WYDZIAŁ PEDAGOGIKI, SOCJOLOGII i NAUK O ZDROWIU

KIERUNEK \ Specjalność: Pedagogika / OiPNS

NAZWA PRZEDMIOTU: LOGOPEDIA

FORMA ZALICZENIA: Ocena

PROWADZĄCY: dr Ewa M. Skorek

PROGRAM ĆWICZEŃ (+literatura)	Zajęcia
Zajęcia organizacyjne	1
1. Wprowadzenie do logopedii: a) etymologia terminu „logopedia”; b) przedmiot logopedii; c) zadania logopedii; d) interdyscyplinarny charakter logopedii; e) rozwój logopedii w Polsce i na świecie; f) prekursorzy polskiej logopedii; g) zawód i miejsca prac logopedy (materiały do pkt. „g” udostępnione będą na zajęciach) Literatura: Jastrzębowska G., Przedmiot, zakres zainteresowań i miejsce logopedii wśród innych nauk, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski i G. Jastrzębowska. UO, Opole 2003. Jastrzębowska G., Podstawy teorii i diagnozy logopedycznej. UO, Opole 1999. Styczek I., Logopedia. PWN, Warszawa 1981.	2
2. Mowa jako przedmiot zainteresowań logopedii: a) logopedyczne definicje terminu „mowa”; b) składniki mowy: język, mówienie, teks słowny, rozumienie; c) powstawanie mowy: mózgowa organizacja mowy, udział aparatu oddechowego, aparatu fonacyjnego i aparatu artykulacyjnego. Literatura: Kaczmarek L., Nasze dziecko uczy się mowy. Wyd. Lubelskie, Lublin 1988. Kaczmarek L., Rewalidacja dzieci i młodzieży z zaburzeniami mowy, [w:] Pedagogika rewalidacyjna, red. A. Hulek. PWN, Warszawa 1988. Styczek I., Logopedia. PWN, Warszawa 1981.	3
Sprawdzian 1 z tematów 1-2. 3. Zaburzenia mowy. Klasyfikacje zaburzeń mowy: a) wyjaśnienie pojęć: zaburzenia mowy, wady mowy, wady wymowy, błędy wymowy, przejęzyczenia, socjolekty, dialekty; b) przyczynowe klasyfikacje zaburzeń mowy (na przykładzie klasyfikacji I. Styczek); c) objawowo-przyczynowe klasyfikacje zaburzeń mowy (na przykładzie klasyfikacji L. Kaczmarka); d) „Logopedyczna klasyfikacja zaburzeń mowy” S. Grabiasa; e) zaburzenia mowy w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10; f) zaburzenia mowy w Diagnostycznej i Statystycznej Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych DSM-IV; h) propozycje Międzynarodowego Towarzystwa Logopedów i Foniatrów. Literatura: Jastrzębowska G., Klasyfikacje zaburzeń mowy, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski i G. Jastrzębowska. UO, Opole 2003. Kaczmarek L., Rewalidacja dzieci i młodzieży z zaburzeniami mowy, [w:] Pedagogika rewalidacyjna, red. A. Hulek. PWN, Warszawa 1988. Styczek I., Logopedia. PWN, Warszawa 1981.	4
Sprawdzian 2 z tematu 3. 4. Rozwój sprawności językowych i komunikacyjnych dziecka: a) kształtowanie się i okresy prawidłowego rozwoju mowy, ich charakterystyka (okres przygotowawczy, okres melodii, okres sygnału jednoklasowego, okres sygnału dwuklasowego, okres swoistej mowy dziecięcej); „kalendarz” mowy dziecka; b) warunki prawidłowego rozwoju mowy. Fragment filmu „Igraszki smoka Szczepana”, część 1 (film emitowany na zajęciach). Literatura: Kaczmarek L., Nasze dziecko uczy się mowy. Wyd. Lubelskie, Lublin 1988. Słodownik-Rycaj E., O mowie dziecka. Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2000. Zaleski T., Opóźnienia w rozwoju mowy. PZWL, Warszawa 2002 (lub Opóźniony rozwój mowy, 1992).	5
5. Wspomaganie opóźnionego rozwoju mowy: a) wyjaśnienie pojęcia „opóźniony rozwój mowy”; c) przyczyny opóźnionego rozwoju mowy (zewnętrzne, wewnętrzne); d) rodzaje opóźnionego rozwoju mowy (samoistny, niesamoistny); e) kształtowanie się, rozwój i wspomaganie rozwoju mowy u dzieci niedosłyszących; f) kształtowanie się, rozwój i wspomaganie rozwoju mowy u dzieci upośledzonych umysłowo; g) kształtowanie się, rozwój i wspomaganie rozwoju mowy u dzieci niesłyszących i niewidzących. Literatura: Minczakiewicz E. M., Mowa - rozwój, zaburzenia, terapia. WSP, Kraków 1997. Styczek I., Logopedia. PWN, Warszawa 1981. Zaleski T., Opóźnienia w rozwoju mowy. PZWL, Warszawa 2003.	6
6. Kształtowaniu mowy u głuchoniewidomego dziecka: Film emitowany na zajęciach („Cudotwórczyni”).	7
