ZAKRZEPICA ŻYŁ GŁĘBOKICH

W powstawaniu zakrzepicy żylnej odgrywają rolę trzy czynniki podane już przez Virchowa (triada Virchowa):

1. uszkodzenie śródbłonka żył

2. zwolnienie przepływu krwi

3. zmiany w składzie krwi

Na wymienioną triadę wpływają:

• zaawansowany wiek

• otyłość

• nowotwór złośliwy

• unieruchomienie

• uraz zwykły i operacyjny (szczególnie miednicy i stawów biodrowych)

• ciąża

U chorych leżących zastój krwi jest szczególnie duży z powodu ucisku żył łydek oraz braku działania pompy mięśniowej.

Zakrzepica żylna jest najczęściej powikłaniem pooperacyjnym, u chorych z urazami, zakażonych, leczonych na nowotwór lub też występuje w okresie okołoporodowym.

Objawy zakrzepicy żył głębokich:

1. ból kończyny (np. ból łydki spowodowany grzbietowym zgięciem stopy - tzw. objaw Homansa)

2. bolesność i zwiększona spoistość łydki

3. obrzęk kończyny

4. zwiększone ucieplenie skóry

Rozpoznanie:

1. objawy kliniczne

2. pomiary obwodów kończyn na tym samym poziomie

3. badania laboratoryjne:

• morfologia

• badania układu krzepnięcia

USG naczyń żylnych typu duplex (połączenie ultrasonograficznego obrazowania żył z kolorowym przedstawieniem przepływu krwi)

badanie dopplerowskie - umożliwia pomiar przepływu żylnego

pletyzmografia impedancyjna - umożliwia pomiar objętości krwi żylnej w kończynie jako odzwierciedlenie jej oporu elektrycznego

flebografia - badanie kontrastowe układu żylnego

Podejrzenie lub rozpoznanie zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych jest wskazaniem do leczenia szpitalnego ze względu na możliwość powstania zatorowości płucnej.

Postępowanie lecznicze:

1. położenie chorego do łóżka z kończyną chorą uniesioną na szynie Browna i unieruchomioną

2. podawanie leków przeciwzakrzepowych przez:

• Heparyna 5000 j.m. (50 mg) w bolusie dożylnym, a następnie w ciąłym kroplowym wlewie dożylnym z szybkością 1000 j.m. / godzinę

• heparyny drobnocząsteczkowe (Clexane, Faxiparine, Fraxodi, Lovenox, itp.) podawane podskórnie co 12 godzin w dawce 7500 j.m. lub 15000 j.m. (zależnie od masy ciała i wyników badań laboratoryjnych układu krzepnięcia)

• leczenie heparyną powinno trwać około 5 - 10 dni

• na 3 - 4 dni przed odstawieniem heparyny, u chorego rozpoczyna się podawanie doustnych leków przeciwzakrzepowych, które chory powinien przyjmować przez kilka miesięcy pod kontrolą wskaźnika protrombinowego

np. Acenocumarol

• u chorych z poważniejszymi objawami zakrzepicy (bolesny, siniczy obrzęk kończyny) stosuje się leki fibrynolityczne (streptokinaza, urokinaza, tkankowy aktywator plazminogenu)

• alternatywą jest leczenie operacyjne, polegające na usunięciu zakrzepu z żyły za pomocą cewnika z balonikiem (trombektomia żylna) wprowadzonego przez żyłę udową

• stosowanie okładów z Altacetu na chorą kończynę

• podawanie leków przeciwzapalnych drogą iniekcji

Zapobieganie zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych:

1. wczesne unieruchomienie chorych po zabiegach operacyjnych

2. podawanie heparyn drobnocząsteczkowych w okresie okołooperacyjnym

3. nakładanie pończoch elastycznych lub profilaktyczne bandażowanie kończyn dolnych u chorych ze zwiększonym ryzykiem

4. unikanie czynników ryzyka chorób układu żylnego