Traktat z Lizbony

Główne modyfikacje

• przekształcenie UE w organizację międzynarodową i rezygnacja ze struktury filarowej

• sprecyzowanie kompetencji UE i odgraniczenie ich od kompetencji państw członkowskich

• nadanie szczególnego charakteru WPZiB

• umocnienie roli parlamentów narodowych, zwłaszcza przy monitorowaniu działania zasady subsydiarności

• Karta Praw Podstawowych

• zwiększenie elastyczności (rozszerzenie wzmocnionej współpracy, procedura kładki)

• zasada podwójnej większości podczas głosowań większością kwalifikowaną w Radzie

• sprecyzowanie źródeł prawa pochodnego i procedur jego stanowienia

• sprecyzowanie możliwości wystąpienia z UE

Przekształcenie UE w organizację międzynarodową

• art 47 TUE: Unia ma osobowość prawną

• art. 1 TUE: podstawę Unii stanowią TUE i TFUE. Unia zastępuje WE i jest jej następcą prawnym

• likwidacja systemu filarowego

• UE jako organizacja międzynarodowa - kres spekulacjom nt. tworzenia państwa ogólnoeuropejskiego kosztem suwerenności państw członkowskich

Podział kompetencji

• nawiązanie do koncepcji Kompetenz - Kompetenz

• zasada przyznania (kompetencji powierzonych): art. 5 TUE: Granice kompetencji Unii wyznacza zasada przyznania

• art. 4 TUE: gwarancja wobec zasadniczych kompetencji państw członkowskich

• art. 4 TUE: kompetencje nieprzyznane UE w Traktatach należą do państw członkowskich

art. 4 TUE

• równość państw wobec traktatów

• poszanowanie tożsamości narodowej i podstawowych funkcji państwa (struktury polityczne i konstytucyjne, integralność terytorialna, zapewnienie porządku publicznego, ochrona bezpieczeństwa narodowego)

• kwestia bezpieczeństwa narodowego należy do zakresu wyłącznej kompetencji państw członkowskich

art. 6 TUE

• przyjęcie KPP i przystapienie UE do KPCz nie oznacza rozszerzenia kompetencji UE

art 2 TFUE - kompetencje dzielone

• państwa członkowskie wykonują swoje kompetencje w zakresie, w jakim UE nie wykonuje swoich

• zaprzestanie wykonywania kompetencji przez UE powoduje przejęcie ich przez państwo

• jeśli UE prowadzi działania w pewnej dziedzinie, zakres ich wykonywania jest określony aktem UE, a więc nie dotyczy całości kompetencji

• podjęcie przez UE działań wspierających, koordynujących i uzupełniających nie zastępuje kompetencji państw członkowskich

art. 3 TFUE - kompetencje wyłączne Unii

• unia celna

• reguły konkurencji

• polityka pieniężna (dot. państw strefy euro)

• zachowanie wspólnych zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa

• wspólna polityka handlowa

• zawieranie umów międzynarodowych

art. 4 TFUE - kompetencje dzielone

• rynek wewnętrzny

• polityka społeczna (aspekty określone w Traktatach)

• spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna

• rolnictwo i rybołówstwo (z wyłączeniem zachowania morskich zasobów biologicznych)

• środowisko naturalne

• ochrona konsumentów

• transport

• sieci transeuropejskie

• energia

• przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości

• wspólne problemy bezpieczeństwa w zakresie zdrowia publicznego

• w dziedzinach badań, rozwoju technologicznego i przestrzeni kosmicznej oraz współpracy na rzecz rozwoju i pomocy humanitarnej wykonywanie kompetencji przez UE nie może doprowadzić do uniemożliwienia państwom członkowskim wykonywania ich kompetencji

art. 6 TUFE - wspieranie, koordynowanie lub uzupełnianie państw członkowskich przez UE

• ochrona i poprawa zdrowia ludzkiego

• przemysł

• kultura

• turystyka

• edukacja, kształcenie zawodowe, młodzież, sport

• ochrona ludności

• współpraca administracyjna

art. 12 TUE - zwiększenie roli parlamentów narodowych

• otrzymują informacje oraz projekty aktów prawnych

• czuwają nad przestrzeganiem zasady pomocniczości

• w ramach PWBiS uczestniczą w mechanizmach oceniających wykonanie polityk UE

• uczestniczą w procedurach zmiany Traktatów

• uczestniczą we współpracy międzyparlamentarnej wspólnie z PE

Karta Praw Podstawowych

• w chwili wejścia w życie TL Karta zyskuje taką samą moc prawną co Traktaty (należeć będzie do prawa pierwotnego Unii

Europejska Konwencja Praw Człowieka

• art 6 TUE: Unia przystępuje do EKPCz.

• przystąpienie do EKPCz nie rozszerza kompetencji UE wynikających z Traktatów