BEZPIECZEŃSTWO I ZAGROŻENIA PUBLICZNE W ŚRODOWISKU LOKALNYM.

Bezpieczeństwo lokalne jest problemem pedagogicznym. Potrzeba bezpieczeństwa to właściwość człowieka, która sprowadza się do unikania sytuacji, które zagrażają jemu jak i jego dobrom w relacji z otoczeniem czyli społeczeństwem.

Do czynników, które zagrażają bezpieczeństwu człowieka zalicza się: brak stabilności oraz możliwości przewidzenia sytuacji, nienormalność sytuacji życiowej, brak uznania, akceptacji oraz życzliwości, braku pomocy, oparcia i solidarności, brak przyjaźni, w tym brak kolegów oraz przynależności do podmiotów znaczących, świadomość ograniczoności własnych możliwości w zakresie ochrony swych dóbr, poczucie złej perspektywy i istnienia zagrożeń jak również brak powodzenia w życiu

i działalności, brak sprawiedliwości, ładu oraz porządku. Kolejnymi czynnikami są choroba, stany traumatyczne, nagłe zerwanie więzi z osobami bliskimi, poczucie utraty podstaw egzystencji, ostra rywalizacja w utrzymaniu godziwego statusu społecznego jak również przemoc, agresja oraz gwałt ze strony ludzi i również katastroficzne zjawiska przyrodnicze. Uwzględniając specyfikę jaką są potrzeby bezpieczeństwa oraz jej uwarunkowania, można określić podstawowe znamiona życia bezpiecznego. Życie człowieka można uznać za bezpieczne wtedy, gdy może on czyli człowiek optymalnie zaspokoić swoją potrzebę bezpieczeństwa, a także inne potrzeby. Ma zminimalizowane poczucie zagrożenia w wyniku niewystępowania w postaci natężonej jego źródeł wewnętrznych i zewnętrznych, gdy w sensie obiektywnym nie występują czynniki zagrażające bezpieczeństwu. Tak więc życiu, zdrowiu, rozwojowi oraz wychowaniu jak i normalności funkcjonowania. Źródła poczucia zagrożenia dotyczą subiektywnej sfery życia ludzkiego. Czynniki zagrożeń bezpieczeństwa zaś odnoszą się raczej do sfery obiektywnej w głównej mierze relacji człowieka

z rzeczywistością zewnętrzną. Zaspokojenie tej potrzeby może się dokonywać poprzez przedsięwzięcia profilaktyczne czyli zapobieganie, lub działania interwencyjno - kompensacyjne takie jak ochronne, obronne albo wspierające. Wchodzą tutaj takie działania, jak: eliminowanie czynników zagrożeń (nieszczęśliwe wypadki, agresje

i czyny przestępcze ze strony innych, choroby, niszczące siły przyrody). Zapobieganie dłuższym deprywacją potrzeb a przede wszystkim powszechnych lub dążenie ich do optymalnego zaspokojenia. Zapobieganie powstawaniu negatywnych potrzeb uzależnieniowych takich jak narkomania, alkoholizm jak również nikotynizm, ewentualnie ich ograniczanie, leczenie. Bezpieczeństwo to nie jest stan stabilny. Jest to ustawicznie pulsujący proces psychospołeczny, stanowiący organiczny, naturalny oraz nieodłączny składnik ludzkiego życia. Nie jest niestety możliwe całkowite wyeliminowanie sytuacji, które stwarzają zagrożenia w życiu indywidualnym oraz zbiorowym człowieka. Sytuacji bez zagrożeń jest znacznie więcej niż te

z zagrożeniami. Chodzi zwłaszcza tu o niedopuszczenie do występowania długotrwałego, wysokiego stopnia zagrożeń, przekraczającego możliwości wytrzymałości ludzkiej, który prowadzi do stanu wyraźnej deprywacji potrzeby bezpieczeństwa. Mówiąc o życiu bezpiecznym w skali lokalnej, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na podmioty środowiskowe bezpieczeństwa, jego zorientowanie aksjologiczne, podstawowe warunki, czyli czynniki bezpieczeństwa, formy oraz główne kierunki działania zorientowane na zaspokajanie potrzeby bezpieczeństwa i innych potrzeb społeczności lokalnej jak również o przezwyciężanie sytuacji trudnych, problemowych, szkodliwych ludziom i ich dobru wspólnemu,

a także niezbędne warunki optymalizacji tej działalności.

