ZAGADNIA DO EGZAMINU - WSPÓŁCZESNE KIERUNKI PEDAGOGICZNE

1. Jak realizowano system liberalny

2. jakie zadania stawia się przed współczesnymi kierunkami pedagogicznymi

3. Uczeni, pierwsza książka

4. który co napisał (Nawroczyński, Ludwik Chmaj, Hans Berner, )

5. Szwajcarskie doświadczenie (nazwisko)

6. wzory osobowościowe wg Baumana

• spacerowicz - przenosi się na ogromne przestrzenie do supermarketów, spacerowicz ponowoczesny zanurza się w galeriach w wielkich festiwalach, przedsięwzięcia wejście w anonimowy tłum. Głównym motorem jest możliwość wyobrażania sobie historii o mijających osobach. Świat jest złożony z epizodów - to gigantyczny pojemnik wypełniony błyskotkami.

• Włóczęga - główny nurt życia, „żyje na stacji” każdy stan w jakim się znajduje traktuje jak przystanek, który za niedługo opuści , życie to dla niego ruch i ciągła zmiana, włóczęga nie wie dokąd go wędrówka doprowadzi, ruch jest ważniejszy od celu, szlaki włóczęgi - kręte, zawiłe, splątane. Trasa włóczęgi jest cmentarzyskiem nadziei, pokrytym nagrobkami rozczarowań.

• Turysta - Jest on dobrowolnie podróżującym konsumentem wrażeń, produkowanych na jego użytek przez olbrzymi, wyspecjalizowany przemysł. Bauman pisze: „Turysta jest artystą; (...) świat przez artystę odwiedzany jest surową bryłą marmuru, której turysta nada kształt swoich przeżyć”

• Gracz - w grze nie rządzi konieczność, w grze nie ma przypadku, gracz który zasiada do stołu nie musi stać się graczem, walczy o pozycję, o miejsce w strukturze społecznej. Istotą bycia graczem jest gotowość do podjęcia ryzyka: w grze nie ma pewności - gracz nieustannie poszukuje zwycięstwa, choć musi liczyć się także z przegraną. Jeśli ją poniesie, to się nią nie zniechęca, podejmuje ryzyko na nowo, bo przecież, jak zakłada ponowoczesność, zawsze można zacząć od nowa. Zygmunt Bauman pisze:
  „Życie jest grą o tyle, o ile w ponowoczesnym świecie nie odnajdujemy (a i nie szukamy) praw nieodmiennych i trwałych, o ile nie potrafimy już (a i nie czujemy potrzeby) oddzielić od siebie nawzajem konieczności i przypadku, o ile kalkulacja ryzyka zastępuje pewność [...]. W tym świecie nie wszystko może się wydarzyć, ale nic zdarzyć się nie musi; a i mało co staje się nieodwołalne i nie do odrobienia”

7. cytaty z Durkheimema, Marksa, Webera (dopasować)

8. Bauman charakterystyczne cechy dla pielgrzyma i człowieka ponowoczesnego

PIELGRZYM - to metafora losu człowieka nowoczesnego. Cechy: docelowość, nawyk oceny każdego fragmentu życia, dokonania tej oceny z punktu zbliżania czy oddalania od postawionego celu. Nasze życie jest pielgrzymką, a my jesteśmy pielgrzymami. Realizując swój los, każdy człowiek maił swój cel do którego dociera. Pątnictwo jest losem nie jest wyborem dokonywanym z rachuby. Sprzeciwienie się losowi oznaczało poddawanie w wątpliwość mocy Najwyższego. W życiu pielgrzyma niema czynów, kroków, które nie zbliżały by go do celu. Pielgrzymka podlega stałym elementom: planowanie trasy, racjonalne wydawanie kosztów.

OSOBOWOŚĆ PONOWOCZESNA - brak stabilizacji, gotowość do zmian, elastyczność, giętkość do uczenia się (ustawiczność). Ponowoczesność faworyzuje te cechy: wielozawodowość, ustawiczność i chęć zmian, brak zawierania związków małżeńskich, krótkotrwała moda (trendy), kakofonia.
4 wzory ponowoczesnej osobowości: SPACEROWICZ, WŁÓCZĘGA, TURYSTA I GRACZ.

