Przygotowanie do operacji raka sutka

• Fizyczne

• Psychiczne

• Dietetyczne

• Farmakologiczne

• Profilaktyka p/zakrzepowa

• Zarezerwowanie karetki do przewiezienia guzka na badanie HP ??

Niepokój i lek z powodu rozpoznania choroby nowotworowej

• Rozmowa na temat możliwości leczenia
  i pielęgnacji

• Zgłoszenie do Klubu Amazonek

• Zaproponować rozmowę

Zaburzenia emocjonalne

• Poinformowanie o możliwości protezowania

• Ułatwienie kontaktu z wolontariuszką KA

• Omówienie możliwości zabiegów plastycznych

• Udzielenie wsparcia psychicznego

• Ułatwienie zrozumienia własnych emocji
  w związku z chorobą

• Przytoczyć przykłady z życia znanych osób które publicznie mówią o chorobie

Możliwość wystąpienia obrzęku limfatycznego

• Wyjaśnić istotę potencjalnego problemu

• Wysokie ułożenie kończyny
  z wykorzystaniem klina

• Obserwacja drenażu

• Przestrzeganie zasady nie wykonywania iniekcji i mierzenia RR

• Poinformowanie o ułożeniu wysokim kończyny w różnych sytuacjach życiowych

Możliwość wystąpienia obrzęku limfatycznego

• Poinformowanie o konieczności zrezygnowania z niektórych prac domowych

• Kierowca - zaświadczenie zwalniające
  z jazdy w pasach bezpieczeństwa

• Proponowanie luźnej odzieży

• Omówienie form rekreacji (jazda rowerem)

• Omówienie zasady masażu limfatycznego
  z pominięciem blizny i miejsc napromieniowanych

Możliwość wystąpienia obrzęku limfatycznego

• Stosowanie ucisku zewnętrznego za pomocą rękawa przeciwobrzękowego i pompy pneumatycznej

• Ćwiczenia kinezyterapeutyczne - ćwiczenia czynne i bierne, relaksacyjne

• Fizykoterapia - masaże wirowe, podwodne

• W fazie ostrej obrzęku zastosowanie elektrostymulacji wysokonapięciowej
   

Możliwość wystąpienia obrzęku limfatycznego

• Po zabiegach fizykalnych powinno się stosować także bandażowania, pamiętając
  o tym, że w obrzękach limfatycznych zalecane jest wielowarstwowe zakładanie bandaża (2 -3 warstwy).

Możliwość wystąpienia obrzęku limfatycznego

Charakterystyka obrzęku

0 bez objawów klinicznych, obecne cechy patologii w postaci zaburzeń odpływu chłonki

1 obrzęk ciastowaty, odwracalny, miernie nasilony proces włóknienia

2 obrzęk brunatny, znacznie nasilone włóknienie, nieodwracalny, z cechami nadmiernego rogowacenia

3 słoniowacizna

Możliwość wystąpienia obrzęku limfatycznego

• Zasadniczym narzędziem używanym w limfologii jest pomiar objętości kończyn zwykłą miarą krawiecką na danej wysokości

• Na kończynie górnej pierwszy pomiar obwodu dokonywany jest 4 cm powyżej bruzdy nadgarstkowej a następnie co 4 cm.

• W przypadku, gdy obrzęk dotyczy tylko jednej kończyny druga służy nam jako kontrolna.. Różnica zawarta w przedziale do 10% jest różnicą fizjologiczną, kończyna dominująca jest większa.