Podmioty środowiskowe bezpieczeństwa, to zarówno jego kreatorzy, jak

i konsumenci. To cała społeczność lokalna, wszystkie jednostki oraz grupy społeczne, jednostki i rodziny zamieszkałe w danym rejonie. Zaliczają się również wszystkie organizacje, stowarzyszenia, instytucje edukacyjne, socjalne, religijne, usługowe, a w szczególności dzieci, ludzie starzy, chorzy przewlekle, niedołężni, kalecy, samotni, ubodzy, rodziny zdezorganizowane, wielodzietne, bezrobotne, znajdujące się w stanie ubóstwa materialnego. Wymienione wyżej podmioty w głównej mierze stanowią grupę konsumentów bezpieczeństwa. Znamienne jest to, że podmioty środowiskowe zazwyczaj występują w roli odbiorców i dawców bezpieczeństwa lokalnego.

Jeżeli chodzi o ukierunkowanie aksjologiczne bezpieczeństwa w środowisku, w grę wchodzą przede wszystkim takie kategorie wartości, jak życie ludzkie (zachowanie go oraz traktowanie jako szczególnego daru) jak również zdrowie człowieka (fizyczne, psychiczne, społeczno-moralne) oraz jego rodziny, wielostronny rozwój (umysłowy, społeczno-moralny, kulturalny, somatyczny), w szczególności generacji dzieci

i młodzieży jak i kształcenie oraz wychowanie szkolne, po szkolne (w tym głównie rodzinne) i po szkolne ustawiczne, zorientowane na urzeczywistnianie wartości uniwersalnych, narodowych, regionalnych i lokalnych oraz ich wzbogacanie. Normalne funkcjonowanie psychofizyczne (bez utrudnień i zagrożeń, napięć

i paraliżujących stresów), dobra indywidualne (materialne, kulturowe, duchowe)

i dobro wspólne (m. in. infrastruktura materialna, placówki i instytucje, elementy kultury i przyrody). Można powiedzieć, że bezpieczeństwo jako zjawisko psychospołeczne w skali lokalnej wydatnie sprzyja zachowaniu i rozwojowi powyższych wartości.

Główne czynniki bezpieczeństwa to mianowicie egzystencjalno-socjalne, dobre warunki mieszkaniowe, stały odpowiedni dochód, posiadanie znacznych oszczędności, dóbr materialnych (sprzęt audiowizualny, samochód, działka rekreacyjna), stała dobrze płatna praca, zabezpieczenie materialne ze strony państwa ewentualnie zakładu pracy, odpowiednio rozbudowany system kredytowy, dobra opieka lekarska i pomoc socjalna, psychiczno - duchowe jak również poczucie dobrej perspektywy oraz możliwość jej przewidzenia, poczucie istnienia podstaw dostatniej egzystencji, poczucie dobrej kondycji fizycznej i psychicznej, świadomość znacznych własnych możliwości w różnych sferach życia i aktywności, poczucie pewności co do zachowania swoich dóbr indywidualnych i lokalnego dobra wspólnego, pozytywne cechy osobowościowe (szerokie zainteresowania, zdolności, umiejętności instrumentalne, umiejętności społeczno-organizacyjne), głębsza religijność, więź emocjonalno-duchowa między ludźmi, edukacyjno-kulturowe; wysoki poziom wykształcenia, dobre wychowanie, ustawiczne podnoszenie poziomu swoich kwalifikacji, uprawianie aktywności kreatywnej w jakiejś dziedzinie, uczestnictwo

w życiu kulturalnym (teatr, muzyka, plastyka), racjonalne korzystanie z mass mediów, regionalne tradycje kulturowe, społeczne; posiadanie pozytywnej rodziny, przyjaciół

i znajomych. Akceptacja, uznanie i życzliwość ze strony innych, poprawne więzi

z osobami bliskimi; przynależność do znaczącej organizacji społecznej; powodzenie