9. co to jest triada właściwa dla pielgrzyma, co NIE jest triadą dla człowieka ponowoczesnego

10. typy osobowościowe (cytaty) rozróżnić gracza, spacerowicza, turystę

11. typy kultur wg Postmana

12. uwarunkowania zmian….. jakie przedmioty (antropologia)

13. co to jest technopol

14. jakie miejsce maja opowieści Postmana

15. Przedmiot religia

16. kategorie biurokracji (akulturacja, sens szkoły)

17. Pedagogika radykalnego humanizmu

• Umieć rozróżnić kategorie (wrogość, bliskość, orientacje nekrofila, biofilna)

• Zadania nauczyciela

• Procesy wychowania

• Pseudowychowanie

4.

B. Nawroczyński - „Współczesne prądy pedagogiczne”

Pisząc swoja klasyfikację nie brał pod uwagę późniejszych zmian zachodzących w obrębie doktryn, opisywał je tak jak je zastał. Wyróżniał

2 podejścia:

• Poznawanie rozwoju określonej idei w ustalonym przez badacza okresie

• Bezczasowe poznawanie sprawy, bez historii.

L. Chmaj - „Prądy i kierunki w pedagogice XX wieku”

W teoriach można doszukać się odbicia realnej sytuacji społeczno-kulturalnej

I myśli naukowej, w tym istoty kształcenia i wychowania. W swojej klasyfikacji prądów i kierunków przedstawił rozwój myśli, która obalała:

• podstawy szkoły tradycyjnej - formalizm i werbalizm,

• likwidowała wrogi stosunek do indywidualności ucznia

• obojętność do życia szkolnego.

K. Sośnicki - „Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku”

Wyróżnił cechy i funkcje badań porównawczych kierunków pedagogiki.

S. Wołoszyn - „Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku. Próba syntetycznego zarysu na tle powszechnym”;

„Pedagogika ideologiczna i ideologie wychowawcze”

Wyjaśniając i interpretując teorie i ideologie wychowawcze przyjął stanowisko obiektywne i tolerancyjne.

H. H. Kruger - „Wprowadzenie w teorie i metody nauk o wychowaniu”

Zanalizował różne kierunki teoretyczne w pedagogice.

J. Galtung - system w, którym nie dąży się do ujednolicenia elementów struktury społecznej nazwał liberalnym / pluralistycznym, w którym tolerowana jest różnorodność ideologiczna czy normatywnych orientacji czy działań.

5.

Hans Berner - szwajcarski teoretyk i badacz współczesnych prądów i kierunków w naukach o wychowaniu, ukazuje ewolucje i wpływ na reformy szkolne na przestrzeni 30lecia (lata 60 -połowy 90 XXw.).\

11. 3 typy kultur wg Neil'a Postmana:

1. Posługująca się narzędziem:

-panuje do końca XVII w. wykorzystywały narzędzia pochodzące z ludzkich rąk.

2. Technokracja:

- Społeczeństwo końca XVIII w. luźno kontrolowane przez obyczaj społeczny. Tradycja i religia staje się rzeczą względną. Siłą napędową staje się wynalazczość, postęp, wydajność, miarowość. Ludzie pracują najlepiej nie jako dzieci Boga, ale jako konsumenci. Społeczeństwo jako rynek zbytu. Rozprzestrzenianie się oświaty szkolnej. Technokracja stwarza podwaliny pod edukację publiczną. Masowy zasięg swobód religijnych, nowy formy organizacji.

3. Technopol:

- I połowa XX w. w Ameryce jako przejaw totalitarnej technokracji.

13. Technopol - stan kultury, umysłu, deifikacja techniki kultura poszukuje sankcji w technice i znajduje w niej satysfakcję i przyjmuje od niej rozkazy.

Istota technopolu reifikacja - urzeczowienie.

14. Rozprawy Postman'a o współczesnej kulturze;

• „Zaginione dzieciństwo”

• „Zabawimy się na śmierć”

• „Technopol”

• „Koniec edukacji”

16. Kategorie biurokracji (akulturacja, sens szkoły).

Szkoła jest typowym przykładem biurokratycznej organizacji społecznej, redukującej tak nauczycieli, jak i uczniów do elementu maszyny, rządzonego jej rytmem i wymaganiami. Uprzedmiotowieni spędzają w niej czas na wykonywaniu czynności, którymi nie są zainteresowani, wśród ludzi, którzy ich nie interesują, produkując lub konsumując wiedzę, która niewiele ich obchodzi. Szkoły zostały zdominowane przez zasadę maksymalnej wydajności. Kształcenie ulega ciągłemu i nieograniczonemu przyspieszeniu, stając się miara „postepu”.

