PEDcw w3s6

HISTORIA PROBLEMATYKI CZASU WOLNEGO

1. Czas wolny w okresie prehistorycznym

Prehistoria

Prawdopodobne, cykliczne zmiany aktywności ludzi w paleolicie. Czas wolny w okresie neolitu.

2. Spędzanie czasu wolnego w starożytności

Starożytność

Okresy historyczne starożytnego Egiptu

Spędzanie czasu wolnego w starożytnym Egipcie

Okresy historyczne w starożytnej Grecji

Spędzanie czasu wolnego w starożytnej Grecji

Okresy historyczne w starożytnym Rzymie

Spędzanie czasu wolnego w starożytnym Rzymie

3. CZAS WOLNY W WIEKACH ŚREDNICH I NOWOŻYTNYCH

Formy wczasowania w wiekach średnich

Średniowiecze

Formy spędzania czasu wolnego w średniowiecznej Europie

4. Kształtowanie się współczesnych form spędzania czasu wolnego w epoce nowożytnej.

Nowożytność

Etapy przemian politycznych i społecznych

Etapy rozwoju nowożytnej tur?? Europejskiej

Kształtowanie się współczesnych form spędzania czasu wolnego

Prehistoria (prahistoria, pradzieje) to okres 4 - 4,5 miliona lat najdawniejszych dziejów ludzkości, od pojawienia się na Ziemi człowieka do powstania pisma i źródeł pisanych, rekonstruowany wyłącznie na podstawie archeologicznych źródeł.

Epoki prehistoryczne
Epoki		Czas p.n.e.
Starsza epoka kamienna - paleolit	Paleolit dolny	od 4-4,5 mln p.n.e.
		Paleolit środkowy	120-40 tyś.
		Paleolit górny	40-8,3 tyś.
Młodsza epoka kamienia - neolit		8,3-3,1 tyś.

PRAWDOPODOBNE CYKLICZNE ZMIANY AKTYWNOŚCI LUDZI W OKRESIE PALEOLITU

Cykl	Aktywność	Charakterystyka
Krótki (dobowy	Duża	W dzień zbieractwo i myślistwo przerywane krótkimi odpoczynkami w przypadkach intensywnego wydatkowania energii lub z powodu nieoczekiwanych warunków atmosferycznych.
		Mała	Wieczorem odpoczynek planowanie najbliższych przedsięwzięć, przygotowywanie broni i narzędzi także zabawa i twórczość artystyczna.
	Średni (1-2 tygodniowy)	Duża	Intensywny wysiłek fizyczny podczas systematycznie podejmowanych polowań na grubszą zwierzynę (jelenie, łosie) w celu zdobycia większej ilości pożywienia.
		Mała	Korzystanie ze zdobyczy i odpoczynek połączony wyrobem odzieży i twórczością artystyczną oraz przygotowywaniem się do kolejnych polowań.
	Długi (roczny)	Duża	Latem przygotowywanie odzieży i okryć przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi, intensywne gromadzenie zapasów żywności na okres zimowy.
		Mała	Zimą spędzanie czasu w jaskiniach i innych schroniskach, odpoczywanie i korzystanie z zapasów nagromadzonych w cieplejszych porach roku.

KSZTAŁTOWANIE SIĘ CZASU WOLNEGO W OKRESIE NEOLITU

Czas p.n.e.	Charakterystyka zajęć w czasie wolnym
9-8 tysiąclecie	Doskonalenie sprawności fizycznej. W tym rzemiosła wojennego. Odbywanie niezbyt dalekich wypraw lądowych w poszukiwaniu terenów łowieckich. Oddawanie czci bóstwom. Wytwarzanie narzędzi i przedmiotów użytku codziennego, odzieży, broni myśliwskiej z kamienia, drewna i kości.
7-6 tyś	Doskonalenie sprawności fizycznej,w tym posługiwania się bronią. Planowanie dalekich wypraw łowieckich i wojennych. Odbywanie dalekich wypraw lądowych w celach handlowych oraz w poszukiwaniu nowych siedlisk i terenów łowieckich. Doskonalenie technik wykonywania naściennych malowideł, rytów i rzeźb. Rozwijanie form obrzędów oddawania czci bóstwom. Wytwarzanie i bogate zdobienie narzędzi przedmiotów użytku codziennego, odzieży, broni myśliwskiej z kamienia, drewna i ceramiki. Budowanie stałych siedzib i osiedli.
5-4 tyś	Doskonalenie sprawności fizycznej. W tym rzemiosła wojennego. Planowanie dalekich wypraw łowieckich i wojennych. Odbywanie dalekich wypraw lądowych, rzecznych i morskich w celach handlowych oraz w poszukiwaniu nowych siedlisk i terenów łowieckich. Doskonalenie technik wykonywania naściennych malowideł, rytów i rzeźb. Rozwijanie form obrzędów oddawania czci bóstwom. Budowanie stałych siedzib, świątyń, osiedli, miast i warowni.

