FILOZOFIA 5.10.2007
Literatura:
1.Władysław Tatarkiewicz „Historia filozofii”
2.Fuller ”Historia filozofii”
3.Józef Maria Bocheński „Zarys historii filozofii”
Filozofia-zajmuje się pytaniami ogólnymi typu: czym jest człowiek? co to znaczy szczęście ? itd. Rozwijała się na terenie Indii i Chin.
Filozofia Europejska-
- Stworzona przez Greków na przełomie 7-8 wieku p.n.e. Twórcy filozofii -> Grecy.
- Polis = państwa, miasta
- Grecy prowadzili wymianę handlową poprzez żeglugę.
Rozwinęło się zdobnictwo waz, powstała Odyseja i Iliada.
Życie Greków rozwijało się w dwóch płaszczyznach: praktyczna, symboliczna.
Filozofia powstała wtedy ,gdy ludzie próbowali wytłumaczyć sobie co jest dla nich niezrozumiałe, odwołując się do tego co już rozumieją.
Za ojca filozofii uznaje się Tallesa z Milletu .
Za twórcę filozofii uznaje się Pitagorasa , to on jako pierwszy nazwał się filozofem czyli miłośnikiem mądrości.
Słowo FILOZOFIA powstało z połączenia 2 greckich słów: PHILEA i SOPHIA.
PHILEA- kocham, miłuję, lubię
SOPHIA- zręczność, biegłość w jakiejś dziedzinie, natomiast później oznaczało mądrość , wiedzę.
Filozofia oznacza miłowanie mądrości.
W starożytności słowo filozofia oznaczała synonim nauki(do 18 wieku)
Słowo FILOZOF oznaczało uczonego
Pierwszego podziału filozofii dokonał w 4 wieku p.n.e. Arystoteles.
Z filozofii wydzielił logikę jako naukę przygotowującą, a to co pozostało podzielił na filozofię praktyczną i teoretyczną.
W starożytności filozofia to fizyka, etyka, logika.
W czasach nowożytnych filozofia to nauki konkretne i abstrakcyjne .
W okresie średniowiecza życie ziemskie było traktowane jako epizod.
Dyscypliny szczegółowe które wchodziły w filozofię:
Matematyka, Astronomia
Fizyka
Biologia
Chemia
Psychologia
Socjologia
FILOZOFIA to dziedzina, która daje odpowiedzi na najbardziej ogólne pytania np. czym jest człowiek? jak powstał świat?- odpowiedzi na te pytania nie dają dziedziny szczegółowe.
TEORIA POZNANIA problem prawdy i fałszu
ETYKA nauka o moralności
MORALNOŚĆ problem dobra i zła
Słowo „dobry” w sensie moralnym (ma nie tylko etyczne znaczenie) znaczenie moralne- wtedy gdy mówi się że istnieje słowo dobry i bada je moralność .
ESTETYKA nauka o pięknie.
Zajmują się analizą pojęcia piękna.
Platon twierdzi, że istnieje piękno absolutne, wg niego przedmioty są piękne gdy zawierają cząstkę idei piękna.
Przedmiot jest piękny, bo posiada określone cechy , oddziałowuje na nas i określa idee piękna.
Czym jest piękno? Dlaczego przedmioty są piękne? <-- Pytania
ANTROPOLOGIA FILOZOFICZNA filozofia człowieka
- zajmuje się ustaleniem czym , czy kim jest człowiek. Czy to jest tylko ciało , czy dusza czy połączenie ciała z duszą.
- ustala jakieś ideały , czyli jaki człowiek powinien być?
- ustalenie sensu ludzkiego życia( dlaczego człowiek żyje? Po co?)
- problem wolnej woli:
* Rewolucja francuska ustanowiła hasło: wolność, równość
* Jeżeli pozbawi się człowieka wolności wyboru to nie można go oceniać w kategorii dobry- zły , prawidłowe bądź nie prawidłowe.
* W czasach starożytnych panował pogląd że wolność trzeba sobie wywalczyć lub na wolność zapracować.
2 RODZAJE WOLNOŚCI - ustalili Stoicy :
- zewnętrzna- czyli możliwość swobodnego poruszania się
- wewnętrzna- czyli wolność w sferze myśli.
Wg Stoików wolność wewnętrzna przysługuje wszystkim , zaś zewnętrznie nie wszystkim . ( tą zasadę wyznaje także św. Tomasz)
LOGIKA- logicy uznają że jest to odrębny przedmiot , odrębna dziedzina.
- Nauka o zasadach poprawnego myślenia . Dyscyplina która powstała w starożytności
-Ojciec logikiArystoteles
ONTOLOGIA termin pojawił się w 17 wieku.