w życiu zawodowym i pozazawodowym; sprawiedliwość, ład i porządek

w środowisku. Prowadzenie działalności pomocy społecznej na rzecz innych, brak rywalizacji w życiu społeczności; niewystępowanie przemocy, agresji, form patologii społecznej (złodziejstwa, niszczenia mienia indywidualnego i zbiorowego, pijaństwa, narkomanii). Również przyrodnicze, które są odpowiednie zagospodarowaniu terenu (miejsca rekreacji, aleje spacerowe, ogródki przydomowe, pasy zieleni), bogaty drzewostan, kwietniki, ukwiecone balkony, zachowanie naturalnej rzeźby terenu, brak groźnych zanieczyszczeń.

Aby rejon zamieszkania był środowiskiem w pełni bezpiecznym dla mieszkańców, czyli był nasycony czynnikami bezpieczeństwa i przez to zostały ograniczone możliwości występowania sytuacji zagrożenia oraz sytuacji trudnych oraz z różnego rodzaju utrudnieniami, jest niezbędne prowadzenie w skali lokalnej wielokierunkowej działalności, z inicjatywy i z udziałem lokalnych sił społecznych. Za podstawowe

i chyba najbardziej pożądane należy uznać takie kierunki działalności, jak działalność edukacyjna, opiekuńcza, pomocy społecznej, wspierająca, religijna, gospodarcza, administracyjna, organizacyjna, interwencyjno-porządkowa, architektoniczna, usługowo-handlowa, medyczna, ekologiczna, prawno-restrykcyjna. Znaczna część tych dziedzin działalności wykracza niestety poza kompetencje pedagogów. Należy zwrócę jedynie uwagę na działalność edukacyjną, opiekę ludzką, pomoc i wsparcie społeczne, uznając je za dość ważne. Istotne znaczenie z punktu widzenia kreowania

i poszerzania zakresu bezpieczeństwa w środowisku ma działalność edukacyjna, sprowadzająca się w głównej mierze do rozszerzania, wzbogacania zasobu wiedzy

z różnych dziedzin nauki, techniki, kultury i sztuki, a także samowiedzy - o samym sobie, swoim środowisku lokalnym i regionalnym jak i kształtowania umiejętności instrumentalnych związanych z praktycznym działaniem w różnych sferach życia ludzkiego, rozwijania predyspozycji osobowościowych takich jak zainteresowania, zdolności, postawy prospołeczne; zakorzeniania i rozwijania motywacji oraz postawy ukierunkowanej na uprawianie nauki przez całe życie (głębsze poznawanie rzeczywistości, zachodzących procesów w różnych dziedzinach, ustawiczne doskonalenie się). Przybliżania i internalizacji wartości uniwersalnych, chrześcijańskich, narodowych, regionalnych i lokalnych. Bezpieczeństwo publiczne, to ogół warunków i instytucji chroniących życie, zdrowie i mienie obywateli oraz majątek ogólnonarodowy, ustrój i suwerenność państwa przed zjawiskami groźnymi dla ładu prawnego Obowiązek ochrony bezpieczeństwa publicznego spoczywa na wszystkich organach państwowych, społecznych i na obywatelach W Polsce od 1990 funkcję tę spełnia m.in. policja i Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, nad którymi nadzór sprawuje minister spraw wewnętrznych i administracji. Oczywiste jest, że chodzi tu o bezpieczeństwo obywateli oraz bezpieczeństwo i porządek publiczny

w tradycyjnym, klasycznym rozumieniu tych pojęć. Współczesne państwo, wolne od patologii i dysfunkcjonalności, w dobie zagrożeń i kataklizmów globalnych, ma obowiązek zapewnić narodowi, społecznościom lokalnym i poszczególnym obywatelom, ochronę przed każdym zagrożeniem każdego bezpieczeństwa (każdym rodzajem niebezpieczeństwa). Takie szerokie pojmowanie bezpieczeństwa publicznego, przyjmowane jest w większości krajów UE. Oczywiste jest także to,

że realizacja tego obowiązku państwa nie może spoczywać tylko na Policji czy ABW.

