Tworzenie kwestionariusza ankiety

J a k    t w o r z y ć    k w e s t i o n a r i u s z    a n k i e t y ?

Podstawowe funkcje dobrego kwestionariusza :

 musi gwarantować współpracę ze strony respondenta i jego zaangażowanie

 musi pomóc respondentowi w wypracowaniu odpowiedzi

 musi ułatwić pracę ankieterowi

Najczęściej pojawiające się błędy kwestionariusza :

 zbyt duża liczba pytań

 pytania niezrozumiałe lub dwuznaczne w interpretacji

 zbyt długie pytania

 pytania , na które odpowiedź nie dostarcza żadnej wiedzy

 nieprawidłowa kolejność pytań

 niewłaściwie dobrane skale

 niewłaściwy dobór pytania wstępnego

 brak odniesienia czasowego w pytaniach o fakty

 mało przejrzysta postać kwestionariusza

 pytania metryczkowe na początku kwestionariusza

Kolejność opracowania kwestionariusza :

Wstępne ustalenia

1.Określenie:

 jakie decyzje mają być podjęte na podstawie badania

 jakie informacje są niezbędne , aby podjąć decyzję

 jakie dane będą dostarczały informacji

2.Ustalenie , kim będą respondenci

3.Podjęcie decyzji o metodzie przeprowadzenia wywiadu

Wywiad bezpośredni:	 wykorzystujemy karty zawierające warianty odpowiedzi, które ankieterzy wręczają respondentowi  unikać pytań drażliwych, gdyż w bezpośredniej obecności ankietera respondenci mogą niechętnie na nie odpowiadać
Wywiad telefoniczny:	 ważność wstępu i pierwszego pytania  pytania powinny być krótkie i zrozumiałe  należy ograniczyć liczbę wariantów odpowiedzi , skale werbalne powinny przyjmować najwyżej pięć wartości, liczbowe natomiast mogą być 10-punktowe  nie sprawdzają się pytania wymagające rangowania  brzmienie kwestionariusza jest ważniejsze od jego wyglądu, czy tego jak się go czyta  unikamy pytań monotonnych i wprowadzamy urozmaicenia pytaniami innego typu  jasne opisy filtrów  wyraźne odróżnienie informacji od komentarzy  do pytań, na które mogą padać podobne odpowiedzi należy używać tabel i zestawień  nie należy rozdzielać jednego pytania na dwie strony kwestionariusza
Ankieta pocztowa:	 załączamy odpowiedni list przewodni, zachęcający i przekonujący do odpowiedzi na pytania  przy każdym pytaniu wyjaśniamy jak odpowiadać , jak zbudowane są skale  unikamy pytań filtrujących , jeżeli są konieczne , to przejścia powinny być graficznie zaznaczone  umieszczamy warianty odpowiedzi pod pytaniem , powinny one być poprzedzone cyframi  nie umieszczamy pytań ogólnych a później szczegółowych , z których będzie wiadomo , wokół jakiej marki badanie się koncentruje

Etap ustalania poszczególnych pytań

4.Określenie treści pytania (pytania o fakty , wiedzę, opinie )

 pytania muszą być precyzyjne i zrozumiałe

 staramy się aby warianty odpowiedzi nie zachodziły na siebie

 nie pytajmy o dwie rzeczy na raz

5.Określenie formy pytania ( otwarte , zamknięte ,skala )

6.Dobór słownictwa w pytaniu

Etap konstruowania całości kwestionariusza

7.Ustalenie kolejności pytań

 pytanie pierwsze powinno być łatwe i nie stresujące dla respondenta

 pytanie pierwsze powinno być raczej pytaniem zamkniętym

 łączymy razem pytania dychotomiczne (tak - nie ) czy pytania z zastosowaniem takich samych skal

 pytania drażliwe staramy się umieścić na końcu formularza

 w celu uniknięcia tzw. efektu przeniesienia pytania mogące wywołać ten efekt przedzielamy pytaniami neutralnymi

 pytania łatwe przed trudnymi

 pytania ogólne przed szczegółowymi

 pytania metryczkowe zawsze na końcu

 w pierwszej kolejności pytania dotyczące świadomości istnienia produktów (np. znajomość marki lub firmy )

 w drugiej kolejności pytania o zachowania ( np. kupowanie produktu )

 w trzeciej kolejności pytania o nastawienie ( opinie ) do produktu lub firmy

8.Projektowanie i edycja kwestionariusza

 pytania powinny rozpoczynać się i kończyć na jednej stronie

 warianty odpowiedzi powinny znajdować się pod treścią pytania a nie równolegle

 stosujemy inne liternictwo do treści pytania (np. wytłuszczone ) , inne dla instrukcji dla ankieterów i wariantów odpowiedzi

 w pytaniach filtrujących używamy strzałek pokazujących kierunek przejść przy wyborze opcji

9.Ustalenie treści listu przewodniego (ankieta pocztowa) czy instrukcji dla ankieterów (wywiady bezpośrednie ,telefoniczne)

List przewodni:

 wyjaśnia cel badania , kto je przeprowadza , oraz podkreśla istotność odpowiedzi respondenta

 gwarantuje anonimowość odpowiedzi, wyjaśnia co oznacza nr ewidencyjny kwestionariusza

 wyjaśnia czego oczekujemy od respondenta

 może wyjaśniać sposób zapisywania odpowiedzi

 określa do kiedy ma zostać odesłana ankieta

 zawiera podziękowanie

Instrukcja dla ankietera:

 określa ogólny cel badania

 określa z kim należy przeprowadzić wywiad

 określa sposoby zachęcenia respondenta do udzielenia odpowiedzi

 określa sposób zapisywania odpowiedzi

 określa zachowanie w wypadku braku odpowiedzi

 określa czy ankieter ma odczytywać warianty odpowiedzi czy też ma oczekiwać na propozycje respondenta

 podkreśla , że wariantów odpowiedzi "nie wiem" nie należy nigdy czytać respondentowi

 określa gdzie znajdują się pytania filtrujące i jak one działają

Testowanie (pilotaż) kwestionariusza

10.Przeprowadzenie pilotażu i wprowadzenie zmian w kwestionariuszu na podstawie jego wyników.

Pilotaż służy do:

 sprawdzamy czy pytania są zrozumiałe

 czy wszystkie słowa są jasne i zrozumiałe

 czy pytania są w ten sam sposób interpretowane przez wszystkich respondentów

 czy istnieją pytania drażliwe ( respondent chce zrezygnować z ankiety )

 czy w pytaniach zamkniętych każdy respondent może w kafeterii odpowiedzi odnaleźć właściwy dla siebie wariant

 czy nie należy wyeliminować lub dodać jakichś pytań

 czy pytania filtrujące są zrozumiałe

 czy kwestionariusz zachęca do udzielenia odpowiedzi

 ile czasu zawiera przeprowadzenie wywiadu