Untitled

I. "reprezentować arcydzieło ludzkiego geniuszu twórczego"
II. "przedstawiać ważną wymianę ludzkich wartości, na przestrzeni dziejów lub w obszarze danego regionu świata, w zakresie rozwoju architektury lub technologii, w sztukach monumentalnych, urbanistyce lub projektowaniu krajobrazu"
III. "przedstawiać unikatowe albo przynajmniej wyjątkowe świadectwo tradycji kulturowej lub istniejącej albo minionej cywilizacji"
IV. "przedstawiać szczególny przykład typu budowli, zespołu architektonicznego lub technologicznego albo krajobrazu ilustrującego ważny etap (lub etapy) w historii ludzkości"
V. "przedstawiać szczególny przykład tradycyjnego ludzkiego osadnictwa, zagospodarowania ziemi lub morza, reprezentatywny dla danej kultury (lub kultur), albo ludzkiej interakcji ze środowiskiem, szczególnie jeśli stało się ono zagrożone wskutek nieodwracalnej zmiany"
VI. "pozostawać w bezpośrednim lub namacalnym związku z wydarzeniami lub żywą tradycją, pomysłowością lub wierzeniami albo z dziełami artystycznymi lub literackimi o wyjątkowym uniwersalnym znaczeniu (Komitet uznaje, że to kryterium powinno być stosowane w połączeniu z innymi kryteriami)"

Kryteria przyrodnicze

VII. "obejmować wyjątkowe zjawiska przyrodnicze lub tereny szczególnego naturalnego piękna i o estetycznym znaczeniu"
VIII. "przedstawiać szczególne świadectwo ważnych etapów w historii planety, zawierające ślady dawnego życia, istotnych toczących się procesów geologicznych tworzących formy ukształtowania terenu lub istotne formacje geomorficzne lub fizjograficzne"
IX. "przedstawiać szczególny przykład toczących się procesów ekologicznych i biologicznych, istotnych dla ewolucji i rozwoju lądowych, słodkowodnych, przybrzeżnych i morskich ekosystemów lub społeczności roślin i zwierząt"
X. "obejmować najważniejsze środowiska przyrodnicze do ochrony różnorodności form życia, łącznie z zagrożonymi gatunkami o uniwersalnej wartości z punktu widzenia nauki i konserwacji przyrody."

Obiekty UNESCO wg regionów

Region	Przyrodnicze	Kulturowe	Przyrodniczo - kulturowe	RAZEM
Afryka (bez krajów arabskich)	33	38	3	74
Kraje Arabskie	3	58	1	62
Azja , Australia i Oceania	45	127	11	183
Europa (z Rosją) i Ameryka Północna	51	356	7	414
Ameryka Łacińska	34	80	3	117
RAZEM	166	659	25	850

Ochrona przyrody

Ustawa z dnia 16 października 1991r. /DZ.U. Rp.nr114 z 12.12.1991r. poz. 492/

Art.2. 1.Ochrona przyrody w rozumieniu ustawy oznacza zachowanie , właściwe

wykorzystanie oraz odnawianie zasobów i składników przyrody, w szczególności dziko występujących roślin i zwierząt oraz kompleksów przyrodniczych i ekosystemów.

Art3. Ochrona przyrody jest obowiązkiem każdego obywatela ,organów państwo-

wych oraz samorządu terytorialnego , a także jednostek organizacyjnych oraz osób

prawnych i fizycznych prowadzących działalność wpływającą na przyrodę.

Art.14.1 Park Narodowy obejmuje obszar chroniony wyróżniający się szcze-

gólnymi wartościami naukowymi , przyrodniczymi , społecznymi, kulturowymi i wycho-

wawczymi o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha. Na którym ochronie podlega

całość przyrody oraz swoiste cechy krajobrazu.

Wszelkie działania na terenie P.N. podporządkowane są ochronie przyrody i mają pierwszeństwo przed wszystkimi innymi działaniami.

Nadrzędnym celem P.N. jest poznanie, zachowanie całości systemów

przyrodniczych danego terenu , wraz z warunkami ich funkcjonowania, oraz odtwarza-

nie zniekształconych i zanikłych ogniw rodzimej przyrody .

4.Wokół P.N. tworzy się strefę ochronną - otulinę , w której obowiązują zasady

ochrony środowiska zabezpieczające przed szkodliwym oddziaływaniem czynników

zewnętrznych.

P.N. jest udostępniany do zwiedzania. Za wstęp lub korzystanie z wartości

przyrody P.N. jego urządzeń , mogą być pobierane opłaty. Zasady udostępniania P.N.

i stawki opłat ustala dyrektor P.N.

