pojecie ładu soplecznego, modele ładu społecznego
Ład społeczny, porządek wynikający z organizacji życia społecznego, oparty na pewnych zasadach, normach i wartościach. Sposób zachowania poszczególnych jednostek i zbiorowości wobec siebie wyznaczony przez prawo, moralność, obyczaje, tradycje, systemy światopoglądowe, ideologiczne, uznawane wartości. Jeżeli podstawą ładu społecznego jest współpraca, umiejętność uzgadniania rozbieżnych interesów, consensus, akceptowanie przez członków zbiorowości wspólnej hierarchii wartości, wówczas następuje rozwój i postęp; w przeciwnym wypadku dochodzi do działań destrukcyjnych, konfliktowych, które powodują dezorganizację zagrażającą rozpadem określonej zbiorowości.
MODELLE ŁADU SPOŁ.- poglądy na temat pożądanych form łady sopł-ekon można opisać za pomocą dwóch prostopadłych osi. Pierwsza dotyczy ustroju ekon . Na jednym jej biegunie lokuja się pzrekonania , ze prawo własnosci jest nienaruszalne , obrona wolnego rynku nażlezy do podstawowych obowiązków państwa a nierónowści ekon to stan naturalny . Na drugim biegunie znajduja sę przekonania ze państwo kosztem ograniczenia tak pwawa własności jak i wolności ekon. Druga os dotyczy stosunku do wartości związanych z zasadami więzi miedzyludzkich , które według jednych powinny opierać się na obywatelskim prawie i wolnościach oraz ponadnarodowych więziach ogólnoludzkich .
pojęcie i typy ruchów spolecznych
Ruchliwość społeczna, zmiana pozycji społecznej jednostek lub grup w ramach tej samej lub innej zbiorowości. Ruchliwość społeczna może być:
1) pionowa (wertykalna), wyrażająca się w przechodzeniu z niższych pozycji społecznych na wyższe (awans społeczny) lub z wyższych na niższe (społeczna degradacja).
2) pozioma (horyzontalna), polegająca na przenoszeniu się z jednej grupy do drugiej bez wyraźnej zmiany pozycji społecznej
Warstwa społeczna, termin różnie definiowany we współczesnej socjologii, używany głównie przy opisie struktury społecznej i zróżnicowania społecznego. Najczęściej za warstwę społeczną uważa się grupę osób odróżniającą się od innych grup stanem posiadania, wspólnotą warunków środowiskowych, stylem życia, obyczajów, wzorów kulturowych itp. kryteriów zarówno istniejących obiektywnie, jak i urojonych. W tym ujęciu wyróżnia się np. warstwę chłopską, warstwę drobnomieszczańską itp.
Warstwa społeczna jest ujmowana również - szczególnie na gruncie socjologii marksistowskiej - jako podgrupa lub odłam w ramach danej klasy społecznej, mająca zarówno cechy wspólne z daną klasą, jak i cechy swoiste, np. wielka, średnia, drobna burżuazja.
klasa (łc. classis oddział; warstwa wydzielona wg posiadanego majątku) kategoria ludzi, organizmów, przedmiotów lub zjawisk wykazująca określoną grupę elementów wspólnych. k. społeczna - warstwa społeczeństwa o określonej pozycji społecznej, stosunku do ośrodków produkcji, wysokości dochodu itp
Stan, zamknięta grupa społeczeństwa feudalnego o wyodrębnionej pozycji społeczno-prawnej. Najbardziej uprzywilejowane stany to feudałowie świeccy i duchowieństwo. Osobny stan tworzyło mieszczaństwo, w niektórych krajach (np. we Francji, tzw. trzeci stan) wspólnie z chłopami, których jednak najczęściej zaliczano do odrębnego stanu (np. w Polsce, w Niemczech) lub jako grupę nieuprzywilejowaną pozostawiano poza stanem.
Kasty (z portugalskiego casta - gatunek, rasa, ród, z łaciny castus - czysty), zamknięte grupy społeczne, oparte na dziedzicznej przynależności członków, zajmujące ściśle określoną, religijnie i prawnie usankcjonowaną, pozycję w hierarchicznym układzie społecznym
Elita (z francuskiego élite), grupa ludzi, która z racji posiadanych dóbr, pełnionych funkcji lub pewnych cech zajmuje uprzywilejowaną pozycję w stosunku do reszty społeczeństwa. W socjologii - każda, najwyżej umiejscowiona grupa w jakiejś społeczności, którą wyróżnia m.in. wielkość wpływów oraz zakres władzy politycznej i społecznej.
pojęcie i rodzaje ruchliwości społecznej
RUCHLIWOŚĆ SPOŁECZNA (mobilność) - przesuwanie się jednostek i zbiorowości głównie w przestrzeni społecznej (dystans dzielący ludzi zajmujących różne pozycje w hierarchii społecznej); wyznacza dynamikę społeczeństwa, bez której nie byłyby możliwe przemiany społeczne.
