Temat: Woda jako rozpuszczalnik
Wiadomości:
Uczeń:
wie co to jest woda, roztwór, rozpuszczalnik, zawiesina;
zna właściwości wody jako dobrego rozpuszczalnika;
zna inne niż woda rozpuszczalniki.
Umiejętności:
Uczeń:
umie sporządzić wodny roztwór soli lub cukru;
potrafi doprowadzić roztwór do stanu nasycenia;
umie wskazać i wymienić roztwory wodne spotykane w codziennym życiu.
Metoda: lekcja ćwiczeniowa z doświadczeniami, praca w grupach, wyjaśnianie pojęć i terminów, pogadanka.
Środki dydaktyczne: mapa fizyczna świata, sprzęt laboratoryjny, mąka, ryż, olej, atrament, cukier, sól, świeca.
Wprowadzenie.
Nauczyciel zadaje uczniom pytania:
Patrząc na mapę fizyczną świata oceńcie czego na Ziemi jest więcej: wód, czy lądów?
Jakie rodzaje wód spotyka się na Ziemi?
Analiza rysunku z podręcznika przedstawiającego przybliżoną zawartość wody w organizmie człowieka, meduzy i ogórka.
Uczniowie odpowiadają na pytania:
Co przedstawia rysunek?
Który z przedstawionych organizmów zawiera najwięcej wody?
Praca w grupach - ćwiczenia.
Klasa zostaje podzielona na 5 grup. Każda grupa przeprowadza jednakowe doświadczenia. Wszyscy uczniowie otrzymują kartę pracy ucznia, (karta pracy -załącznik) na której oprócz instrukcji do ćwiczeń są także zadania do uzupełnienia.
Podsumowanie.
Uczniowie przytaczają przysłowia związane z wodą.
Zimna woda zdrowia doda.
Podobni jak dwie krople wody.
Cicha woda brzegi rwie.
Przepadł jak kamień w wodę.
Wpaść z deszczu pod rynnę.
Zadaniem domowym jest zilustrowanie jednego z przysłów.
Karta pracy ucznia
Doświadczenie nr 1 - Mieszanie różnych substancji z wodą.
Do 5 probówek nalej taką samą ilość wody. Do każdej probówki dodaj następnie jedną z wymienionych substancji: olej, mąkę, cukier, ryż, atrament (kropla). Zawartość wszystkich probówek dokładnie wymieszaj.
Obserwacje:
Wniosek:
Wszystkie substancje możemy podzielić na .................................................... i ................................ rozpuszczalne w wodzie.
Zadanie 1
Uzupełnij tabelę, wpisując substancje wykorzystane w doświadczeniu i inne znane ci z życia codziennego.
Substancje dobrze rozpuszczalne w wodzie |
Substancje słabo rozpuszczalne w wodzie |
|
|
|
|
|
|
|
|
Zadanie 2
Uzupełnij brakujące zdania:
Po zmieszaniu z rozpuszczalnikiem substancji dobrze w nim rozpuszczającej się otrzymujemy .................................................. .
Mieszając substancje słabo rozpuszczalne z wodą otrzymujemy ............................
Doświadczenie nr 2 - Rozpuszczanie substancji w innych niż woda rozpuszczalnikach.
Do 3 probówek nalej denaturatu, nafty, benzyny. Do pierwszej nasyp cukru, do drugiej wrzuć kawałki świecy, a do trzeciej nalej oleju, Probówki dokładnie wymieszaj. Obserwuj, co dzieje się w probówkach.
Obserwacje:
Wniosek:
Oprócz wody istnieją jeszcze inne ....................................................., np. alkohol, benzyna.
Zadanie 3
Wśród liter w diagramie ukryte są nazwy 8 różnych rozpuszczalników (zapisane w liniach poziomych lub pionowych). Znajdź je i wypisz obok diagramu.
B |
A |
R |
B |
A |
D |
O |
S |
O |
|
E |
M |
O |
K |
W |
A |
S |
Y |
C |
|
N |
A |
L |
K |
O |
H |
O |
L |
E |
|
Z |
Z |
E |
R |
D |
A |
M |
U |
T |
|
Y |
O |
J |
N |
A |
F |
T |
A |
Ł |
|
N |
N |
A |
O |
M |
T |
E |
N |
O |
|
A |
I |
L |
E |
M |
Y |
C |
I |
K |
|
D |
E |
N |
A |
T |
U |
R |
A |
T |
|
Doświadczenie nr 3 - Zmiana szybkości rozpuszczania substancji
w wodzie.
Przygotuj 2 probówki. Do każdej z nich wsyp taką samą ilość cukru. Do pierwszej nalej trochę zimnej wody, a do drugiej tyle samo ciepłej. Nie mieszaj probówek tylko obserwuj je.
Obserwacje:
Wniosek:
Szybkość rozpuszczania ciał stałych zależy od ...................................... rozpuszczalnika.
Doświadczenie nr 4 - Przygotowywanie roztworu nasyconego soli.
(przeprowadza nauczyciel)
Do naczynia z zimną wodą wsypuj po łyżeczce soli kuchennej i dokładnie mieszaj aż do całkowitego jej rozpuszczenia. Jeżeli po pewnym czasie nie uda ci się rozpuścić kolejnej porcji soli, będzie to oznaczać, że uzyskałeś roztwór nasycony, w którym nie można nadal rozpuszczać soli. Roztwór może być jednak nasycony tylko w pewnej temperaturze. Podgrzej zatem uzyskany roztwór wraz z nie rozpuszczoną solą, nadal mieszając, i odpowiedz na następujące pytania:
Co się stało z solą, która nie chciała się rozpuścić w zimnej wodzie?
Czy po podgrzaniu roztwór był nadal nasycony?
Co się stanie z rozpuszczoną solą, gdy podgrzany roztwór ostygnie?
Opracowanie: Edyta Milejska