KOSZT FIZJOLOGICZNY- wszystkie przemiany, które organizm potrzebuje do zycia

KOSZT FIZJOLOGICZNY- wszystkie przemiany, które organizm potrzebuje do zycia. Wysiłek prowadzi do wytrącenia organizmu z homeostazy i wprowadza w stan wysiłkowy.

Koszt fizjologiczny w wysiłku bądź pracy to wszystko to co organizm ponosi od momentu rozpoczęcia do powrotu do stanu początkowego homeostazy.

b) BIOCHEMICZNE - najbardziej reprezentatywne HORMONY- kortyzol, katecholaminy (adrenalina i noradrenalina)- hormony pochodzenia białkowego w rdzeniu nadnerczy= regulują pracę ukł. krążenia, powodują skurcz mięśni gładkich serca, zwężają światło naczyń krwionośnych więc regulują ciśnienie.

markery mleczanowe LA, BE ( nadmiar lub niedobór zasad ), pH, CK ( kineza kreatynowa ) , pirogronian

UKŁAD WSPÓŁCZULNY- odpowiada za mobilizacje metabolizmu na wyższy poziom, bierze udział w mechanizmie glukostatycznym.

Wydzielanie tych hormonów jest stresozależne:

20% noradrenalina- pełni funkcję przygotowawczą do zadziałania adrenaliny. Noradrenalina wydziela się na wysokości 50% max. poboru tlenu. W warunkach NORMOKSJI zapotrzebowanie na tlen jest pokrywane.

KORTYZOL- wytwarzany w korze nadnerczy pobudzonej przez hormon przedniego płata przysadki mózgowej, jest to hormon ACTH (adrenokortykotropowy), wzrost ilości kortyzolu hamuje wydzielanie ACTH - w wysiłku długotrwałym tzn. gdy ACTH dostanie się do krwi pojawia się w korze nadnerczy i wywołuje produkcje kortyzolu. Ilość kortyzolu rośnie i zwrotnie hamuje p.p.p.m. co hamuje wydzielanie (użytkowanie ACTH)

W wysiłku krótkotrwałym o małej częstotliwości, ilość kortyzolu nie wzrasta (w długotrwałym natomiast przyrost ACTH i kortyzolu jest równorzędny)

W wysiłku supramax (krótki wysiłek o dużej częstotliwości) pobudzamy p.p.p.m do produkcji ACTH w efekcie czego stwierdzimy kilkanaście minut po wysiłku podwyższenie kortyzolu.

Kortyzol jest dobrym markerem w wysiłku długim i supramax.

- pobudzenie GLUKONEOGENAZY (proces odbudowy glikogenu z poza węglowodanowych źródeł <cykl Corich>

- zapobiegają przed hipoglikonią (duże obniżenie glukozy we krwi)

- działa pobudzająco na przemiany tłuszczowe, bierze udział w glikolizie, prowadzi do powstania WKT, zwiększa udział tłuszczy w przemianach energetycznych.

KWAS MLEKOWY (LA)- wielkość stężenia LA informuje o wielkości przemian beztlenowych

- dieta wysokowęglowodanowa- stężenie LA wysokie.

- procent zaangażowania włókien szybkokurczliwych typu FTB, im więcej tych włókien tym większy wzrost stężenia LA

- niedobór tlenu wpływa na wzrost stężenia LA we krwi. Wysiłki o intensywności 50-70% max. VO2 nie zwiększają stężenia LA we krwi istotnie (stężenie nie osiąga nawet 4 mM/ l.osocza)

- przy stężeniu LA ponad 20 mM obniża się pH krwi do 7. (pirogronian jest efektem glikolizy tlenowej. W warunkach tlenowych trafia do cyklu Krebsa.

Więcej LA od pirogronianu świadczy o przewadze przemian beztlenowych

- wzrost stężenia H+ w mieśniach czyli obniżenie pH w mięśniach do 6,8.

LA- jego poziom w spoczynku wynosi 0,5 - 1 mM/ litr osocza.

- wskaźnik przemian beztlenowych glikolitycznych

- w diecie wysokowęglowodanowej (w górę)

- zaangażowanie % FT do wysiłku, jeśli jest wysokie to:

KINEZA KREATYNOWA ( CK )- poziom wydzielania zależy od czasu, intensywności, indywidualnej reakcji na wysiłek i charakteru wysiłku.

= w wysiłkach o dominacji skurczu ekscentrycznego wyrzut CK jest największy bo włókna mięśniowe są najbardziej obciążone. Siła skuczu jest duża, najszybciej dochodzi do uszkodzenia błony komórkowej.

= wyrzut CK związany jest z uszkodzeniem błony kom. i gospodarką hormonalną. Przepuszczalność błony komórkowej jest hormonalnie zależna:

ESTROGENY zmniejszają przepuszczalność błony komórkowej (ilość CK jest niższa niż u mężczyzn).

TESTOSTERON zwiększa przepuszczalność błony

= u osób młodych , wyrzut podczas wysiłku jest większy, szybciej przebiega restytucja, szybciej jest likwidowana kineza.

= u osób starszych jest mniejszy wyrzut, dłużej zatrzymują się zmiany.

= poziom CK jest zmienny osobniczo, dlatego najpierw trzeba sprawdzić poziom CK w spoczynku a potem po wysiłku.

KOSZT FIZJOLOGICZNY staramy się wyznaczyć by móc ocenić poziom adaptacji

pozytywna adaptacja- gdy VO2 rośnie, praca rośnie, czas restytucji obniża się

pozytywna adaptacja - praca rośnie, VO2 nie zmienia się, czas restytucji maleje

bodziec podtrzymujący- poziom pracy jest stały, VO2 stałe, czas restytucji stały w okresie roztrenowania.

negatywna adaptacja- VO2 stałe, praca stała lub maleje, czas restytucji rośnie

-może pojawić się regres obniżający zdolność wysiłkową.

NORADRENALINA- podczas wysiłku fizycznego zwiększa się aktywność układu adrenergicznego. Zwiększa się stężenie we krwi noradrenaliny i adrenaliny oraz zwiększone jest wydalanie tych amin i ich metabolitów z moczem.

Stężenie NA zwiększa się u ludzi o małej wydolności już przy obciążeniu 30% VO2 max, a u ludzi o dużej wydolności dopiero kiedy przekracza 50-70% obciążenia max.

Trening fizyczny powoduje zmniejszenie wysiłkowego zwiększania się stężenia NA we krwi.

Badania Vendsalu dowiodły, że noradrenalina krążąca we krwi w niewielkim tylko stopniu pochodzi z rdzenia nadnerczy. Źródłem przedewszystkim są zakończenia przezwojowych włókien współczulnych współczulnych różnych narządach.

Stężenie adrenaliny pojawia się u osób o małej wydolności fizycznej, gdy obciążenie przekroczy 50% obc max. U osób wytrenowanych 70%.

Niewielka ilość NA uwalnianej z zakończeń nerwowych przedostaje się do krwi, większa część wchłaniana jest zwrotnie do tych zakończeń lub rozkładana w miejscu działania w tkankach.

W Badaniu na zwierzętach stwierdzono, że długotrwały wysiłek fizyczny zmniejsza wydzielanie adrenaliny i noradrenaliny.

KORTYZOL- największe stężenie kortyzonu jest między 6 a 8 rano, najmniejsze 20 - 4 rano. Hormon sterydowy. Wzrost stężenia kortyzolu występuje podczas intensywnego wysiłku prowadzącego szybko do zmęczenia lub w warunkach szczególnego pobudzenia emocjonalnego (w walce, współzawodnictwie).