filozofia skrypt w caĹ‚oĹ›ci, Historia filozofii notatki z wyk˙ad˙w


Historia filozofii notatki z wykadów.1998-10-09

Wymogi egzaminacyjne: obecno na wykadach nie jest konieczna, a zdobycie wpisu do indeksu nie przysparza zbyt duo trudnoci. Egzamin jest w sesji letniej:

S dwa warianty zdawania egzaminu.

1. Tre wykadów + pogldy i sylwetki wybranych postaci. („Historia filozofii” Tatarkiewicza - tomy 1 i 2)

Sylwetki do przygotowania:

Tales

Anaksymander

Heraklit

Parmenides

Demokryt

Epikur

Platon

Arystoteles

Plotyn

w. Augustyn

w. Tomasz

Kartezjusz

Spinoza

Leibniz

Hume

Kant

Hegel

Marks

Comte

Nietzsche

Husserl

Heidegger

Sartre

2. Przygotowa materia z dwóch ksiek:

Stefan Sarnowski - „Rozumno i wiat” - próba wprowadzenia do filozofii.

Von Aster - „Historia filozofii”

W ostatni pitek maja przed sesj egzaminacyjn - 12 maja - w sekretariacie wyoone bd listy, na których bd terminy egzaminów, na które bdzie mona si zapisa. Na licie znajdowa si bdzie 18 pozycji.

Dyury: ul Matejki 34a, pok. 13 w kady czwartek od 9.30 do 11.30

Filozofia - etymologiczne ródo znajduje si w staroytnej grece, gdzie wyraz ten oznacza „umiowanie mdroci”

fileo + sophia

fileo - miowa, dy

sophia - wiedza, mdro

Dla Greków „mdro „ to znajomo spraw ludzkich i boskich. Tradycja autorstwo sowa „filozofia” przypisuje Pitagorasowi.

Mdro dostpna jest tylko bogom, zatem czowiekowi pozostaje jedynie umiowanie mdroci i denie do wiedzy.

wniosek: wiedza absolutna nie jest czowiekowi dostpna

wniosek: postulat tolerancji

Program absolutnie pewnej wiedzy próbowali realizowa Kartezjusz i Husserl. Niestety, nie udao si.

Paul Ricoeler - filozofia przychodzi na wiat z charakterystyczn intencj wypowiedzenia tego co jest, takim jakim jest - intencja ta ma charakter programowy, nie za utylitarny i pragmatyczny (jest to intencja bezinteresownoci filozofii).

Swoiste cechy filozofii:

maksymalna ogólno - zamiar uczynienia przedmiotem poznania absolutnie wszystkiego, a nie tylko jakiej warstwy, czci rzeczywistoci. Punkt widzenia maksymalnie ogólny.

maksymalny krytycyzm - przyjmowanie, e wszystko moe sta si problemem. Nic nie jest rozstrzygnite, a rozstrzygnitym moe sta si jedynie wasnym wysikiem filozofujcego.

wg Husserla - filozofowanie jest spraw osobistej odpowiedzialnoci filozofujcego.

Naley odróni ujcie filozofii od wewntrz podmiotowej intencji, która wyklucza zakadanie czego dogmatycznie z góry, od zewntrznej charakterystyki rezultatów czyjej dziaalnoci filozoficznej, które mog posiada waciwoci zblione do rónych historycznych kierunków filozoficznych.

Skoro filozofia chce uczyni swym przedmiotem wszystko, wszystko rozumie, musi obj tym równie wasne rozumienie. Od czasów Kanta upowszechnia si wiadomo, e poznanie i rozumienie maj charakter czynny. Rozumienie wspóksztatuje rozumiane.

Problemy (trudnoci) uprawomocnienia wiedzy filozoficznej:

Caoci bytu, wszystkiego nie daje si obj dowiadczeniem. Jeli nauka nie daje si rozstrzyga, która dziedzina jest najwaniejsza.

Dowiadczenie przynosi pewne faktycznoci, ale nie koniecznoci.