3 środki przepływu informacji:

• Biurokracja

• Specjaliści -specjalizacja

• Narzędzia

17. Pedagogika radykalnego humanizmu

• Umieć rozróżnić kategorie (wrogość, bliskość, orientacje nekrofila, biofilna)

• Zadania nauczyciela

• Procesy wychowania

• Pseudowychowanie

2 rodzaje wrogości:

• Reakcyjna - reakcja człowieka na zagrożenie życia, godności, własności itp.

• Rekompensacyjna - stanowi dla ludzi słabych, zniewolonych, bezsilnych swego rodzaju środek do odzyskania poczucia własnej mocy dzięki stosowaniu wobec innych przemocy, dominacji czy siły (wg E. Fromma jest ona pochodną dominującej w człowieku orientacji nekrofilnej).

2 formy bliskości występujące pomiędzy podmiotami procesu kształcenia:

• Submisyjna - polega na podporządkowaniu się komuś, od kogo się zależy. Prowadzi ona do braku niezależności czy skłonności buntowniczych oraz hamuje pełny rozwój jednostki, powodując w niej samej głębokie konflikty między podległością a buntem.

• Całkowitej i najgłębszej zażyłości - miedzy dwiema osobami, polegającą na dojrzałej miłości przy jednoczesnym zachowaniu pełnej niezależności i odrębności podmiotów. Ten typ nie hamuje rozwoju, nie powoduje konfliktów wewnętrznych ani utraty energii.

(Jaka jest istota człowieka w powyższych relacjach?

Człowiek jako wilk - istota niszcząca innych z natury, wykorzystująca okazje dla okrucieństwa i sadyzmu w stosunku do innych.

Człowiek jako owca - istota uległa z natury, wyrzekająca się własnej woli, autonomii, indywidualności, podatna na wpływy zewnętrzne.

Wychowanie powinno zmierzać do przeciwstawienia się wilczej orientacji czy poprzez edukacje należałoby przekonywać owce, by nie tłumiły w sobie wilczej natury?)

Orientacja nekrofilna - specyficzna zdolność człowieka do stosowania wobec innych przemocy, do traktowania życia w sposób mechaniczny, przedmiotowy. Reprezentuje ona całościowy sposób życia, wyrażając się w procesach cielesnych danej osoby, w jej sferze emocjonalno-wolicjonalnej, myślach, gestach i zachowaniach. Władza w rękach człowieka o tej orientacji demoralizuje, gdyż daje panowanie nad umysłem czy uczuciami innych osób. Jednocześnie daje okazje do zakamuflowania własnych słabości.

(Sztuka wychowania ma być nie tylko sztuką miłości, ale i uwrażliwieniem społeczeństw na to, czy aby nie powierzają losów swoich dzieci w ręce tych, którzy mają już „znieczulone serca”. Wychowanie staje się zatem „wojna w człowieku” i o człowieka, wojną o wyzwolenie w nim jak najsilniejszego potencjału orientacji biofilnej, której esencją jest miłość życia.)

Orientacja biofilna - biofil osoba promieniująca na otoczenie ciepłem, serdecznością, empatią poczuciem wolności i świadomością silnych stron własnej osobowości. Swoja orientację życiową wyraża bardziej w sposób niewerbalny, aniżeli deklaratywny. Biofilia jest dążeniem osoby do ochrony życia, do twórczości, przedkładaniem w stosunkach międzyludzkich radości, otwartości i prospołeczności nad pesymizm, niepewność nad egoizm.

Zadania wychowawcy:

• Poszerzanie marginesu wolności

• Wspieranie warunków sprzyjających biofilii

• Ukazanie uczniom możliwości wyboru

Pseudowychowanie.

• Wpływ na młodego człowieka kłamstwa, pozorów, destrukcyjności i przemocy w trakcie wychowania.

Zadania nauczyciela.

7. cytaty z Durkheima, Maxa Webera (dopasować)

Durkheim - „gęstość fizyczna przeradza się w gęstość moralną” GĘSTOŚĆ MORALNA!!

Weber - „powinowactwo etyki kalwinistycznej z trybem życia sprzyjającemu totalitaryzmu” POWINOWACTWO WYBIÓRCZE

2

---