2.4 SYMBOLE PAŃSTWOWE
Symbolami państwa oznaczającymi jego suwerenność są:
godło, którą to nazwą określa się herb państwa;
barwy, czyli flaga państwowa,
hymn narodowy.
To ich znaczenie jako symboli suwerenności państwowej powoduje, że zazwyczaj określa je konstytucja i ustawy, które ustalają zasady ich używania i ustanawiają dla nich szczególną ochronę prawną. Używanie symboli państwowych wewnątrz kraju powinno służyć oddawaniu im czci, natomiast w stosunkach międzynarodowych - gwarantować widoczną obecność państwa we wspólnocie suwerennie równych państw oraz wzmacniać poczucie więzi i tożsamości narodowej jego obywateli.
Będą one zatem korzystały ze starszeństwa, czyli pierwszeństwa przed wszystkimi innymi symbolami regionów, miast, organizacji czy wspólnot.
Podobnie stosuje się zasadę starszeństwa w odniesieniu do symboli suwerennych państw, w myśl której na terenie kraju oddaje się pierwszeństwo znakom własnego państwa, a przy współwystępowaniu wielu symboli państw o kolejności rozstrzyga system precedencji określanej przez protokół dyplomatyczny.
Godłem Rzeczypospolitej (ang. coat of arms, franc, armes, armoiries) jest od tysiąca lat wizerunek orła białego w złotej koronie umieszczony na czerwonej tarczy. Jego składniki tworzą zgodnie z zasadami heraldyki barwy Rzeczypospolitej, czyli biel i czerwień symbolizujące odpowiednio niewinność i majestat.
Te barwy narodowe (ang. national colours, franc, couleurs nationales) tworzą z kolei flagę, która w przypadku barw Polski powstaje przez ich poziome ułożenie.
Flagą nazywamy chorągiew państwową, która symbolizuje suwerenność, ma oficjalny charakter i dlatego może być używana tylko w określonych sytuacjach. Często wyróżnia się szczególne typy flag symbolizujących suwerenność: flagi narodowe (ang. national Hag, franc, drapeau national), flagi państwowe, flagi urzędowe oraz flagi osobiste lub proporce głowy państwa
W Polsce nie stosuje się takich rozróżnień i istnieją tylko dwie odmiany flagi:
pierwsza - w barwach narodowych - zwana flagą państwową (będąca odpowiednikiem flagi narodowej);
flaga państwowa z godłem RP, którą mogą podnosić polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne i urzędy konsularne.
Miejscem honorowym dla symboli jest strona lewa (dla obserwatora), a porządek ich eksponowania będzie postępował od lewej do prawej.
Flaga państwowa będzie w związku z tym umieszczana na pierwszym miejscu po lewej stronie (dla obserwatora), a po niej będą następować kolejne - regionu, miasta, organizacji. Według obowiązujących w Polsce przepisów bezpośrednio po fladze państwowej RP będzie podniesiona flaga Unii Europejskiej jako flaga organizacji międzynarodowej.
W trakcie wizyt obcych flaga gospodarza zajmuje miejsce z lewej strony, podczas gdy flaga gościa znajdzie się po jej prawej. Gospodarzowi przysługuje jednak suwerenne prawo ustąpienia przysługującego mu pierwszeństwa, co jest miarą jego kurtuazji i odpowiada przywilejowi stosowanemu w precedencji.
Charakterystyczny jest także porządek flag stosowany podczas wizyt dwustronnych wymienianych między państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Zazwyczaj wówczas flagę Unii umieszcza się pośrodku, pomiędzy flagami gospodarza (z lewej) i gościa (z prawej), co zaczęliśmy również stosować w praktyce polskiej.
Etykieta flagowa:
Flagę państwową podnosi się jedynie w ciągu dnia, do zachodu słońca. Może być wywieszona w nocy tylko wówczas, gdy jest podświetlona. Flagi nie podnosi się w dni deszczowe lub szczególnie wietrzne.
Ceremonialnie flagę podnosi się na maszt szybko, natomiast spuszcza się ją powoli. Należy ją traktować z czcią. Flaga nie może dotknąć ziemi ani wody.
Flaga państwowa nie może być zawieszona na jednym maszcie z żadną inną. Jeśli podnosi się ją razem z flagami innych państw, wszystkie muszą mieć odrębne maszty identycznej wysokości.
Flaga państwowa we własnym kraju ma zawsze pierwszeństwo przed wszystkimi innymi flagami. Jeśli podnosi się ją z innymi, ma ona pierwszeństwo, czyli umieszcza się ją po lewej stronie patrzącego. Również jeśli krzyżuje się dwie flagi, należy zachować pierwszeństwo lewej strony.
Odstępstwem od zasady pierwszeństwa lewej strony jest ustawienie trzech flag, w którym flaga państwowa powinna znaleźć się w środku. Natomiast przy ustawieniu liczącym ponad pięć masztów flagowych flaga państwowa powinna być podniesiona na obu skrajnych pozycjach.
Przy półkolu utworzonym przez maszty flaga państwowa znajduje się pośrodku. Jeśli maszty tworzą układ koła, porządek flag wyznacza kierunek wskazówek zegara, poczynając od miejsca naprzeciw głównego wejścia.
Flagi suwerennych państw podniesione przed siedzibą organizacji międzynarodowej podczas jej obrad, z okazji spotkania wielostronnego lub międzynarodowej imprezy sportowej umieszcza się w porządku alfabetycznym ich nazw w języku państwa przyjmującego lub w języku angielskim.
Flaga ustawiona na podium przy mównicy zajmuje miejsce po prawej stronie mówcy (z perspektywy obserwatora).
Flaga umieszczona w układzie pionowym będzie skierowana górną częścią w lewą stronę.
według: T. Orłowwski, Portokół dyplomatyczny, Warszawa 2005
3