Ten dział był nazwany filozofią pierwszą.
Ten dział wprowadził Arystoteles.
Podział Arystotelesa:
* Filozofia teoretycznaskład: fizyka, matematyka, filozofia pierwsza ( w takiej kolejności)
* Fizyka badała ciała materialne znajdujące się w ruchu.
* Matematyka ciała materialne ,ale nieruchome.
* Filozofia pierwsza jest to taka wiedza ,która rozważa byt jako byt , oraz to co przysługuje mu w sposób istotny, nie utożsamia się z żadną z nauk szczegółowych, żadna inna nauka poza nią (filozofią pierwszą) nie rozpatruje w ogólności bytu jako bytu, lecz tylko jakąś jego dziedzinę.
METAFIZYKA 1 wiek p.n.e. , Antronikos z Rodos, są to fragmenty występujące po fizyce , używano to do określenia teorii bytu bądź ontologią.
PODZIAŁ KONCEPCJI ONTOLOGICZNYCH(TEORII BYTY)
-Kryterium ilości bytu dzieli się na :
* pluralistyczne(więcej niż 2 rodzaje bytów)
* dualistyczne (2 rodzaje bytów)
Najczęściej przyjmuje się że 1 byt jest natury materialnej , drugi niematerialny
Koncepcja pluralistyczna - jakiego rodzaju są te byty? Pytanie , czy te byty są od siebie niezależne ,jednakowo ważne, czy uszeregowane? Czy taki byt jest stały czy ulega zmianie?
Koncepcja Enpedoklesa (ur. Się około 495roku p.n.e. , zmarł około 435roku p.n.e)
ISTNIEJĄ 4 KORZENIE WSZECHMOCY:
Ziemia, powietrze, woda, ogień .
Te byty są stałe , są to 4 żywioły. Te 4 rodzaje bytów połączyły się proces narodzin.- połączenie się 4 bytów
Proces rozłączania się tych 4 bytów proces śmierci.
rzeczy połączone w odpowiednich proporcjach 4 żywiołach.
Istnieją z siły: miłość i niezgoda
Oddzielił się od materii.
Miłość powoduje że te 4 elementy przyciągają się.
Niezgoda rozdziela , rozłącza rzeczy, powoduje rozpad wszystkich połączeń.
Koncepcja pluralistycznaAnaksagoras (ur. Się 500r p.n.e.- zmarł 428 r p.n.e.)
1.nic nie może powstać z niczego
2. zarodki rzeczy:jest ich tyle ile występuje jakości
3.Każda rzecz zawiera przynajmniej minimalną ilość wszystkich zarodków
4. oddzielił się od materii: Duch zapoczątkował ruch.
Teorie dualistyczne bytu:
Materialny jest wyprowadzany z niematerialnego.
Teoria bytu Kartezjusza: Rene Descartes(1596-1650)
Metoda:
* poszukiwane metody wiedzy prawdziwej
* pewne jest to , co jest jasne i proste
* poszukiwanie prostych składników rzeczy.
* metoda : (aby zdobyć wiedzę prawdziwą trzeba kierować się tymi wskazówkami)
-ostrożność
-dzielić na proste składniki
-analizę zaczynać od elementów najprostszych
-wszechstronna analiza
Sceptycyzm metodologiczny:
poszukiwanie czegoś bezwzględnie pewnego
punktem wyjścia przyjęcie bez sceptyków
-zmysły kłamią
-brak różnicy między jawą a snem
- dodanie, że ludzie są celowo wprowadzani w błąd
cogito ergo sum- myślę więc jestem
fundamentem wiedzy -istnienie jaźni myślącej.
DOWODY NA ISTNIENIE BOGA I ŚWIATA WG KARTEZJUSZA:
a)punktem wyjścia jest założenie ,że byt mniej doskonały nie może wytworzyć czegoś bardziej doskonałego
b) dwa dowody:
-jaźń nie jest doskonała
-istnienie idei Boga
c) dowód na istnienie świata
TEORIA BYTU:
teoria dualistyczna ,istnienie dwóch substancji
- substancji doskonałej (czyli niematerialnej)
- substancji niedoskonałej (czyli materialnej)
b) substancja doskonała i dusza , czyli jaźń myśląca
c) substancja materialna: rozciągła materia (może zajmować miejsce w przestrzeni)
d) te 2 substancje nie mogą na siebie oddziaływać
e) dualizm duszy i ciała.
MECHANISTYCZNA KONCEPCJA PRZYRODY:
życie jest procesem czysto mechanicznych
czynnikiem ożywczym są impulsy we krwi
rośliny i zwierzęta to roboty
człowiek to połączenie duszy i ciała
ruch został nadany przyrodzie przez Boga.