7.Utworzenie P.N. następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów , które

określa nazwę parku, obszary wchodzące w jego skład i obszary tworzące otulinę

oraz ograniczenia i zakazy przewidziane w art.37. ust1.

8. Statut P.N.nadaje Minister Ochr.Śr. Zas. Nat i Leś.

Art.23.1.Rezerwat przyrody jest obszarem obejmującym zachowane w stanie natural-

nym lub mało zmienionym ekosystemy, określone gatunki roślin i zwierząt, elementy przy-

rody nieożywionej , mającej istotną wartość ze względów naukowych, przyrodniczych kulturowych bądź krajobrazowych.

2.Wokół rezerwatu przyrody może być utworzona otulina , zabezpieczająca jego

obszar przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych.

Minister Ochrony Środowiska , Zasobów Naturalnych i Leśnictwa uznaje za

rezerwat przyrody obszar o którym mowa w ust.1 .określając jego nazwę, położenie

szczególne cele ochrony, ograniczenia zakazy i nakazy przewidziane w art.37.ust.1.oraz

oraz organ sprawujący bezpośredni nadzór nad rezerwatem.

Dla rezerwatu przyrody sporządza się plan ochrony zatwierdzany przez Minis-

tra Ochr. Śr. Zas. Nat. i Leś.

Art.24.1. Park Krajobrazowy jest obszarem chronionym ze względu na wartości

przyrodnicze historyczne i kulturowe, a celem jego utworzenia jest zachowanie , popu-

laryzacja i upowszechnianie tych wartości w warunkach racjonalnego gospodarowania.

Grunty rolne i inne nieruchomości znajdujące się w granicach parku krajobrazowego pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu.

Wokół parku może być utworzona otulina zabezpieczająca przed szkodliwym

oddziaływaniem czynników zewnętrznych.

4.Utworzenie P.K. następuje w drodze rozporządzenia wojewody.

Rozporządzenie to określa nazwę P.K. obszar ogólne zasady zagospodarowania

i wykorzystania P.K. oraz zastosowane ograniczenia zakazy i nakazy .

Art.26.1. Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje wyróżniające się krajobrazowo tereny o różnych typach ekosystemów . Zagospodarowanie tych systemów powinno

zapewnić stan względnej równowagi ekologicznej systemów przyrodniczych.

2. Obszar Chronionego Krajobrazu uwzględnia się w planach zagospodarowania przestrzennego.

Art.28. Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej

lub ich skupienia o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątkowej

i krajobrazowej oraz oznaczające się indywidualnymi cechami , wyróżniającymi je wśród

innych tworów , w szczególności sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa i krzewy

gatunków rodzimych lub obcych, źródła , wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy

narzutowe, jaskinie.

Atrakcyjność turystyczna - jest pojęciem bardzo subiektywnym i złożonym.

Większość autorów skłania się do stanowiska , iż o atrakcyjności turystycznej obszaru, miejscowości czy szlaku decydują trzy czynniki :

1. Liczba ranga i różnorodność walorów turystycznych

2. Dostępność komunikacyjna

3. Zagospodarowanie turystyczne

Walory turystyczne - są to specyficzne cechy i elementy środowiska naturalnego oraz

przejawy działalności ludzi, które są przedmiotem zainteresowania turystów.

Dostępność komunikacyjna - istniejący system połączeń komunikacyjnych badanego

terenu z miejscem zamieszkania turystów, ich stan techniczny i zaplecze usługowe.

Zagospodarowanie turystyczne - zdolność obsługowa urządzeń i obiektów turystycznych,

wielkość i jakość bazy noclegowe j, gastronomicznej i usług paraturystycznych .

Biorąc jako kryterium podstawowe motywy wyjazdów turystycznych walory

dzielimy na :

Walory wypoczynkowe - służące regeneracji sił fizycznych i psychicznych ,do których

zaliczamy : czyste powietrze, ciszę , niski poziom urbanizacji, walory widokowe

krajobrazu, warunki do uprawiania czynnego wypoczynku / kąpiele, wędrówki

piesze, rowerowe, sporty zimowe, walory lecznicze wody peloidy./

Walory krajoznawcze - poznawcze - są to obiekty materialne lub przejaw kultury

duchowej stanowiący przedmiot zainteresowania turystów . Może to być forma

przyrodnicza pochodzenia naturalnego bądź antropogeniczna czytelna w krajobrazie

pozwalająca na percepcję zmysłową /skałki, wąwozy, wodospady, obrzędy ludowe,

folklor, zabytki budownictwa, pamiątki historyczne, przejawy działalności

gospodarczej, itp./

Walory turystki specjalistycznej : tj. takie elementy i cechy środowiska , które

umożliwiają uprawianie narciarstwa, żeglarstwa, alpinizmu, speleologii itp.