Liczba i rodzaj podmiotów, które powinny być zaangażowane w zapewnienie danego bezpieczeństwa i ograniczenie jego zagrożenia, zależy od jego rodzaju chronionego dobra i grożącego mu niebezpieczeństwa. Podstawowymi podmiotami, na których spoczywa zapewnienie szeroko rozumianego porządku publicznego, powołane

są także wyspecjalizowane służby ratunkowe, m.in. takie jak:

Straż Pożarna, Medyczne Służby Ratownicze, Lotnicza Służba Ratownicza, Służba Ratownictwa Chemicznego, Straż Graniczna, Obrona Cywilna Kraju, Wodne Pogotowie Ratunkowe, Państwowa Inspekcja Sanitarna, Państwowa Inspekcja Weterynaryjna i inne.

Przeciwdziałanie zjawiskom patologii społecznej, stanowiącym zagrożenie  
dla bezpieczeństwa publicznego to niekonwencjonalne metody przeciwdziałania zjawiskom patologii społecznej, wykorzystujące społeczną współodpowiedzialność  
za stan bezpieczeństwa publicznego, działania przeciw przemocy, ze szczególnym uwzględnieniem przemocy wobec dzieci i w rodzinie

Przeciwdziałanie przemocy w szkołach i placówkach oraz środowiskach rówieśniczych dzieci i młodzieży to inicjatywy na rzecz poprawy bezpieczeństwa w  
szkołach i w środowisku rówieśniczym uczniów. Inicjatywy na rzecz promocji obronności i bezpieczeństwa narodowego  czyli kształtowanie patriotycznych i pro - obronnych postaw społeczeństwa, przygotowanie młodzieży do służby wojskowej oraz służby w innych formacjach obronnych, działania służące upowszechnianiu tradycji i historii oręża polskiego. Model lokalnego bezpieczeństwa powszechnego to opracowywanie systemowych rozwiązań dotyczących współdziałania administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi w zakresie bezpieczeństwa powszechnego, inicjatywy na rzecz społecznego wsparcia służb publicznych w zakresie ratownictwa

Inicjatywy na rzecz edukacji dla bezpieczeństwa w zakresie ratownictwa i ochrony ludności czyli materiały szkoleniowe i szkolenia, akcje profilaktyczne dotyczące zagadnień z zakresu bezpieczeństwa powszechnego, organizacja przedsięwzięć służących edukacji dzieci i młodzieży z zakresu bezpiecznego zachowania w górach

i nad wodami, akcje medialne z zakresu bezpieczeństwa skierowane do dzieci oraz młodzieży. Inicjatywy na rzecz udzielania pomocy humanitarnej to przedsięwzięcia mające  na celu przygotowanie do niesienia oraz organizację pomocy humanitarnej, przygotowanie wolontariuszy w zakresie udzielania pomocy humanitarnej na terenach dotkniętych klęskami, katastrofami i konfliktami zbrojnymi.

W środowisku lokalnym jaki dla mnie jest Koszalin może wystąpić znaczna ilość zagrożeń a w szczególności :

a) zagrożenia w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego:

patologie społeczne: narkomania, alkoholizm, demoralizacja nieletnich oraz agresja

i przemoc ( w tym w rodzinie) itp., zagrożenia bezpieczeństwa mieszkańców

w miejscu zamieszkania w tym także podczas imprez masowych, zagrożenia przestępczością pospolitą i zorganizowaną.

b) zagrożenia pożarowe: pożary budynków mieszkalnych, obiektów użyteczności publicznej, lasów i innych.

c) zagrożenia związane z substancjami niebezpiecznymi zagrożenia chemiczne

i ekologiczne: uwalnianie się substancji chemicznych ( w tym amoniaku, kwasów, zasad, chloru, fosforu czerwonego, siarki) oraz paliw płynnych podczas transportu ulicami miasta, uwalnianie się substancji chemicznych używanych w procesach technologicznych oraz przechowywanych w podmiotach gospodarczych funkcjonujących na terenie miasta Koszalina ( w tym amoniak, paliwa płynne, gaz propan - butan).

