1. grupa społeczna jako przedmiot zainteresowania socjologii:

• Społeczeństwo

• Zbiorowość trwająca przez wiele pokoleń

• Zespolona wewnątrz wielorakimi systemami stosunków społecznych

• Wyodrębniona od innych takich zbiorowości trwałą przynależnością członków

• Posiadanie wspólnych norm i wartości - własnej kultury

• Rekrutacja członków do zbiorowości będącej społeczeństwem odbywa się głównie w drodze reprodukcji seksualnej

• Rybicki - w jej zakresie mieści się tak dobrze ród, plemię, naród, jak i gmina wyznaniowa, towarzystwo naukowe, klasa szkolna, tłum rewolucyjny - słowem wszelka zbiorowość społeczna, mała czy wielka, jaką można tylko spotkać w życiu.

• Albion W. Small - wszelki zbiór osób, który możemy ujmować jako całość ze względu na jakiekolwiek godne uwagi stosunki zachodzące pomiędzy jego członkami.

• Sztompka - zbiór jednostek, w którym wspólnota pewnych istot społecznych cech wyraża się w tożsamości zbiorowej i towarzyszą temu kontakty, interakcje i stosunki społeczne w jej obrębie częstsze i bardziej intensywne niż z osobami z zewnątrz. Zbiorowość ludzi, pomiędzy którymi występuje więź obiektywna, subiektywna i behawioralna.

• Ossowski - społeczeństwa nowoczesne, o skomplikowanej strukturze charakteryzują się przynależnością jednostek do mniejszych zbiorowości, które wyodrębniają się na tle wielkich społeczeństw terytorialnych albo nie mieszczą się w ich granicach - ...i tak powstał termin grupa społeczna ;)

• Termin grupa społeczna zaczął być odnoszony wyłącznie do grup małych - mikrostruktur

2. małe grupy jako mikrostruktury społeczne

• Liczebność grupy- grupą mogą być już dwie osoby, jednak większość argumentów przemawia za minimalnie trzema osobami tworzącymi grupę - bardziej skomplikowana i dynamiczna całość

• Diada - dwie osoby

• Triada - trzy osoby

• Grupę społeczną charakteryzuje i wydziela z otoczenia zagęszczenie interakcji między jednostkami wchodzącymi w jej skład

• Grupy nie spełniające kryterium interakcji są zbiorowościami ludzi, mających dzięki wspólnie wyznawanym wartościom poczucie solidarności;

• wszystkie grupy są zbiorowościami, lecz zbiorowości, które nie spełniają warunków interakcji członków, nie są grupami

• czynnik subiektywny - świadomość wspólnoty, poczucie bycia grupą, postrzeganie siebie jako my, uznawanie tych samych wartości, podobny stosunek do tych samych symboli, przejawianie takich samych postaw

• wewnętrzne ustrukturowanie grupy - interakcje między członkami zachodzą według stałych wzorów; grupa społeczna to pewien zbiór osób, których pozycje i role są ze sobą powiązane - struktury wewnątrzgrupowe

• dwie perspektywy postrzegania grupy społecznej

• interakcjonistyczna

• strukturalistyczna - interakcje są postrzegane jako zewnętrzny przejaw ukrytych wewnątrzgrupowych struktur; struktury wewnątrzgrupowe determinują, kontrolują i wymuszają świadomość bycia grupa, podzielaną przez większość jej członków, oraz proces samookreślania

• grupa wytwarza własne normy, wartości, wzory zachowań i reguły postępowania, których uznawanie i przestrzeganie obowiązuje jej członków - grupa staje się instrumentem kontroli społecznej

3. Struktury wewnątrzgrupowe

• Struktura socjometryczna

• Wzajemne oddziaływania między ludźmi

• Badania za pomocą kwestionariusza - kogo każdy członek zbiorowości chciałby mieć do towarzystwa w toku jakiejś czynności, a kogo nie

• Kliki - podgrupy - zespół czynników zbiorowości, których średnia wzajemna sympatia jest większa niż ich średnia sympatia do pozostałych członków tej zbiorowości

• Struktura przywództwa

• W jaki sposób i w wyniku czego jedni członkowie uzyskują władze nad innymi, a także w jaki sposób ta władza jest sprawowana i jakie są skutki rozmaitych stylów jej sprawowania

• Nie ma jednego typu osobowości przywódczej ; różnego rodzaju sytuacje oraz cechy osobowości potencjalnych podwładnych sprzyjają pojawianiu się w danej zbiorowości przywódców o takich, a nie innych cechach osobowości

• Style przywództwa

1. autorytarny - przywódca wydaje polecenia ; pojawienie się w grupie agresji

2. demokratyczny - przywódca wspólnie z podwładnymi uzgadnia sposób postępowania ; harmonijna współpraca i wzajemna pomoc

3. anarchiczny - przywódca nie podejmuje żadnych wysiłków, aby kierować grupą i organizować jej działania ; dezorientacja ; międzyosobnicza agresja

3. struktura komunikowania

• wpływ różnych kształtów komunikowania na całość grupy

• Cztery modele łączności w grupie (5-cio osobowej) S. Smith, H. Leavitt, A. Bavelas

1. Okrąg, koło - każde stanowisko ma jednakowe położenie w porównaniu z pozostałymi; nie spełnia swej roli w grupach, które muszą mieć przywódcę