Możliwość wystąpienia obrzęku limfatycznego

Stopień nasilenia obrzęku pomocny jest przy ustaleniu terapii

• do 10% fizjologia

• 11 - 20 % obrzęk niewielkiego stopnia

• 21 - 30 % obrzęk umiarkowany

• 31 - 40 % i powyżej obrzęk znacznego stopnia

Obrzęk limfatyczny

Po mastektomii

Słoniowacizna

masywna niedrożność węzłów chłonnych lub mniejszych naczyń limfatycznych

wywoływana jest przez nicienia - filaria Bancrofta

Ból w okolicy rany pooperacyjnej

• Podanie leków p/bólowych

• Prowadzenie obserwacji bólu

• Asystowanie przy zmianie opatrunku

Trudności w gojeniu rany z powodu wydzielania limfy

• Aspirowanie zalegające limfy

• Zmiana opatrunku zależne od częstości jego przesiąkania

• Zmiana bielizny osobistej i pościelowej

• Stosowanie diety ułatwiającej proces gojenia

• Zapobieganie zakażeniu rany zgodnie
  z procedurą

Trudności w samoopiece

• Ograniczenia ruchomości w stawach obręczy barkowej i osłabieniu siły mięśniowej

• Ocena zakresu koniecznej pomocy

• Włączenie rodziny do pomocy ?

• Instruktaż ćwiczeń rehabilitacyjnych, oddechowych, ściskanie piłeczki, rozciąganie......

Możliwość powikłań

• Ze strony układu kostno-stawowego
  z powodu przyjmowania postawy maskującej skutki zabiegu - obniżenie barku, zaokrąglenie pleców

• Omówienie zestawu ćwiczeń rehabilitacyjnych

• Zachęcenie do prawidłowego protezowania, zwłaszcza pacjentek z dużym gruczołem piersiowym

ZASADY REFUNDACJI  

• wniosek

• proteza piersi - chirurg lub onkolog

• peruka z włosów sztucznych - chirurg, onkolog, hematolog, dermatolog

• potwierdzić wniosek w N F Z

• wniosek na protezę piersi upoważnia każdą kobietę po mastektomii do skorzystania z refundacji raz na 2 lata, w przypadku peruk - raz na rok

• obecnie refundacja wynosi 250zł.

Możliwość zaburzeń seksualnych

• Reakcja partnera na utratę atrybutu kobiecości

• Udzielenie wsparcia psychicznego

• Rozmowa z partnerem, za zgodą pacjentki na temat obaw przed odrzuceniem

• Wytłumaczenie partnerowi zmiennego zachowania pacjentki

• Przygotowanie do obejrzenia blizny

Trudność w zmianie nawyków żywieniowych

• Omówienie diety w chorobie nowotworowej

• Faza chemioterapii - wymioty, nudności

• Faza radioterapii - zmieniony smak

• Suplementy diety

• Naturalne witaminy

• Preparaty ziołowe TAK

• Preparaty homeopatyczne NIE

Trudność w zmianie nawyków żywieniowych

• Herbata czerwona - usuwa z organizmu nadmiar tłuszczu (zagrożenie estrogenem)

• Herbata zielona - reguluje trawienie, działa przeciwutleniająco (dzięki flawonoidom) przez co zapobiega miażdżycy, chorobie niedokrwiennej i nowotworom

• Czosnek - stwierdzono, że leukocyty u osób, które jedzą czosnek o wiele skuteczniej atakują i niszczą komórki nowotworowe niż u tych, którzy czosnku unikają.

Trudność w zmianie nawyków żywieniowych

• Soja zwiera witaminy z grupy B, potas, żelazo, wapń i fosfor
  

• Brokuły, pomidory, marchew, pietruszka natka, czerwone wino, olej z wiesiołka dwuletniego, dodatkowe ilości wit. B6

• Dużo mniej tłuszczu, soli, cukru, kawy, czarnej herbaty, alkoholu, tytoniu

Dieta po radioterapii

• herbata (kawa w małych ilościach),

• woda mineralna niegazowana,

• siemię lniane

• mleko sojowe,

• jedzenie bezglutenowe (np. chleb, ciasta),

• ryż, makaron sojowy,

• chrupki kukurydziane (drobne),

• kleiki ryżowe, kasza kukurydziana,

Dieta po radioterapii

• ziemniaki gotowane, puree gotowane, buraki, gotowana kukurydza, pomidory (bez skórki) po sparzeniu wrzątkiem,

• banany, pieczone jabłka,

• margaryna, oliwa, oleje roślinne,

• polędwica, szynka, drób, polędwice z drobiu, wołowina, cielęcina, ryby - pokarmy duszone i mielone, mogą być z dodatkiem mąki kukurydzianej,

Dieta po radioterapii

• jajka na miękko, półtwardo, jajecznica bez dodatków (z samych jajek),

• rosół, barszcz czerwony, zupy jarzynowe przetarte.

Pokarmy niedozwolone

• groch, fasola, kapusta,

• pieprz, przyprawy ziołowe, marynaty, czosnek, cebula, ocet,

• potrawy (np. mięsa) smażone, pieczone, wędzone.

• napoje gazowane

Suplementy diety

Odżywki
Prosobee (proszek), Nutramigen (proszek), Nutridrink (napój),
Nutrison (proszek lub płyn do żywienia przez zgłębnik w kilku odmianach: Standard, Energy Plus i Fibre),
Peptison (płyn do żywienia przez zgłębnik), Pepti 2000 Variant (proszek)

Brak apetytu

• wprowadzić zasadę „jeść mniej, ale częściej”

• jeść pokarmy wysokokaloryczne.

• pobudzać apetyt np. aktywnością fizyczną lub lekami Citropepsin, Peritol

• w ciągu dnia używać dodatków o wyraźnym smaku herbata miętowa, pastylki Mentos, pastylki z eukaliptusa, można także jeść pokrojonego w kostkę i schłodzonego ananasa

Ryzyko infekcji po chemioterapii

• Ograniczenie kontaktu z osobami chorymi

• Obserwacja błon śluzowych jamy ustnej, gardła, kaszlu

• Płukanie jamy ustnej środkami aseptycznymi

• Kontrola morfologii, leukocytozy

• Farmakoterapia

Zaburzenia miesiączkowania

• W wyniku stresu, chemioterapii

• Wcześniejsza menopauza

Możliwość nudności i wymiotów

• Podanie leków p/wymiotnych

• Higiena w czasie wymiotów

• Płukanie jamy ustnej np. rumiankiem

• Nawodnienie

Możliwość wypadania włosów

• Leki często powodujące łysienie Adriamycyna, Taxol, Bleomycyna, Aktynomycyna-D, Endoxan, Ifosfamid, Windezyna;

• Leki powodujące łysienie okazjonalnie (stopień łysienia zależy tu od dawki leku)
  5-Fluorouracyl, Mitoksantron, Wepezyd, Metotreksat, Winkrystyna, Winblastyna, Karmustyna

Możliwość wypadania włosów

• Leki powodujące łysienie rzadko: Cis-Platyna, Dakarbazyna, Mitomycyna-C, Lomustina, Arabinozyd Cytozyny, Prokarbazyna, Melfalan, 6-Merkaptopuryna, 6-Tioguanina.

• gentamycyna, streptomycyna, antykoagulanty (heparyna), leki przeciwdrgawkowych (fenobarbital, fenytoina), hormony (testosteron, estrogeny), levodopa, propranolol, vitamina A w dawce ponad 50.000 jedn./dzień, chlorpromazyna, hydrochlorotiazyd

Możliwość wypadania włosów

• Naturalne zabiegi wzmacniające włosy

• Kompresy z nafty kosmetycznej

• Skrócić włosy

• Nie stosować lakierów, farb, suszarki

• Wniosek na perukę przed rozpoczęciem chemioterapii

Możliwość zaburzeń ze strony układu pokarmowego

• Skutki uboczne chemioterapii - zaparcia, biegunki

• Wprowadzenie zmian dietetycznych

• Leki

Możliwość skutków ubocznych napromieniowania

• Unikanie słońca

• Natłuszczanie kremami dla skóry wrażliwej

• Delikatna higiena

• Obserwacja stanu

• Leki na zlecenie lekarza

Opieka paliatywna

Celem jest poprawa jakości życia, w drugiej kolejności wydłużenie jego trwania.

• P/bólowa

• P/zapalna

• Łagodzenie reakcji popromiennych

• Walka z odleżynami

• Pielęgnacja wrzodziejących guzów nowotworowych

• Chirurgiczne wycięcie przerzutów (metastatektomia)