d) zagrożenia sanitarno - epidemiologiczne: nieprzestrzeganie podstawowych wymagań w zakresie higieny i zdrowia przez podmioty gospodarcze, instytucje, osoby fizyczne.

e) zagrożenia epizootyczne: sporadyczna możliwość występowania u zwierząt chorób przenoszących się na ludzi (wścieklizna zwierząt domowych i wolno żyjących, gruźlica bydła, bruceloza bydła, owiec i kóz, wysoce zjadliwa grypa ptaków (HPAI)).

f) inne zagrożenia: możliwość wystąpienia awarii infrastruktury technicznej miasta (wodociągi i kanalizacja, sieć ciepłownicza, gazowa, energetyczna, komunikacyjna, itp.), możliwe katastrofy budowlane, katastrofy komunikacyjne z dużą ilością poszkodowanych, niezachowanie zasad bezpieczeństwa na drogach, naruszenie równowagi środowiska i masowe zakażenia, anomalie pogodowe,

inne mające wpływ na bezpieczeństwo mieszkańców.

Poczucie bezpieczeństwa albo jego brak przesądza o jakości życia i rozwoju społeczeństwa koszalińskiego. Dlatego też ochrona bezpieczeństwa i

porządku publicznego należy między innymi do zasadniczych zadań samorządu.

Samorząd terytorialny, policja i inne formacje współdziałające w zapewnianiu bezpieczeństwa zyskują na zaufaniu obywateli, przy wspólnym działaniu doprowadzając do poczucia bezpieczeństwa i stabilności społeczeństwa .

Koniecznością jest zapewnienie mechanizmów stałej współpracy policji, administracji rządowej, samorządu koszalińskiego, jednostek funkcjonujących na terenie miasta, służb, inspekcji, straży, organizacji społecznych i ludzi aktywnych w zakresie utrzymania bezpieczeństwa. Wspólne działania poprzez realizację poszczególnych zadań ujętych w programie „ Bezpieczny Koszalin ”- doprowadzi do osiągnięcia celu końcowego, jakim jest bezpieczniejsze życie mieszkańców w mieście.

Jest to program, którego treści wpisują się w Rządowy Program Ograniczania Przestępczości i Aspołecznych Zachowań „Razem Bezpieczniej”.

Utworzono go w celu ograniczenia skali zjawisk oraz zachowań, które budzą powszechny sprzeciw i poczucie zagrożenia w Koszalinie. Priorytetem programu jest budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i zapewnienia jej bezpieczeństwa w mieście. W programie tym wskazuje się możliwość współpracy z lokalnymi społecznościami dążąc do tworzenia efektywnych lokalnych systemów

bezpieczeństwa, wspierającego działania na rzecz jego poprawy w obszarze

lokalnym pod każdym względem a w tym i w zakresie przestępczości pospolitej.

Przygotowano go realizując właściwą diagnozę zagrożeń i oczekiwań

społecznych. Obejmuje wiele obszarów i jest otwarty na wszelkie inicjatywy

instytucjonalne i obywatelskie. Wzrost realnego bezpieczeństwa w Koszalinie oraz wzrost poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców Koszalina, zapobieganie przestępczości, aspołecznych zachowaniom poprzez zaktywizowanie oraz zdynamizowanie działań i współpracy instytucji i placówek działających na terenie miasta a w tym administracji samorządowej, organizacji pozarządowych

i społeczności lokalnej, Poprawienie wizerunku Policji, Straży Miejskiej, Państwowej Straży Pożarnej i wzrost zaufania społecznego do służb działających na rzecz poprawy bezpieczeństwa i porządku publicznego, poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców, poprawa bezpieczeństwa przeciwpożarowego.

Program ten stanowi skuteczne narzędzie wspierające realizację działań organów samorządu terytorialnego na rzecz poprawy bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Zadania programu realizować będą jednostki funkcjonujące na terenie miasta Koszalina odpowiedzialne za bezpieczeństwo (Policja, Państwowa Straż Pożarna, Straż Miejska, wydzielone, komórki organizacyjne Urzędu Miejskiego, placówki zdrowia, spółdzielnie mieszkaniowe, przedsiębiorcy prywatni ) oraz specjaliści zaproszeni do współpracy w zakresie realizowanych zadań.