Sprawdzian 3 z tematów 4, 5, 6. 7. Profilaktyka logopedyczna: a) znaczenie wczesnej profilaktyki logopedycznej; b) zakresy profilaktyki logopedycznej; c) możliwości wykorzystania ćwiczeń ortofonicznych w pracy z dziećmi prawidłowo rozwijającymi się i dziećmi z zakłóceniami rozwoju i zaburzeniami mowy; d) rodzaje ćwiczeń ortofonicznych; e) cele i rodzaje ćwiczeń oddechowych; f) cele i rodzaje ćwiczeń oddechowo-fonacyjnych; g) cele i rodzaje ćwiczeń fonacyjnych; h) cele i rodzaje ćwiczeń słuchowych; i) cele i rodzaje ćwiczeń usprawniających narządy mowy; j) cele i rodzaje ćwiczeń artykulacyjnych. Fragmenty filmu „Igraszki smoka Szczepana”, część 1 i 2 (film emitowany na zajęciach). Literatura: Sachajska E., Uczymy poprawnej wymowy. WSiP, Warszawa 2002. Skorek E. M., Oblicza wad wymowy. Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2002. Skorek E. M., 100 tekstów do ćwiczeń logopedycznych. „Harmoinia”, Gdańsk 2005.	8
8. Prezentacje samodzielnie wykonanych prac: Ćwiczenia ortofoniczne dla dzieci	9
Sprawdzian 4 z tematu 7. 9. Diagnoza i terapia wybranych zaburzeń mowy - dyslalia: a) różnorodność definicji i wyjaśnień terminu „dyslalia”; b) podziały dyslalii ze względu na różne kryteria; c) przyczyny dyslalii; d) metody badania zaburzeń artykulacji; d) etapy pracy korekcyjnej zaburzonej artykulacji. Fragment filmu „Igraszki smoka Szczepana”, część 2 (film emitowany na zajęciach). Literatura: Demel G., Minimum logopedyczne nauczyciele przedszkola. WSiP, Warszawa 2004. Jastrzębowska G., Pelc-Pękala O., Diagnoza i terapia zaburzeń artykulacji, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski i G. Jastrzębowska. UO, Opole 2003 (tom 2) Minczakiewicz E. M., Mowa - rozwój, zaburzenia, terapia. WSP, Kraków 1997. Skorek E. M., Oblicza wad wymowy. Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2002. Styczek I., Logopedia. PWN, Warszawa 1981.	10
Sprawdzian 5 z tematu 9. 10. Diagnoza i terapia wybranych zaburzeń mowy - jąkanie: a) wyjaśnienie pojęć: płynność, niepłynność mówienia; b) rodzaje niepłynności; c) wyjaśnienie pojęć: jąkanie, rozwojowa niepłynność mówienia; d) przyczyny i symptomy jąkania; e) diagnoza jąkania; f) metody usuwania jąkania. Film „Oblicza jąkania” (film emitowany na zajęciach). Literatura: Jastrzębowska G., Podstawy teorii i diagnozy logopedycznej. UO, Opole 1998. Tarkowski Z., Jąkanie wczesnodziecięce. WSiP, Warszawa 1992. Tarkowski Z., Jąkanie. Giełkot, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski i G. Jastrzębowska. UO, Opole 1999 (lub tom 2 z 2003 r.). Tarkowski Z., Terapia jąkających się, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski i G. Jastrzębowska. UO, Opole 1999 (lub tom 2 z 2003 r.).	11
Sprawdzian 6 z tematu 10. 11.Diagnoza i terapia wybranych zaburzeń mowy - dysartria: a) istota i rodzaje dysartrii; b) postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne w anartrii i dysartrii. Literatura: Jastrzębowska G., Podstawy teorii i diagnozy logopedycznej. UO, Opole 1998. Styczek I., Logopedia. PWN, Warszawa 1981. 12. Diagnoza i terapia wybranych zaburzeń mowy - afazja: a) istota i rodzaje afazji; b) objawy zaburzeń u dzieci i dorosłych; c) metody diagnozy afazji; d) terapia afazji. Literatura: Jastrzębowska G., Podstawy teorii i diagnozy logopedycznej. UO, Opole 1998. Styczek I., Logopedia. PWN, Warszawa 1981.	12
Sprawdzian 7 z tematu 11 i 12. 13. Trudni pacjenci Filmowa prezentacja wykładu dr A. Bochniarza pt. „Trudni pacjenci”.	13
Sprawdzian 8 z tematu 13. 14. Psychospołecza sytuacja osób z zaburzeniami mowy: a) dziecko z zaburzeniami mowy w roli ucznia, związek zaburzeń mowy z trudnościami w nauce; b) dziecko z zaburzeniem mowy w roli kolegi; c) zakresy współpracy logopedy, rodziców i wychowawców; d) psychospołeczne następstwa zaburzeń mowy. Samodzielna praca na zajęciach (na ocenę). Literatura: Skorek E. M., Dzieci z zaburzeniami mowy wśród rówieśników w klasie szkolnej. Oficyna Wyd. „Impuls”, Kraków 2000. Skorek E. M., Stosunki koleżeńskie dzieci z zaburzeniami mowy i ich szkolne uwarunkowania. LTN, Zielona Góra 2000.  Skorek E. M., Dzieci z zaburzeniami mowy w szkole: Aspekt wychowawczy. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2008.	14
Podsumowanie problematyki omawianej na wszystkich zajęciach. Zaliczenia	15