STAROŻYTNOŚĆ

W historiografii europejskiej, dotyczącej krajów Europy i Bliskiego Wschodu jest epoką obejmującą cztery tysiące lat przed narodzeniem Chrystusa (przed naszą erą) i niepełne pięćset lat naszej ery (od 4 tyś p.n.e. do 478 r. n.e.)

Z dobrodziejstw czasu wolnego w starożytności korzystali wolni obywatele, których obowiązkiem było zaprawianie się do wojny, natomiast niewolnicy mieli go niewiele i całkowicie zużywali na regenerację sił.

OKRESY HISTORYCZNE STAROŻYTNEGO EGIPTU

Nazwa okresu historycznego	Czas, lata (około)
okres przed dynastyczny	4000 - 2960 p.n.e.
okres wczesnodynastyczny	2960 - 2640 p.n.e.
stare państwo	2640 - -2134 p.n.e.
średnie państwo	2134 - 1785 p.n.e
nowe państwo	1785 - 1085 p.n.e.
okres późny	1085 - 30 p.n.e.
okres rzymski	30 r. p.n.e - 395 n.e.

OKRESY HISTORYCZNE STAROŻYTNEJ GRECJI

Nazwa okresu historycznego		Czas, lata (około)
Okres archaiczny	okres kultury mykeńskiej	1700 - 1200 p.n.e.
		wieki ciemne	1200 - 800 p.n.e.
		okres archaiczny	800 - 500 p.n.e.
okres klasyczny lub attycki		500 - 334 p.n.e.
okres hellenistyczny lub aleksandryjski		330 - 30 r.p.n.e
okres rzymski		30 r.p.n.e. - 529 n.e.

OKRESY HISTORYCZNE STAROŻYTNEGO RZYMU

Nazwa okresu historycznego	Czas, lata (około)
okres archaiczny	ok. . 750 - 509 p.n.e.
wczesna republika	509-396 p.n.e.
średnia republika	396-133 p.n.e.
upadek republiki	133-30 p.n.e.
wczesne cesarstwo	90 p.n.e. - 284 n.e.
późne cesarstwo	284-476 n.e.

