KAMICA UKŁADU MOCZOWEGO
- w układzie moczowym mogą tworzyć się złogi z prawidłowych lub patologiczych składników moczu
- sprzyja temu:
przesycenie moczu (zagęszczenie i/lub zwiększone stężenie związków mogących tworzyć złogi)
deficyt lub brak inhibitorów krystalizacji (cytryniany, magnez, pirofosforany, uromukoid, beta-2-mikroglobulina = nefrokalcyna)
odczyn pH moczu ułatwiający krystalizację
przeszkody w odpływie moczu
długotrwała krystalizacja
ETIOPATOGENEZA
- złogi składają się najczęściej (około 60%) z soli wapnia i powstają przy zwiększonym jego wydalaniu z moczem (rozpoznanie hiperkalciurii - wydalanie wapnia > 4 mg/kg mc./dobę)
- u dzieci jest to najczęściej idiopatyczna hiperkalciuria absorpcyjna spowodowana zwiększonym wchłanianiem wapnia z przewodu pokarmowego, a znacznie rzadziej nerkowa lub wtórna (nadwrażliwość na witaminę D lub jej przedawkowanie, długotrwałe unieruchomienie)
- kamienie złożone ze szczawianu wapnia występują w idiopatycznej hiperoksalurii, w chorobach zapalnych jelit, przy diecie wegetariańskiej, nadmiernej podaży witaminy C, niedoborze pirydoksyny, kwasicy cewkowej dystalnej
- sole wapnia (głównie szczawiany) mogą tworzyć złogi wraz z kwasem moczowym
- kwas moczowy, stanowiący główny składnik 10% złogów, wytrąca się łatwo w moczu kwaśnym i nadmiernie zagęszczonym
- około 25% złogów składa się z fosforanu amonowo-magnezowego wytrącającego się w moczu alkalicznym przy zakażeniu bakteriami wytwarzającymi ureazę (Proteus, Klebsiella, Pseudomonas)
OBJAWY KLINICZNE
kolka nerkowa (u dzieci starszych; spowodowana przechodzeniem złogów przez moczowód)
złogi w pęcherzu - ból promieniujący do jąder/pochwy
zatrzymanie moczu
ostra zanerkowa niewydolność nerek
ROZPOZNANIE
Mocz - krystaluria (kryształy w osadzie moczu), krwinkomocz (a nawet krwiomocz)
Badanie USG
Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej
Urografia i cystografia mikcyjna
LECZENIE
chirurgiczne usunięcie złogu
przezskórne rozkruszenie
litotrypsja falą uderzeniową
dieta - ograniczenie podaży węglowodanów, mięsa, tłuszczów nasyconych a zwiększenie spożycia warzyw, owoców i ciemnego pieczywa; ograniczyć sód;
mały kamień - środki rozkurczowe, duże ilości płynów, ciepłe kąpiele i ruch
leki zmniejszające skłonność do krystalizacji (wstęp)