Zasadniczymi problemami w tym obszarze są: utrzymujące się zagrożenie przestępczością pospolitą, chuligaństwem oraz zjawiskami patologicznymi.

Utrzymujące się zagrożenie przestępstwami popełnianymi przez osoby pozostające pod wpływem alkoholu czy narkotyków. Zbyt wysoka anonimowość, bierność, brak poczucia odpowiedzialności za dobro wspólne, dające nam na ciche przyzwolenie na popełnianie przestępstw oraz wykroczeń. Nie zawsze adekwatna i sprawna reakcja na zawiadomienie o przestępstwach, a zwłaszcza na zawiadomienia o wykroczeniach czy naruszeniach ładu publicznego, zachowaniach i czynach patologicznych.

Niedoskonała organizacja i zagospodarowanie przestrzeni publicznej oraz osiedli sprzyjające zachowaniom aspołecznym, popełnianiu przestępstw i wykroczeń.

Niewystarczająca koordynacja działań oraz bierność jak i mała skuteczność podmiotów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo ( policja, straż miejska ) i przestrzeń publiczną (np. odpowiedzialnych za stan dróg, porządku, oświetlenia, warunki sanitarne) oraz brak ich współpracy z lokalnymi społecznościami i organizacjami.

Zbyt niski poziom zaufania społeczeństwa do formacji ochrony bezpieczeństwa

i porządku publicznego oraz zbyt mała gotowość do uczestniczenia

w przedsięwzięciach partnerskich. Funkcjonowanie licznych lokali gastronomicznych czy sklepów nocnych, będących ogniskami zachowań patologicznych, zakłóceń porządku publicznego. Zasadniczymi problemami są również brak reakcji, bierność oraz tolerancja dla przemocy w rodzinie i zachowań patologicznych osób będących świadkami takich zachowań. Słabe rozeznanie instytucji odpowiedzialnych za ustalenie potrzebujących pomocy oraz pomoc ofiarom przemocy w rodzinie.

Polepszenie współpracy instytucji odpowiedzialnych za zwalczanie przemocy

w rodzinie. Niski poziom świadomości społecznej i wiedzy o zachowaniach, reakcjach oraz działaniach, które są przejawami przemocy w rodzinie.

Kolejnymi problemami są: dostępność do alkoholu i narkotyków w środowisku szkolnym. Przestępstwa oraz wykroczenia w szkołach i w bezpośrednim sąsiedztwie szkół. Niewłaściwa reakcja społeczna na przejawy zjawisk patologicznych

w otoczeniu, niezadowalający stan współpracy osób, a także instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo w środowisku szkolnym, a zwłaszcza pomiędzy dyrekcją - nauczycielami - uczniami i rodzicami oraz policją jak i niski poziom wzajemnego zaufania, co może skutkować: brakiem możliwości identyfikacji istniejących problemów, obawą, niechęcią przed rzetelnym zajęciem się niepokojącymi zjawiskami. Tolerancja społeczna dla zachowań patologicznych jest zbyt duża. Następnymi problemami są utrzymujące się zagrożenie przestępczością pospolitą na szlakach kolejowych ( mimo spadku ogólnej liczby przestępstw

z jednoczesnym wzrostem wykrywalności w tej kategorii ). Utrzymujące się zagrożenie przestępczością, wykroczeniami oraz innymi zjawiskami nieakceptowanymi społecznie w środkach komunikacji miejskiej: wandalizm, dewastacja, agresja słowna (wyzwiska, zaczepki), kradzieże. Zakłócenia porządku podczas przemieszczania się uczestników imprez masowych (festiwale, koncerty, imprezy sportowe). Zagrożenie dla bezpieczeństwa wielu osób spowodowane kradzieżami oraz dewastacją elementów infrastruktury środków komunikacji publicznej. Zobojętnienie pracowników komunikacji publicznej na łamanie prawa,

w szczególności brak reakcji na przypadki okradania pasażerów, akty chuligańskie

i wandalizm.

1

---