Rodzaje ruchliwości społecznej:
pionowa (wertykalna) - awans lub degradacja jednostki albo zbiorowości;
pozioma (horyzontalna) - zmiana zbiorowości, zawodu, stanowiska itp.; nie powoduje zmiany w pozycji społecznej;
fluktuacja - zmiana wewnątrz zbiorowości o tym samym charakterze (np. jeden zakład pracy na inny);
wahadłowa - spowodowana lokalizacją instytucji; codzienne przemieszczenia ludzi.
PODMOT I FUNKCJE SOCJOL.-zdaniem J.Szxzepańskiego podmoitem badań socjologii są zjawiska i procesy tworzenia się różnych form życia zbiorowego ludzi , struktury tych zbiorowości zjawiska i procesy zachodzące w tych zbiorowościach , wynikające ze wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie , sił skupiające i sił rozbijające te zbiorowości , zmiany i przekształcenia w nich zachodzące.FUNKCJE: socjolo.jest nauką stanowiącą system twierdzeń o społecznej rzeczywistosci pełni dwie podstawowe funk.Pierwsza teoretyczna opisuje i wyjaśnia badany przez siebie przedmiot zainteresowań .Wyraża się ona także w orientacji metodologicznej zaleca bowiem rozpatrywać procesy i zjawiska w aspekcie genetycznym , strukturalnym i funkcjonalnym , wsazuje na stosunek metod i techniki badawcze .Drugą fun. Jest praktyczna wyrażana podfunkcją diagnostyczną(dostarcza praktykom wiedzy o pewnym wycinku rzeczywistych społecznej) , prognostyczną(dostarcza wiedzy o następstwach działań ustawia podejmowanie decyzji) , socjotechniczną (badacz wykorzystuje wiedzę socjol do formułowania zaleceń , reguł praktykom)
TYPY OSOBOWOŚCI SPOŁ.-jedną z pierwszych i najbardziej znanych koncepcji typów osobowości jest klasyfikacja Hipokratesa , który wyróżnił cztery typy osobowości : sangwinik - to człowiek łatwo zapalający się , ale szybko gasnący , żywego usposobienia , aktywny ale niewytrwały , rozpraszający się i zmieniający swoje działania , łatwo poddajacy się silnym uczuciom radości, choleryk: to człowiek równie pobudliwy ale w przeciwieństwie do sagawinika wpływowy w działaniu i uczuciech flegmatyk -człowiek mało pobudliwy , nie ulegający gwałtownym uczuciom i nie podejmujący latwo nowych działań melancholik - człowiek słabo reagujący uczuciowo i mało aktywny zachowujący sympatie lub urazę
OPISOWE I WARTOŚCIOWE ZNACZ. KONFORMIZMU - w procesach socjologii zasadniczą rolę odgrywa mechanizm konformizmu społ. Rozumiany jako postępowanie polegające na podporządkowaniu sie normom i wzorom grupy społecznej do ktorej jednostka należy lub która przyjmuje za swoją grupe odniesienia np. rodzina szkoła. Na skutek konformizmu człowiek pewne zachowania potrzeby sposoby postępowania zachowania wartości zamierzanie traktuje jako własne naturalne a jednocześnie dzięki mechanizmowi konformizmu grupy społeczne zachowujące swoją spójność , mogą trwać i rozwijać się wiedzą czego oczekiwać od innych ludzi i jakie motywy regulują ich zachowania
GRUPA SPOŁECZNA-grupą społ jest wszelki zbiór ludzi obejmujących co najmniej trzy osoby i wykazujący w swoim wspóżyciu , postępowaniu i zachowaniu jakąś organizację społeczną
PROCES SOCJALIZACJI I JEJ ZNACZENIE-socjalizacja jest procesem który kształtuje osobowość człowieka , przystosowuje go do zycia i porozumiewania się z innymi ludźmi za pomoca jezyka isymboli w których zdobywa się podstawowe umiejętności potrzebne do funkcjonowania w danej społeczności oraz rozwija własna tożsamość.Efektem socjalizacji są określone cechy osobowosci podstawy , poglady , respekt dla norm i wartości powszechnie akceptowanych
WYZANACZNIKI GRUPY SPOŁECZ.- każda grupa sopleczna powinna posiadać:A) przynajmniej 3 członków pełniących pewne role w grupie w myśl określonego wzoru społecznego B)własną odrębność od innych grup i różnych zbiorowosci wyrażoną poczuciem świadomości „my”C) ośrodki skupienia w postaci pewnych wartości materialnych jak lokal, symbole czy wartości duchowe-ideeD) zadania i cele grupy , które chca osiągać E) organizacje grupy utożsamiania z jej strukturą . W organizacji tej ważne są także elementy takie jak: pozycja, rola , władza wzory działania i formy kontroli.
