁKOWITE ZWICHNIĘCIE ZĘBA

• częstość 1-16% urazów zębów stałych

• najczęściej centralne siekacze szczęki

• wiek 7-11 lat

• chłopcy 3x częściej niż dziewczęta

• uszkodzenie więzadeł ozębnej

• przerwanie pęczka naczyniowo-nerwowego

Medium transportowe - zabezpieczenie komórek ozębnej przed wysychaniem

• ślina (przedsionek jamy ustnej)

• woda

• fizjologiczny roztwór soli

• mleko

• Gatorade, Isostar

• inne -np. HBSS, Vispan, Propolis

„…Pierwszoplanową rolę odgrywa minimalizacja czasu przechowywania wybitego zęba w suchym środowisku…”

• HBSS (Hankk's Balansed Salt Solution) - przywraca prawidłową funkcję komórek, usuwa produkty przemiany materii, składnik systemu Save-A Tooth, zalecane przez AAE - 1995r.

• „…Płyn do przechowywania soczewek kontaktowych oraz izotoniczne napoje dla sportowców (Isostar, Gatorade) o temp. 24°C (pokojowej) nie powinny być stosowane jako medium transportowe dla wybitych zębów.

• …Woda, niezależnie od temperatury, również nie jest zalecana.

• …Jeśli istnieje możliwość utrzymania niskiej temp. (przechowywanie w lodzie), odtłuszczone mleko stanowi dobrą alternatywę dla HBSS…”

Emdogain - na podstawie wstępnych badań wydaje się doskonałą alternatywa dla mediów transportowych, gdyż nie tyko znacznie zmniejsza ryzyko resorpcji zewnętrznej korzenia, ale również stymuluje tworzenie włókien ozębnej. Zaleca się go do stosowania przed replantacją wybitych zębów stałych

Postępowanie na miejscu wypadku:

1. odnalezienie wybitego zęba

2. chwytanie zęba za koronę a nie za korzeń

3. wymycie zęba pod bieżącą wodą, bez szorowania

4. natychmiastowa replantacja (jeśli jest możliwa0

5. gdy natychmiastowa replantacja nie jest możliwa - umieszczenie zęba w środku transportowym

6. szybkie udanie się do gabinetu dentystycznego

OCHRANIACZE GOTOWE:

• gotowe do użycia bez konieczności - dodatkowej preparacji

• najtańsze

• niedopasowane, zbyt pełne

• brak retencji

• muszą być utrzymywane w jamie ustnej poprzez stałe zwarcie

• mogą utrudniać mowę i oddychanie

OCHRANIACZE BOIL&BITE:

• zanurzone w gorącej wodzie uplastyczniają się i mogą być dopasowane w jamie ustnej za pomocą palców i języka oraz mięśni

• dostępne w ograniczonych rozmiarach

• mogą być zbyt krótkie lub niewłaściwie pokrywać wyrostek zębodołowy od strony policzkowej

OCHRANIACZE INDYWIDUALNE:

• wykonane przez dentystów na modelu gipsowym szczęki

• najlepsza adaptacja

• najlepsza retencja, komfort i stabilność

• najmniej utrudnia mowę oraz oddychanie

• najlepsza adaptacja

• najlepsza retencja, komfort i stabilność

• najmniej utrudnia mowę oraz oddychanie

ZALETY OCHRANIACZY:

• ochrona zębów i błony śluzowej jamy ustnej

• ochrona stawów skroniowo-żuchwowych

• ochrona wyrostków kłykciowych żuchwy

• zmniejszenie liczby wstrząśnień mózgu, utraty przytomności i innych uszkodzeń OUN

• lepsze samopoczucie sportowca, większa pewność siebie

• oszczędności ekonomiczne

• dodatkowa usługa wykonywana przez lekarzy dentystów

---