Metody pedagogiczne

Metody przyrodnicze:

• obserwacja (ucznia, nauczyciela, samoobserwacja; ekstrospecyjna - zewnętrzna; poszczególne procesy edukacyjne np. lekcje powtórzeniowe,) - z obserwacji musi pozostać jakaś dokumentacja (np. protokoły obserwacji)

• eksperymentalne - sztuczne wywołanie jakiś zjawisk i manipulowanie ich wynikami oraz badanie ich wyników; naturalny, laboratoryjny (wymaga izolacji badanego), grupowy (bada miejsce jednostki w grupie - metody socjometryczne)

• statystyczne - próbują ująć zjawisko od strony ilościowej. Stosowane metody: mediana, średnia arytmetyczna, modalna (punkt o największej liczebności). Wykorzystuje się tę metodę np. w badaniu opinii publicznej.

Metody humanistyczne:

• ekspitacyjne - polegają na krytyce materiałów dot. .....; rysunki, pamiętniki, listy, dokumenty oficjalne (np. lekarskie), wypowiedzi, dzienniki

• porównawcze - badają w skali międzynarodowej podobieństwa i różnice w systemie szkolnictwa

• analityczne - umożliwiają głębszy dostęp do ..................... Filozoficzne .......... Twórca pedagogiki Herbart (w Królewcu w 1....).

(Do poprzedniego wykładu:)

Cele

Cele operacyjne

Układają się w hierarchię -> taksonomia. Ma 2 poziomy:

• wiadomości

1. uczeń umie

2. uczeń rozumie

• umiejętności

3. uczeń potrafi w sytuacjach typowych

4. uczeń potrafi w sytuacjach nietypowych

Nosi nazwę „taksonomii a b c”. Operalizacja celów jest bardzo czasochłonna.

1. Zapisać cel w postaci ogólnej

2. Wyobrazić sobie konkretną klasę

3. burza mózgów (najważniejsza) - najlepsza i najważniejsza jest pierwsza myśl, zapisujemy luźne myśli, dokonujemy selekcji luźnych myśli, porównujemy je z taksonomią a b c próbujemy formułować cele operacyjne

Błędy przy formowaniu celów operacyjnych (?):

• Zapisywanie w celach wiedzy, którą uczniowie powinni dostać na lekcji.

• Zbyt usztywniają cały proces nauczania i uczenia się

• W polskiej tradycji często się je stosuje

• Cele muszą być: konkretne, rzeczowe

W niektórych krajach stosuje się „szkicowanie celów”. Lekcja jest wg nich tak nieobliczalna, że nie powinna być sztywno rozpisana. Nie powinna mieć określonego scenariusza, bo na lekcji może się wszystko wydarzyć.

Treści kształcenia.

Powinniśmy co uczyć, jaka powinna być ta wiedza. Powinny odpowiadać teraźniejszym osiągnięciom naukowym, powinny podlegać częstej weryfikacji. Powinny odpowiadać warunkom natury psychologicznej. Materiał musi być dostosowany do możliwości ucznia - ani za łatwy, ani za trudny. Obecnie jest duży problem trend akcerelacyjny (młodzi ludzie dojrzewają o 2 lata wcześniej niż kiedyś -> fizycznie, ale o 2 lata później psychologicznej; następują zaburzenia; młodzi mają wówczas problemy z nauką, z sobą samym, nie potrafią sobie z tym radzić).

Treści

• koncepcja liniowa - treści powinny być położone jakby w linii, te treści się ze sobą łączą; uczeń poznaje je tylko raz

• koncentryczna - uczeń co jakiś czas napotyka się na te same treści, ale są one poszerzone

• spiralne - jest jakiś punkt odniesienia, nie wraca się do niego, ale tkwi u szczytu koncepcji, uczniowie nie tracą z pola widzenia punktu ............

W polskiej szkole najczęściej -> koncentryczne.

Ścieżki edukacyjne - ścieżki edukacyjne realizowane na różnych przedmiotach.

Przy komponowaniu treści kształcenia -> trudności:

• materializm dydaktyczny -> zwany encyklopedyzmem; przekazanie jak największej ilości wiadomości; J. S. Mill - zwolennik; encyklopedyzm służył do przełamywania programów.

• Formalizm dydaktyczny - treści kształcenia jako środek pogłębianiu, poszerzaniu zdolności; treści więc powinny nam pomóc w rozwoju myślenia .... Twórcom zależało żeby uczniowie uczyli się treści syntetyczno - analitycznym;

• Utylitaryzm dydaktyczny - rozwijał się pod wpływem Johna Debey'a; społeczna aktywność uczniów .... ; nauka praktyczna (gotowanie itp.); uczniowie mieli rekonstruować swoje umiejętności społeczne, pozaszkolne. Problemowe podejście do treści kształcenia. Kształtowanie treści .... Uczyć poprzez zabawę. Aktywizowanie uczniów. Włączenie uczniów w życie społeczności lokalnej. Wywarł silny wpływ na szkolnictwo amerykańskie. Przed długi czas dominował, ale spotkał się też z krytykom. Zarzucano mu obniżenie poziomu nauczania (największa krytyka lata 50. kiedy pierwszy raz Rosjanie wysyłali kogoś w kosmos).

• Strukturalizm - współczesne programy są przeładowane; należy do programu wprowadzić treści użytkowe. Wyodrębniano treści podstawowe (są niezbędne)i wtórne (nie koniecznie są uzupełniające).

• Egzemplaryzm - programy są przeładowane. Uważano, że konieczne jest rozdzielenie treści. ........................... 2 sposób: układ egzemplaryczny - zamiast przekazywać całą wiedzę, posłużmy się schematami, które są adekwatne do omawianego tematu.

Dziś redukcja treści postępuje.

Zasady dydaktyczne:

W przekazywaniu wiedzy -> 3 rzeczywistości:

• uczeń

• nauczyciel

• materiał nauczania

Zasady dydaktyki (wg Kupisiewicza) :

• zasady poglądowości -> zwolennikiem był Jan Stromejski -> nauczanie na podstawie słowa; sprzeciwia się werbalizacji (werbalizm - nauka metoda pamięciową (Erazm z Roterdamu)); punktem wyjścia pracy z uczniem jest obserwacja. Obserwacja musi być kierowana przez nauczyciela, aby spełniła swoje cele.

3