ELEMENTY FORM SPĘDZANIA CZASU WOLNEGO W

CYWILIZACYJNYM ROZWOJU STAROŻYTNEGO EGIPTU

Dziedzina	Charakterystyka
Turystyka	Indywidualne i grupowe wędrówki ludzi poza miejsce stałego zamieszkania, które głównie wiązały się z handlem, kultem religijnym, dyplomacją i wojnami. Prowadzono handel zagraniczny z Kretą, Puntem, Syrią, Azją Mniejszą i Mezopotamią a okresowo wojny z państwami Mitanni, Hetytów, Syrią, Babilonią i Persją.
Sport	Miejscem sportu i rekreacji była rzeka. Odbywały się tam wyścigi, przejażdżki i pozorowane walki na łódkach, sportowe polowanie i łowienie ryb. Popularne były różne zabawy sportowe, w tym gry terenowe i planszowe.
Literatura	W starożytnym Egipcie rozwija się piśmiennictwo monumentalne i użytkowe. Szczególnie teksty piśmiennictwa użytkowego, zapisane zwłaszcza na papirusach, należą do twórczości literackiej czasu wolnego. Są to teksty prywatne, rytualne, scenariusze przedstawień oraz o charakterze dydaktyczno-moralizatorskiej i opowiadania, bajki, relacje z podróży, utwory poetyckie.
Teatr	Rolę teatrów pełniły budowle świątynne, gdzie odbywały się udramatyzowane obrzędy i barwne widowiskowe ceremonie religijne. Na bogatych przyjęciach występowali śpiewacy, muzykanci, tancerze, żonglerzy i akrobaci.
Sztuka	Sztuka starożytnego Egiptu przejawia się w bogato zdobionym budownictwie, rzeźbie figuralnej, płaskorzeźbie i reliefie, malarstwie, rysunku i rzemiośle artystycznym (wyroby m.in.. z fajansu, kamienia, - głównie alabastru, i drewna oraz złotnictwo i jubilerstwo, tkactwo, meblarstwo, wyroby z kolorowego szkła, glazurowanego fajansu, metalu, malarstwo na naczyniach glinianych.
Muzyka	Od czwartego tysiąclecia p.n.e. były znane idiofony i tańce magiczne. Muzyka była początkowo uprawiana głównie w świątyniach. Wiele instrumentów (np. harfy, flety, sistrum) łączyło się z kultem bogów. Okres nowego państwa cechował się wpływem mezopotamskiej kultury muzycznej (metalowe trąbki, także harfy, kitary, pandory, sistrum, mambranofoiny). W końcowym okresie ery starożytnej nawarstwiały się wpływy greckie, perskie, rzymskie, w nowożytnej nastąpił rozwój muzyki arabskiej).

ŚREDNIOWIECZE

Jest epoką w dziejach Europy znajdującą się pomiędzy starożytnością (IV-V wiek) a czasami nowożytnymi (koniec XVw.) Początki średniowiecza wiążą się z upadkiem cesarstwa rzymskiego w 476r, a za koniec przyjmuje się datę odkrycia Ameryki w 1942 lub upadku Konstantynopola w 1453r.

OKRESY HISTORYCZNE ŚREDNIOWIECZA

Okres	Czasy, wieki
średniowiecze wczesne	do XI
rozkwit	XI-XIII
zmierzch	XIV-XV

NOWOŻYTNOŚĆ

Jest epoką w dziejach Europy znajdującą się między średniowieczem (koniec XVw.) a czasami nam współczesnymi. Za koniec średniowiecza przyjmuje się datę odkrycia ameryki w 1492 lub upadku Konstantynopola w 1453r.

PRZEMIANY POLITYCZNE I SPOŁECZNE NOWOŻYTNOŚCI

Okres	Czas, wieki
podbój Nowego Świata	XV-XVI
utrwalenie feudalizmu i początki nowożytnego niewolnictwa	XVI-XVII
absolutyzm, początki kapitalizmu	XVII-XVIII
rewolucja francuska - wielki wstrząs społeczny	przełom XVIII i XIX
rewolucja i wojny lokalne,rozwój kapitalizmu	XIX
wojny światowe i totalitaryzm	XX

Idiofony (instrumenty perkusyjne samobrzmiące) - grupa instrumentów muzycznych w systematyce instrumentologicznej Curta Sachsa, w których wibratorem (źródłem dźwięku) jest ciało stałe mające niezmienną, naturalną sprężystość. Wibratorem tym jest najczęściej cały idiofon, dlatego instrumenty takie nazywane są również samodźwięcznymi.

Sistrum - instrument muzyczny przejęty przez Greków i Rzymian z Egiptu wraz z kultem bogini Izydy; składał się z wygiętego w kształt liry metalowego pasa, przez który pomiędzy przeciwległymi bokami pasa przeciągnięte były metalowe pręciki osadzone tak luźno, że przy potrząsaniu instrument wydawał dźwięki.

Kitara- instrument muzyczny używany przez starożytnych Greków, stanowiła odmianę liry. Posiadała drewniane pudło rezonansowe o bocznych ściankach, zakończone dwoma wygiętymi, płaskimi ramionami połączonymi poprzeczką zwaną jarzmem. Struny z włókna roślinnego w liczbie od 3 do 12 nawinięte były z jednej strony na jarzmo, z drugiej umocowane u dołu pudła rezonansowego. Szarpano je płytką (plektronem).

6

PEDcw