RODZAJE GRUP SPOŁECZNYCH-w społeczeństwie istnieją różne rodzaje grup społecznych . jednym z podstawowych kryteriów klasyfikacji grup jest podział dychotomiczny , dwudzielny w wyniku którego można wyróżnic grupy małe i duże pierwotne i wtórne , formalne i nieformalne Grupy pierwotne to przede wszystkim male zbiorowości ludzi . których lączy wieź społeczno-psychiczna , emocjonalna , oparta na stycznościach bezpośrednich znanych ”twarzą w twarz”Członek tej grupy ma silne poczucie jedności i wspólnoty .Grupy wtórne to zbiorowość osób zaangażowanych do urzeczywistnienia określonych celów poprzez pośrednie styczności rzeczowe.Grupy formalne to inaczej grupy celowe zamierzone są w sposób administracyjny na podstawie obowiązujących przepisów prawnych , schematów
RODZINA I JEJ FUNKCJE- rodzina jest grupą społeczną złożoną z osób połaczonych ze sobą więziami małżeństwa, rodzicielstwa , pokrewieństwa ,powinowactwa lub adopcji.Więc jest grupa określona przez trwałe i zalegalizowane stosunki seksualne dwojga partnerów dających życie swym dzieciom i uzależniających je od siebie w początkowej fazie zycia.FUNKCJE RODZINY-
pojęcie i typy ruchów społecznych
TYPY-do najwcześniej stosowanych w literaturze kryteriów podziału ruchów społ. Należą cele , formy organizacyjne , baza spoleczna ruchy i metody jego dzialania.w oparciu o te kryteria wyróżnia się min. Następujące typy ruchów :
-ruchy rewolucyjne , reformatorskie , kontestacje
-ruchy ekonomiczne , polityczne , narodowe, zawodowe i religijne
-ruchy klasowe: konsumenckie , młodzieżowe, zawodowe, lokalne
metody rozwiązywania konfliktów
konflikt daje impuls do walki , która toczy się tak długo za jedna ze stron nie posiągnie owego dobra a rezultatem tej walki są szkoły i zniszczenia .Ludzie starają się unikać tego typu konfliktu i ich konsekwencji , poszukują innych sposobów rozwiązywania konfliktów : na drodze kompromisu , ustępstw jednej ze stron, wspólnego dążenia do pomnożenia brakujących dóbr
typy rządzenia , cechy ustroju demokracyjnego
TYPY RZĄDZENIA- wymienia się rozmaite typy rządzenia :ustrojowo-demokracyjne , autokreatywne , despotyczne, autorytane , totalitarne , absolutystyczne , plutokratyczne czy arystokratyczne .Nie ma potrzeby wyliczania ich tu wszystkich , a tym bardziej szczegółowego omawiania cech każdego z nich .Ważne ze we wszystkich istnieje sprawujący władze i czynią to za pośrednictwem określonego zestawu instytucji w oparciu o konkretne procedury
CECHY USTROJU DEMOKRATYCZNEGO- demokracja umożliwia konkurencje i zapewnia równowagę między różnymi interesami i wartościami . Takiej konkurencji towarzyszyć musi współpraca i wspóldziałanie w ramach wspomnianych już partii , stowarzyszeń i rozmaitych i niezależnych od państwa. Inną niezwykle ważna cechą demokracji jest reguła nakazująca ochronę mniejszości .Demokracja obok zalet ma też cechy negatywne :nie muszą być one bardziej efektowne ekonomicznie od innych ustrojów i nie zawsze są bardziej od nich skuteczne. Nieoznaczają też automatycznie większego porządku ani stabilności , szczególnej wolności ekonom. Czy nawet politycznej .Pewne jest tylko jedno ze powstają w niej instytucje polityczne , dażące w pokojowym wspłózawodnictwie do tworzenia rządów i do wpływania na polityke dzięki uregulowany procedurom .Instytucje te kanalizuja konflikty społeczne i ekonomiczne a dzięki powiązaniom ze społecz . obywatelskim reprezentują swoich członków i nakłaniaja ich do współdziałania
typy sankcji
TYPY SANKCJI:
-formalne (związane z prawem)
-nieformalne(działania natury ośmieszającej)
-prawne(system kar i nagród)
-etyczno-moralne(chwalenia. Nagrody)
-satyryczne(ośmieszanie ludzi)
-religijne (społełniają szczególną rolę wpływają na nasze postępowania pojęcie i zakres transformacji systemowej
transformacja systemowa w krajach postsocjalistycznych oznacza nie tylko przejscie z gospodarki nakazowo-rozdzielczej do gospopdarki rynkowej , ale także przejscie od totalitaryzmu do demokracji , zmianę stosunków własnościowych oraz konieczności znalezienia włąściciela dla przedsiębiorstw państwowych .
socjologiczne pojęcie narodu
Naód to grupa ludzi historycznie uformowanych na określonym etapie rozwoju elementów etnicznych , posiadająca zwarte terytorium , złączone możliwością wspólnego porozumiewania się , wytwarzająca na gruncie historycznie utrwalonej więzi ekonomicznej swoistą kulturę , gospodarke i organizacje polityczną .Naród jest zbiorowością stanowiącą zamknięcie łańcucha rozwojowego od rodziny poprzez ród klan plemię i lud .