Weryfikacja hipotez statystycznych
Wnioskowanie statystyczne - w jakim celu?
Weryfikacja hipotez statystycznych - dla jakich wartości - parametrów zmiennej.
Oznaczenia: H0 i H1, statystyka testu, test statystyczny, błędy I i II rodzaju
Etapy postępowania: określenie problemu i cel testu, budowa H0 i H1, wybór i obliczenie statystyki, konstrukcja obszaru krytycznego, decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu H0.
Test hipotetycznej średniej w populacji
o rozkładzie normalnym
dla n < 30,
odchylenie standardowe w populacji nieznane

test dwustronny
albo
testy jednostronne
![]()
test prawostronny
lub
![]()
test lewostronny
Statystyka testu ma postać:

![]()
- średnia z próby
![]()
- odchylenie standardowe z próby
![]()
- testowana średnia populacji
![]()
- liczebność próby
Test dwustronny ![]()
odczytujemy z tablic t-Studenta wartość krytyczną tα,n-1
Jeżeli ![]()
, (![]()
) odrzucamy ![]()
Jeżeli ![]()
, nie ma podstaw do odrzucenia ![]()
Test jednostronny
![]()
lub ![]()
odczytujemy z tablic t-Studenta wartość krytyczną t2α,n-1
dla ![]()
i ![]()
Jeżeli ![]()
, istnieją podstawy do odrzucenia ![]()
Jeżeli ![]()
, nie ma podstaw do odrzucenia ![]()
dla ![]()
i ![]()
Jeżeli ![]()
, istnieją podstawy do odrzucenia ![]()
Jeżeli ![]()
, to nie ma podstaw do odrzucenia ![]()
α - ustalony z góry poziom istotności
gdy:
1. ![]()
oraz nieznane odchylenie standardowe ![]()
2. odchylenie standardowe populacji ![]()
znane
stosujemy statystykę U o rozkładzie normalnym

Z tablic rozkładu normalnego odczytujemy wartości krytyczne:
dla testu dwustronnego ![]()
- odczytujemy wartość ![]()
taką, że ![]()
dla testu jednostronnego lewostronnego ![]()
- odczytujemy wartość ![]()
taką, że ![]()
dla testu jednostronnego prawostronnego ![]()
- odczytujemy wartość ![]()
taką, że ![]()
Test dla średniej w dwóch populacjach
Znane odchylenie standardowe w obu populacjach o różnych liczebnościach i rozkładzie normalnym
Statystyka Z ma rozkład normalny

Wartość krytyczną ![]()
odczytujemy z tablic dystrybuanty rozkładu normalnego - odpowiednio dla testu dwustronnego, jednostronnego (jak w teście dla średniej w jednej populacji)
Odchylenie w populacji nieznane ale równe, duża próba

Wartość krytyczną ![]()
odczytujemy z tablic dystrybuanty rozkładu normalnego - odpowiednio dla testu dwustronnego, jednostronnego (jak w teście dla średniej w jednej populacji)
Odchylenia standardowe w populacjach nie znane, ale równe, mała próba (n1+n2 < 120), populacje mają rozkład normalny

Wartość krytyczną odczytujemy z tablic rozkładu t-Studenta dla α i n1+n2-2 stopni swobody (test dwustronny) lub dla 2α i n1+n2-2 stopni swobody (testy jednostronne)