CHEMIOTERAPEUTYKI I LEKI PRZECIWWIRUSOWE (HIV)

antybiotyki - leki naturalne lub półsyntetyczne

chemioterapeutyki - leki syntetyczne

działanie: po wniknięciu do komórki bakteryjnej lub pierwotniaka ulega biotransformacji i powstają metabolity, które można nazwać wysoce reaktywnymi rodnikami o bardzo krótkim okresie półtrwania, które uszkadzają DNA powodując śmierć komórki. lek te działa nawet wtedy gdy komórki się nie dzielą.

spektrum: b. beztlenowe - Clostridium dificile (rzekomobłoniaste zapalenie jelit), C. perfingeus, Bacterioides, Fusobacterium (zakażenia szpitalne), Helicobacter pylori (wrzody); lamblie, pełzak czerwonki, rzęsistek pochwowy.

zastosowanie: zakażenia bakteriami, lamblioza, zakażenie rzęsistkiem pochwowym, choroba wrzodowa żołądka i XII-cy, miejscowe leczenie trądziku

działania niepożądane: działania neurotoksyczne (np encefalopatia), objawy gastryczne (nudności, wymioty)

występowanie: tabletki doustne, t. dopochwowe, ampułki, żel (trądzik)

skład: sulfametaksazol + trimetoprim

spektrum: b. Gram - - E. coli, Proteus, Salmonella, Shigella; b. Gram + - paciorkowce, gronkowce; pierwotniaki - Toxoplasma gondi, Pneumocistis carini, Plasmodium.

wskazania: zakażenia dróg moczowych, zak. układu pokarmowego, banalne zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych, toksoplazmoza, zapalenie płuc, zak. oczu.

działania niepożądane: odczyny alergiczne, nadwrażliwość na światło, zaburzenia gastryczne, działanie nefrotoksyczne (uszkodzenie nerek), uszkodzenie wątroby.

działanie: na gyrazę DNA

spektrum: b. Gram -, Gram +, atypowe (np. mykoplazma)

działania niepożądane: objawy gastryczne, uszkodzenie wątroby, zaburzenia wzrostu u dzieci (nie podawać do 12 r.ż.), uszkodzenia ścięgien.

- I - kwas nalidyksowy (Negram), kw. pipenidynowy (Palin)

zastosowanie: zakażenia dróg moczowych wywołanych przez b. Gram -

- II - norfloksacyna, ofloksacyna, ciprofloksacyna

zastosowanie: zapalenie górnych i dolnych dróg oddechowych, zapalenie ucha, zap. zatok przynosowych, zak. przewodu pokarmowego, zak. skóry, tkanek, kości.

Leki przeciwwirusowe

wirusy DNA: wirus ospy, herpeswirusy (półpasiec, opryszczka, cytomegalia, mononukleoza), adenowirusy, brodawki

wirusy RNA: wirus grypy, odry, świnki, wścieklizny, polio, HIV (retrowirusy)

cechy: pasożyty wewnątrzkomórkowe, nie posiadają własnych układów metabolicznych (enzymów)

Leki działające przez:

1. Amantazyna (Viregut K) - grypa typu A

wskazania: zapobieganie chorowaniu u osób podatnych

2. Rymantadyna (podobnie jak wyżej)

3. Tromantydyna (Viru-Merz)

4. Dokonazol (Erazaban)

wskazania: opryszczka, półpasiec, ospa wietrzna

występowanie: tabletki, krem, maść

Leczenie wirusa HIV

Leki (5 grup w różnych kombinacjach):

1. Nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy (np. Zydowudyna)

2. Nukleotydowe inhibitowy odwrotnej transkryptazy (np. Tenofowir)

3. Inhibitory proteazy (np. Indinawir)

wskazania: rozpoznany drobnoustrój (antybiogram); bez antybiogramu, ale rozpoznanie kliniczne; bez rozpoznania, ale ciężki stan pacjenta; uzasadnienie leczenia zapobiegawczego.

przeciwwskazania: niewrażliwe drobnoustroje, nie występuje zagrożenie życia, choroby przewlekłe (np. choroby nerek), nadwrażliwość.

mechanizm obrony bakterii: produkcja enzymów rozkładających antybiotyk (betalaktamazy)

oporność krzyżowa: całkowita, częściowa

efekt poantybiotykowy: zahamowanie wzrostu bakterii (aminoglikozydy, makrolidy, fluorochinolony)

próba uczuleniowa przy penicylinie naturalnej:

- wynik po 30, ew. 60 minutach

- dodatni wynik - grudka średnicy >1 cm