Schorzenia morzyskowe koni

DEFINICJA

Schorzenia morzyskowe koni są następstwem

zaburzeń w przewodzie pokarmowym, którym

towarzyszy ból, ujawniający się niepokojem

zwierzęcia.

Ok. 30 rodzajów - niektóre bardzo groźne dla życia zwierzęcia

ETIOLOGIA I

Naruszenie ustalonej w normalnych warunkach utrzymania i użytkowania konia równowagi między organizmem a środowiskiem:

• nagłe zmiany ustalonego porządku karmienia i pojenia oraz użytkowania konia

• nagłe zmiany rodzaju pracy

• użycie do pracy bezpośrednio po obfitym nakarmieniu

• nieprzestrzeganie indywidualnych norm

dostosowanych do wagi zwierzęcia i rodzaju pracy

• pojenie bezpośrednio po obfitym nakarmieniu paszą treściwą

ETIOLOGIA II.

Nagłe zadziałanie szkodliwych bodźców, do których zwierzę nie jest przyzwyczajone:

• napojenie bardzo zimną wodą ( konie preferują wodę ciepłą ! )

• pasza : zamarznięta, trudno strawna, łatwo pęczniejąca, fermentująca, spleśniała, stęchła, zgniła lub zanieczyszczona ( piasek, ziemia )

• chciwe wyjadanie przez wygłodniałe zwierzęta nawet dobrej karmy

ETIOLOGIA III.

Indywidualna wrażliwość zwierzęcia

na działąjące bodźce uwarunkowana stanem

napięcia w układzie wegetatywnym:

• ucisk tętniaka tętnicy krezkowej ( np. lipoma )

• ucisk kamienia w miedniczce nerkowej na splot krezkowy tylny

• skręt macicy ( klacze )

• przepuklina ( ogiery )

ETIOLOGIA IV.

• zaburzenia w przewodzie pokarmowym

( enteritis, gastritis )

• pasożyty żołądkowo-jelitowe ( Strongylus sp.)

• wady i choroby uzębienia ( ,, ostre zęby `')

• łykawość

• choroby wątroby

Wiek 2-15 lat

Patogeneza.
Przyczyny bólu

• toniczny skurcz mięśni gładkich

• szarpanie krezki przez wzmożoną perystaltykę

• rozciąganie ścian jelita przez zalegające masy kałowe ( spazm lub atonia )

• rozpieranie jelit przez wytworzone gazy

( spazm lub atonia )- pęknięcie jelita, przepony lub uduszenie się zwierzęcia

BÓLE MAŁEGO STOPNIA

• koń grzebie kończyną

• wyciąga głowę

• wywija górną wargę,

ślini się

• ogląda się na boki

• obwąchuje okolicę powłok brzusznych

i chwyta je zębami

• przeciąga się

• postawa wahadłowa

• napina się jak do oddawania moczu

• chętnie leży

• zmuszony do ruchu nie okazuje bólu

BÓLE ŚREDNIEGO STOPNIA

• koń drepce w miejscu

• chodzi z miejsca na miejsce

• uderza niecierpliwie ogonem o uda

• kładzie się i zaraz wstaje

• w ruchu przysiada lecz nie upada gwałtownie na ziemię

BÓLE DUŻEGO STOPNIA

• koń robi wrażenie nieprzytomnego

• rzuca się na ziemię

• tarza się w sposób gwałtowny, potem znowu wstaje

• uderza kończynami o brzuch

• kopie do tyłu

• kładzie się na boku

• leży na grzbiecie

• prowadzony rzuca się na ziemię,

wstaje i podbiega, potem znowu upada

Bóle przerywane

• spastyczny skurcz jelit,

• zatkanie jelita ślepego

• niewielkie wzdęcie jelit,

• zatkania okrężnicy dużej

Bóle ciągłe dużego stopnia

• ostre rozszerzenie żołądka

• przemieszczenia ( skręty, zawęźlenia, wpochwienia, omotania, wgłobienia ),

• silne wzdęcia jelit,

• zatkanie okrężnicy małej.

Bóle okresowe małego stopnia

• guzy na krezce ( po każdym posiłku )

• ropnie

• nowotwory

• przy defekacji

Przymusowe postawy i pozycje

• pozycja obserwatora ( zatkanie jelit grubych),

• siedzącego psa (ostre rozszerzenie żołądka

• wahadłowa (zatkanie jelita ślepego),

• klęcząca lub leżąca na grzbiecie

(zatkanie okrężnicy małej ).

ROZPOZNANIE

• wywiad,

• rodzaj bólu

• ocena stanu ogólnego

• (ciepłota, tętno, oddechy, błony śluzowe wypełnienie naczyń)

• sondowanie żołądka

• badanie przez prostnicę

• punkcja jamy brzusznej

Badanie rektalne

Badanie rektalne

RDDC

Badanie rektalne

VLC (str p)

LECZENIE
Niesterydowe przeciwzapalne

• Biovetalgin ( noraminophenazon )- 20-60 ml i.v. (+ No Spa 1:1)

• Buscopan comp. ( hyoscyna + dypirone )

2 mg/kg m.c.

• Finadyne ( flumixina ) 1.1mg/kg m.c.

• Ketofen ( ketoprofen) 2.2 mg/kg

LECZENIE
Analgetyki

• TORBUGESIC (butorphanol ) 5ml/500 kg

• MEPERIDINE ( pethidine ) 2mg/kg

LECZENIE
Sedacja

• Xylazyna - 1mg/kg

• Detomidyna ( DORMOSEDAN ) 0,5ml/500kg

LECZENIE
Zmiękczanie mas kałowych

Dożylnie płyny izotoniczne 10-30 l/dobę

Dożołądkowo

Woda letnia 10 l

Olej parafinowy 3-4 l /zwierzę

Wywar siemienia lnianego 10-15 l/zwierzę

Magnesium sulfuricum 1,0/ kg m.c.

Natrium sulfuricum 1,0/ kg m.c

Lewatywa

10-15 l wody, siemię lniane, parafina

LECZENIE
Płyny wieloelektrolitowe

• Płyny wieloelektrolitowe

3- 5 l/ zwierzę /godz., potem 2l/zwierzę/ godz.

Możliwość utraty płynów ustrojowych przez pp. konia do 100 l/dobę

• Natrium bicarbonicum 4,2%

- 1500 ml/ 500kg

LECZENIE OPERACYJNE

• Bóle ciągłe, dużego ⁰ bez reakcji na leki

• Przemieszczenia jelit