Poznanie ma zapewne charakter poredni - poznajemy rzeczywisto poprzez wraenia, trudno za dowie, w jakiej relacji pozostaje struktura rzeczywistoci do struktury wrae.

Poznanie ma zapewne charakter czynny (aktywny), a rozumiejce wspóksztatuje rozumiane.

Poznanie wydaje si mie charakter relatywny i sytuacyjny.

Filozofia chce by refleksj racjonaln, dzieem rozumu. Chce, aby jej twierdzenia posiaday przekonujce uzasadnienia.

Dziay filozofii

Teoria bytu (inaczej: metafizyka, ontologia) - metafizyka oznacza etymologicznie „po fizyce”, za ontologia oznacza „nauka o bdcym, o tym co jest”

Dawniej okrele tych uywano zamiennie. Od czasu Husserla zwykle traktuje si metafizyk jako refleksj nad tym, co jest nad bytem rzeczywistym, a ontologi jako refleksj nad bytem moliwym. Byty moliwe s szerszym zespoem moliwoci.

ontologia

metafizyka

Teoria bytu zajmuje si bytem, struktur, warstwami poznania.

Teoria poznania. Dzieli si na dwa dziay:

gnoseologia

epistemologia

Uywane zamiennie albo przy stosowaniu pojcia „gnoseologia” do czynnoci i aktów poznania. Teoria poznania zajmuje si:

róda,

rodzaje

ogólne metody poznania,

kryteria prawdy

Aksjologia - refleksja nad wartociami. Zajmuje si:

genezy wartoci

hierarchie wartoci

relacje midzy rónymi typami wartoci

Dzieli si na dziay :

etyka - teoria wartoci moralnych. Przedmiotem s: oceny moralne, problem dobra i za itd.

estetyka - teoria pikna i sztuki. Przedmiotem refleksji s waciwoci przeycia estetycznego.

W koncepcjach tradycyjnych przynajmniej do czasów Kartezjusza (pierwsza poowa XVII wieku), podstaw systemów filozoficznych bya teoria bytu (metafizyka). Sposób rozstrzygnicia podstawowych problemów teorii bytu i przyjmowanych tam zaoe okrela z góry w znacznym stopniu sposób ujcia, postawienia i rozwizywania problemów ze sfery teorii poznania, teorii wartoci, a take antropologii - jego istot, wartociami które go obowizuj itd.

Filozofia jest najbardziej samowiadom form ekspresji kulturowej. Mona zatem sdzi, e nosi w sobie pewne waciwoci epoki w której powstaje. Std najbardziej podstawowy podzia dzie filozofii pokrywa si z zasadniczym podziaem historycznym - np. staroytno - filozofia staroytnoci. Filozofia pragnie wyrazi prawdy uniwersalne, wykraczajce poza horyzont epoki. Dziki temu mona mówi o pewnej wspólnocie filozofii w ogóle. - np. Platon, Arystoteles.

Tales z Miletu - w. VII - VI.

Uznany za pierwszego filozofa. Postawi pytanie: „Co stanowi zasad wiata?” Udzieli odpowiedzi - „woda”; „ bo wszystko pochodzi z wody i wszystko jest wod”. Jako uzasadnienie poda e : „wiat jest oywion caoci, a wszystko co ywe jest wilgotne, suche obumiera”. Tales rzeczywicie jako pierwszy postawi pytanie (pytanie pozorne zakada odgórnie znan odpowied), niczego z góry nie zakada i podj nieuprzedzone wysiki poznawcze. Niewiadom jest zasada, wiadom jest to, e zasada istnieje. Pytanie to w swym zasadniczym zarysie mona uzna za podstawowe dla caej tradycyjnej, przedkartezjaskiej filozofii. wiat by traktowany w duym stopniu jako bezproblematyczny i oczywisty. Z czasem gdy rozwój nauk szczegóowych pokaza zoono wiata znanego z dowiadczenia, jego wyjanienie filozofia im zostawia, nadal pytajc o zasad. Zasada = Arche (grec.)

Zasada to: