Księgi wieczyste

Jest to urzędowy rejestr publiczny prowadzony przez wydział ksiąg wieczystych sądu rejonowego. Zalicza się go do rejestrów przedmiotowych. Ich funkcją jest ustalanie stanu prawnego nieruchomości.

Dawniej (1965 - 82) księgi wieczyste prowadziły państwowe biura notarialne. Ich ustrój podlega ciągłym nowelizacjom. Ostatnia (1993) dopuściła tworzenie elektronicznych ksiąg wieczystych. W ciągu kilku najbliższych lat wszystkie księgi wieczyste powinny być przeniesione do systemów informatycznych.

Czym innym są akta ksiąg wieczystych. Są to teki z dokumentami stanowiącymi podstawy wpisów.

Przedmiotem księgi wieczystej jest nieruchomość, ale także spółdzielcze prawo do lokalu.

Zasada powszechności - każda nieruchomość winna mieć księgę wieczystą - na razie udało się to zrealizować tylko dla nieruchomości lokalowych (bo ich utworzenie wymaga wpisu do księgi wieczystej xD). Księgę zakłada się z chwilą złożenia pierwszego wniosku o wpis.

Zasada szczegółowości - każda nieruchomość ma osobną księgę wieczystą. Nie można prowadzić ksiąg wspólnych. Wyjątkiem są nieruchomości budynkowe, których księga jest tożsama z księgą gruntu.

Księga macierzysta jest to księga gruntu na którym wyodrębniono lokale.

Struktura księgi:

• Działy:

1. opis nieruchomości

• „gabaryty” nieruchomości ;p

• prawa związane z własnością nieruchomości (eg. służebności gruntowe)

• informacje o właścicielu i użytkowniku wieczystym

• obciążenia, ie.:

• ograniczone prawa rzeczowe

• prawa obligacyjne (wyjątkowo, jeśli ustawa zezwala) - eg. roszczenie o ustanowienie użytkowania

• hipoteki

• Łamy - poszczególne rubryki w tabeli księgi wieczystej.

Podział ten ma tylko charakter porządkowy. Ewentualne omyłki nie powodują nieważności.

Księga wieczysta zawiera:

• wpisy - orzeczenia sądu zapadłe w postępowaniu wieczystoksięgowym.

• przedmiotem jest przede wszystkim prawo rzeczowe ustanowione na nieruchomości.

• Ew. zobowiązania - enumeratywnie wyliczone:

• najem

• dzierżawa

• timesharing

• roszczenie o przeniesienie własności

• roszczenie o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego

• prawo wpisane do księgi nazywa się prawem jawnym.

• dzieli się je:

• wg. terminu:

• ostateczne - eg. wpis o ustanowieniu służebności

• tymczasowe - poprzedzający wpis ostateczny (eg. roszczenie o przeniesienie własności). ALE:

• wpisy tymczasowe mogą być wykreślone po 1 roku od wpisania, jeśli w tym czasie nie złożono wniosku o wpis ostateczny.

• wg. mocy prawnej:

• deklaratoryjny - zasadniczy.

• fakultatywne (zasadnicze) - eg. wpis służebności, użytkowania, etc.

• obligatoryjne (wyjątkowe) - eg. przeniesienie własności

• konstytutywny - wyjątkowy (eg. przeniesienie użytkowania wieczystego, utworzenie nieruchomości lokalowej, ustanowienie hipoteki etc.) - ich ustanowienie rodzi obligatoryjność wpisywania dalszych losów danego prawa.

• wg. charakteru:

• pozytywne - wpisanie prawa

• negatywne - wykreślenie prawa - w księdze papierowej następuje to przez podkreślenie czerwoną linią.

• informacje nie będące wpisami - eg. wzmianka o wniosku o wpis.

Jeżeli przed notariuszem następuje czynność powodująca przeniesienie własności nieruchomości, notariusz winien w akcie zamieścić wniosek o wpis do księgi wieczystej i przesłać wypis z tego aktu właściwemu sądowi rejonowemu (czyni to ex officio w ciągu 3 dni od dokonania czynności).

Jawność:

• formalna - pełna - księga jest dostępna każdemu, ale nie może być wyniesiona poza budynek sądu; a także możliwość uzyskania odpisu.

• jest niepełna jeśli chodzi o akta księgi - dostęp mają:

• notariusz

• osoba mająca interes prawny

• materialna

Wpis ten powoduje, że zobowiązanie staje się realne (działa przeciw każdorazowemu właścicielowi nieruchomości).

Zasadą jest więc obrót pozaksięgowy, a księga tylko potwierdza