2. Model łańcuchowy, poziomy - łączność stanowisk rozwiązania w sposób szeregowy; trzy osoby w środku łańcucha są w lepszej sytuacji, ponieważ mają dwa bezpośrednie połączenia; przydatny w grupach, gdzie zadania mogą być z góry zaplanowane i przydzielone

3. Model koncentryczny, gwiazda - centralne położenie jednego stanowiska, z którym łączy się każde z pozostałych stanowisk - centralne stanowisko jest uprzywilejowane, gdyż jest w bezpośrednim połączeniu ze wszystkimi pozostałymi; korzystny jest, gdy działanie wymaga ciągłego kierownictwa i podejmowania decyzji

4. Hierarchiczny - w jego strukturze występują szczeble pośrednie; korzystny jest, gdy działanie wymaga ciągłego kierownictwa i podejmowania decyzji

3. W zależności od przyjętego elementarnego systemu inaczej kształtuje się zasięg bezpośredniego i pośredniego przepływu informacji

4. W każdym systemie łączności korzystne jest stanowisko mające bezpośrednie połączenie z jak największą liczbą stanowisk oraz najkorzystniejszy jest system mający jak najmniej połączeń pośrednich

5. Im bardziej peryferyjna jest pozycja jednostki, tym niższe są jego morale, zadowolenie

4. PRÓŻNIA SOCJOLOGICZNA - pusta przestrzeń pomiędzy publiczną strefą polityki a prywatną strefa rodzinną, która zazwyczaj wypełniana jest przez dobrowolne stowarzyszenia

5. GRUPA WASNA I OBCA

1. Grupę własną postrzega się jako bardziej zróżnicowaną i zindywidualizowaną

2. Zapamiętuje się zachowania dobre grupy własnej, natomiast złe w stosunku do grupy obcej

3. Zachowanie pozytywne grupy obcej tłumaczy się niezależną od niej sytuacją zewnętrzną, a negatywne złym charakterem jej członków

4. Kultura dostarcza kryteriów podziału na swoich i obcych oraz znaków identyfikacyjnych pozwalających ich od siebie odróżnia

6. spójność grupy

• grupa spójna to taka, w której nie ma głębokich podziałów i wyraźnych podgrup czy klik

• spaja ją silna więź społeczna ; przejawianie takich samych postaw, uznawanie jednakowych norm i wzorów zachowań, wspólne działania ; konformizm / syndrom myślenia grupowego

• Robert K. Merton - trzy typy podstaw spójności grupy

• Kreowana kulturowo - wspólne normy i wartości

• Kreowana organizacyjnie - współzależne działanie członków grupy w realizacji jednostkowych i grupowych celów

• Kreowana strukturalnie - przeciwstawianie grupy własnej, grupą obcym

• do wspólnego podejmowania działań zachęca

• atrakcyjność członków grupy - grupa ekspresyjna

• korzyści i satysfakcje, jakie mogą wynikać z członkostwa w grupie - grupa instrumentalna

• w każdej grupie występują skłonności do wzmacniania spójności grupy - specyficzne obyczaje, systemy wewnątrzgrupowych wartości, specyficzny sposób komunikowania sie

• trwając, grupa konsoliduje się - utrwala

• grupy bardziej spójne dominują silniej nad swoimi członkami; wzrasta konformizm i tendencja do odrzucania dewiantów;

• im bardziej grupie zależy na jej członkach, tym jest większy nacisk grupy na jednostkę w kierunku podporządkowania jej normom grupowym

• jednostka pewna własnej pozycji i mająca poczucie pełnej akceptacji, może sobie pozwolić na mniej konformistyczne zachowania

• Merton - funkcją konformizmu jest zdobycie akceptacji ze strony grupy, tak jak coraz większe uznanie przez grupę wzmacnia tendencje konformistyczne

• Istnieje bezpieczny poziom spójności grupy, którego przekroczenie może mieć negatywne skutki

• Dezindywidualizacja jednostek i uznanie grupy za wartość najwyższą; utrata własnej indywidualnej tożsamości, a nawet instynktu samozachowawczego

• Syndrom myślenia grupowego - jednostka powstrzymuje się od kwestionowania głoszonych w grupie poglądów, ignoruje informacje podważające te poglady

7. GRUPY PIERWOTNE - niewielkie, nieformalne, spontaniczne, o bezpośrednich kontaktach i interakcjach członków rozpoznających się nawzajem, podejmujących zróżnicowane działania, częściowo z pobudek autotelicznych

8. GRUPY WTÓRNE - takie, które liczą wielu członków, w większości wzajemnie anonimowych, pomiędzy którymi zachodzą sformalizowane i pośrednie stosunki realizujące się w wysoce wyspecjalizowanych działaniach

9. GRUPY ODNIESIENIA

• negatywne grupy odniesienia - akcentujemy naszą niezgodę na ich postępowanie, styl bycia, nie chcemy być z nimi identyfikowani

• formułowanie stereotypów o tych grupach, generalizując obraz grupy

• prawo Simmla- Cosera - konflikt zewnętrzny zwiększa integrację wewnętrzną grup i społeczności

• grupy odniesienia pozytywnego - grupy do których aspirujemy i które są przedmiotem wyprzedzającej identyfikacji ; identyfikujemy się z nimi subiektywnie, solidaryzujemy ;

• grupy odniesienia normatywnego - grupy, z którymi się identyfikujemy, dostarczają nam wzorów, standardów postępowania, uczymy się od nich wiążących wartości i norm

• pojęcie względnego upośledzenia - poczucie upośledzenia związane z postrzeganiem własnego usytuowania w stosunku do innych osób o podobnych cechach