Mikroekonomia

Wykład VI

Temat: „Teoria wyboru konsumenta”

Podstawowe pojęcia:

• Wybór konsumenta,

• Koszyk dóbr,

• Linia budżetowa, Gusty,

• Maksymalizacja użyteczności,

• Krzywe obojętności,

• Malejąca krańcowa stopa substytucji,

• Efekt dochodowy,

• Efekt substytucyjny,

• Rynkowa krzywa popytu,

• Dobro komplementarne,

• Dobro substytucyjne,

• Świadczenia rzeczowe.

Model zasady wyboru konsumenta pozwala przewidywać reakcje konsumentów na zmiany warunków rynkowych.

Model ten, wychodząc od gustów i preferencji, opisuje zachowanie nabywców oraz objaśnia, co mogą oni osiągnąć przy swoich dochodach i danych cenach.

W poprzednich rozdziałach nauczyliśmy się, jak można wykorzystać wykresy funkcji popytu do opisania zachowań konsumentów.

Model zasady wyboru konsumenta składa się z następujących elementów charakteryzujących konsumenta i jego otoczenie rynkowe:

1. Dochód konsumenta,

2. Ceny poszczególnych dóbr,

3. Gusty konsumenta pozwalające uszeregować różne kombinacje, czyli koszyki dóbr, według stopnia satysfakcji, jakiej dostarczają one konsumentowi,

4. Założenie behawioralne, zgodnie z którym konsumenci starają się w maksymalnym stopniu zaspokoić swoje potrzeby - spośród koszyków dóbr osiągalnych przy danym dochodzie konsument wybiera zestaw dający mu największą satysfakcję.

Ograniczenie budżetowe

Ograniczenie budżetowe opisuje różne koszyki dóbr dostępne dla konsumenta

To jakie koszyki są dostępne dla konsumenta, zależy od:

1. Wysokości jego dochodu,

2. Cen poszczególnych dóbr.

Ograniczenie budżetowe wskazuje maksymalną ilość jednego dobra, którą możemy kupić przy określonej nabywanej ilości drugiego dobra.

Linia budżetowa

Linia budżetowa obrazuje maksymalne kombinacje ilościowe dwóch dóbr, które może nabyć konsument przy danym dochodzie i danych cenach.

Nachylenie linii budżetowej zależy jedynie od stosunku cen obu dóbr.

Punkty leżące powyżej linii budżetowej są nieosiągalne.

Z kolei w punktach leżących poniżej linii budżetowej część dochodu pozostaje nie wydana.

Tylko na linii budżetowej występuje zjawisko substytucyjności, czyli konieczności wyboru między filmami a posiłkami.

Gusty

Linia budżetowa przedstawia warunki rynkowe (dochód i ceny), w których działa konsument.

Rozpatrując sprawę gustów konsumenta załóżmy, że:

• Konsument potrafi uszeregować różne koszyki dóbr według poziomu satysfakcji czyli użyteczności, którą one przynoszą (użyteczność to satysfakcja, zadowolenie jakie osiąga konsument posiadając określony zestaw dóbr),

• Konsument woli mieć więcej niż mniej, w punkcie tym należy wprowadzić pojęcie krańcowej stopy substytucji filmów posiłkami - jest to liczba filmów, z których musi zrezygnować konsument, jeżeli chce zwiększyć o jednostkę liczbę posiłków nie zmieniając łącznej użyteczności,

• Gusty konsumenta ujawniają malejącą krańcową stopę substytucji , gdy przy stałej sumie użyteczności dodatkowe jednostki jednego dobra można pozyskiwać kosztem coraz mniejszych ilości drugiego dobra

Podsumowując możemy powiedzieć, że konsumenci:

• Wolą mieć więcej niż mniej,

• Potrafią uszeregować różne koszyki dóbr,

• Gusty spełniają prawo malejącego przychodu

Krzywe obojętności jako obraz gustów konsumenta

Krzywa obojętności obrazuje wszystkie kombinacje dwu dóbr dające konsumentowi taką samą całkowitą użyteczność

Ponieważ konsument woli więcej niż mniej, krzywe obojętności mają nachylenie ujemne

Krzywe obojętności stają się bardziej płaskie w miarę przesuwania się po nich w prawo. Wynika to bezpośrednio z założenia o malejącej krańcowej stopie substytucji.

Maksymalizacja użyteczności a wybór konsumenta

Linia budżetowa przedstawia dostępne dla konsumenta koszyki dóbr w danych warunkach rynkowych (przy danym funduszu wydatków i danych cenach różnych dóbr)

Aby zamknąć omawiany model należy dodać założenie behawioralne, że konsument wybiera spośród dostępnych koszyków ten, który daje mu maksymalną użyteczność.

Konsument nie może pozwolić sobie na wybór produktów leżących powyżej linii budżetowej, a jednocześnie nigdy nie schodzi poniżej tej linii. Gdyby znalazł się poniżej linii budżetowej, oznaczałoby to, że nie wydaje w całości posiadanego funduszu i mógłby kupić dodatkową ilość jednego dobra bez konieczności rezygnacji z drugiego dobra.

Można wyprowadzić wniosek, że tam gdzie linia budżetowa przecina krzywą obojętności, przesunięcie po linii budżetowej w jednym kierunku zwiększy łączną użyteczność.

Wynika to stąd, iż rynkowa relacja wymienna jest korzystniejsza od relacji użyteczności niezbędnej do utrzymania na stałym poziomie użyteczności całkowitej.

Dostosowanie do zmian dochodów

Wzrost lub spadek dochodów powoduje przesunięcie linii budżetowej pokazując wzrost lub spadek siły nabywczej.

Nachylenie pozostaje bez zmian, ponieważ ceny nie zmieniły się.

Linia budżetowa przesuwa się równolegle w kierunku początku układu współrzędnych

Dostosowanie do zmian cen

Zmiany cen a linia budżetowa

Zmiana ceny powoduje zmianę kąta nachylenia linii budżetowej spowodowane jest to zamianą stosunku cen.

Przykład ten pokazuje, że podwyżka ceny zubaża konsumenta, ograniczając jego możliwości nabywcze przy danym dochodzie pieniężnym. Stopa życiowa konsumenta obniży się.

Efekt substytucyjny i efekt dochodowy

Ekonomiści dzielą skutek wzrostu cen na dwa efekty, pierwszy z nich odpowiada zmianie relacji cen, drugi zmniejszeniu siły nabywczej pieniądza,

Efektem substytucyjnym zmiany cen nazywamy dostosowanie popytu do samej zmiany relacji cen, natomiast efektem dochodowym dostosowanie popytu do zmiany realnego dochodu

Indywidualna a rynkowa krzywa popytu

Rynkowa krzywa popytu to suma indywidualnych krzywych popytu wszystkich konsumentów nabywających określone dobro.

Dodając zapotrzebowanie zgłaszane przez wszystkich konsumentów przy każdej cenie, otrzymujemy ogólną wielkość popytu odpowiadającą różnym cenom, czyli rynkową krzywą popytu.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

---